Trong bài này, Bill O’Neil nói về cách xây dựng một danh mục đầu tư
hợp lý để thu được lợi nhuận lớn.

Ông phân tán rủi ro trong đầu tư thế nào?
Nhiều nhà đầu tư sẽ khuyên bạn nên đa dạng hoá danh mục đầu tư và phân bổ vốn, tức là nên đầu tư vào nhiều hình thức đầu tư với những tỉ lệ phần trăm khác nhau. Tuy nhiên, bạn không nên làm theo những lời khuyên kiểu
này. Làm theo những gì mọi người nói và hành động trên thị trường chứng khoán có thể khiến bạn cảm thấy yên tâm, nhưng sẽ không đem lại lợi nhuận cho bạn.
Mục tiêu của bạn không chỉ là đưa ra những quyết định đúng trên thị trường mà còn phải kiếm được khoản tiền bền vững. Cách tốt nhất là cho hết trứng của bạn vào một giỏ, hiểu rõ về sự phát triển của chúng và chăm sóc chúng cẩn
thận.
Có cần thiết phải phân bổ vốn không?
Tôi tin tưởng vào việc phân bổ vốn. Hãy đầu tư một phần vốn của bạn vào những cổ phiếu thường tốt nhất trên thị trường và một phần vốn vào các quĩ đầu tư khi cổ phiếu hoạt động không hiệu quả.  Đa dạng hoá và phân bổ vốn vào quá nhiều lĩnh vực có thể khiến bạn thiếu hiểu biết và không tập trung vào những khoản đầu tư của mình. Nếu ai đó khuyên bạn nên đầu tư 45% số
vốn của mình vào cổ phiếu, 30% vào trái phiếu, 10% vào cổ phiếu nước ngoài, 10% vào các quĩ đầu tư và 5% vào vàng thì theo tôi đó là một sự phân bổ vốn không hợp lý. Trong khi bạn tưởng là an toàn hơn nhưng thật ra nó lại làm giảm lợi nhuận của bạn. Bạn không nên đầu tư vào trái phiếu, cổ phiếu nước ngoài hay vàng vì chúng
sẽ làm giảm tổng số lợi nhuận. Bạn sẽ mất một khoản vào trái phiếu trong thời kỳ suy thoái. Và trái phiếu cũng kém hiệu quả trong việc ngăn ngừa lạm phát.

Vậy theo ông, nên sở hữu bao nhiêu loại cổ phiếu?

Sau khi đã để ra số tiền dự trữ cho tương lai, nếu bạn còn chưa đầy 5.000 đô-la để đầu tư, bạn nên sở hữu không quá 2 loại cổ phiếu. Nếu bạn có 10 nghìn đô-la, bạn có thể sở hữu 2
hoặc 3 loại cổ phiếu. Với 25 nghìn đô-la, có thể là 3 hoặc 4; với 50 nghìn đô-la là 4 hoặc 5; và với 100 nghìn đô-la bạn nên sở hữu 5 hoặc 6 loại cổ phiếu.
Không có lí do gì để bạn sở hữu 20 hay 30 cổ phiếu. Đơn giản là bạn không thể biết được những gì cần biết về nhiều loại cổ phiếu một lúc như vậy và cũng không cần thiết phải làm vậy nếu muốn đạt được thành công.

Khi thị trường xuất hiện những loại cổ phiếu khác mà ông thích thì sao?

Đầu tiên, bạn phải quyết định số lượng cổ phiếu bạn sẽ nắm giữ và đừng vượt quá giới hạn đó. Nếu giới hạn của bạn là 6 cổ phiếu thì hãy mua 6 cổ phiếu, đưgng mua thêm cổ phiếu thứ 7, 8
hoặc 9, ngay cả khi bạn thấy chúng hấp dẫn. Nếu một cổ phiếu tốt xuất hiện, bạn nên bán ra những cổ phiếu kém hấp dẫn nhất trong 6 cổ phiếu bạn đang sở hữu để dành vốn cho cổ phiếu mới. Bạn sẽ kiếm được nhiều lợi nhuận hơn khi tuân theo nguyên tắc này.

Có cách nào để xây dựng một danh mục đầu tư tập trung không?

Hãy hình dung một ví dụ đơn giản sau: Nếu bạn đầu tư 100 nghìn đô-la vào 5 loại cổ phiếu có nghĩa là bạn đầu tư 20 nghìn đô-la cho mỗi cổ phiếu. Bạn đừng cố mua một số lượng cổ phiếu nhất định mà bạn nên mua một cổ phiếu bằng một số tiền cụ thể.
Nhưng bạn cần phải linh hoạt trong việc mua vào. Đừng bao giờ mua vào cùng lúc cả 5 cổ phiếu. Hãy mua vào ở từng thời điểm khác nhau, và để các cổ phiếu chứng tỏ giá trị bằng cách tăng trưởng trước khi bạn đầu tư toàn bộ số tiền của mình.

Để mua những cổ phiếu cá nhân phải có chiến lược nào?

Chỉ nên mua một nửa trong tổng số 20 nghìn đô-la (10 nghìn đô-la) một cổ phiếu trong lần mua vào đầu tiên. Nếu cổ phiếu đó giảm giá, đừng mua vào thêm nữa. Nếu cổ phiếu đó giảm giá 8% so với giá mua ban đầu thì nên bán ra
tất cả cổ phiếu đã mua để cắt giảm thua lỗ. Nhưng nếu cổ phiếu tăng 2% hoặc 3% so với giá mua ban đầu, và vẫn có xu hướng tăng giá, bạn nên tiếp tục mua thêm với số tiền là 6.500 đô-la nữa. Tại thời điểm này bạn đã mua hết
16.500 đô-la trong tổng số 20 nghìn đô-la dự kiến đầu tư vào loại cổ phiếu đó. Nếu cổ phiếu đó tiếp tục tăng giá 2 hoặc 3%, bạn nên mua nốt bằng 3.500 đô-la còn lại để hoàn thành số tiền dự kiến đầu tư ban đầu. Sau đó, hãy dừng mua cổ phiếu này. Bình tĩnh và dành thời gian chờ cổ phiếu tăng trưởng.
Cách tiếp tөc mua thêm một số lượng nhỏ khi giá cổ phiếu tăng 5% so với thời điểm mua ban đầu được gọi là mô hình “kim tự tháp”. Nhìn chung, loại mô hình này chỉ tăng trưởng, chứ không sụt giảm. Nên nhớ, chỉ mua thêm khi cổ phiếu bạn mua vào trước đó có dấu hiệu tăng trưởng.

Theo ông, làm thế nào để mua và quản lý danh mục đầu tư hiệu quả?

Bạn nên sử dụng biểu đồ để nhận ra thời điểm tốt nhất để mua cổ phiếu. Đừng theo đuổi những loại cổ phiếu tăng trưởng nhưng không có mô hình vững chắc (xem Bài 9, 10 và 11 về
những mô hình cơ bản). Nếu những cổ phiếu bạn mua ban đầu giảm 8% so với giá mua và bạn bán đi nhằm cắt giảm
thua lỗ, thì đó là sự tự phòng vệ cần thiết. Bạn có thể dễ dàng bị thua lỗ nặng nề hơn nếu không hành động như vậy. Quy tắc bán ra ở thời điểm giá giảm 8% không áp dụng với những cổ phiếu dẫn đầu thị trường và vẫn có cơ
hội phát triển. Trong trường hợp này, bạn có thể áp dụng những chiến lược linh hoạt hơn. Tất nhiên, những cổ phiếu mà bạn mua phải đảm bảo tất cả các chỉ số của phân tích cơ bản mà chúng ta đã thảo luận ở phần đầu cuốn
sách. Chúng phải là cổ phiếu của những công ty hàng đầu trong lĩnh vực đó, lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu phải tăng đều đặn trong 3 năm gần đây, tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận cũng phải rất ấn tượng trong một số quý gần đây. Hãy tìm cổ phiếu có tăng trưởng lợi nhuận biên, lợi nhuận trên vốn cổ phần ở mức 17% và chỉ số sức mạnh giá tương đối đạt 80 hoặc hơn. Công ty đó cũng phải nằm trong nhóm ngành dẫn đầu và được những tổ chức uy tín bảo trợ.

Theo ông, những điều cần chú ý khi nắm giữ một số loại cổ phiếu nhất định là gì?
Sau khi đã nắm giữ 2 hoặc 3 cổ phiếu, bạn phải theo dõi và tính toán cẩn thận xem cổ phiếu nào tăng trưởng mạnh nhất. Như thế bạn có thể có những cổ phiếu tốt nhất và thật sự dẫn đầu thị
trường. Bạn hãy chờ đợi thời điểm thích hợp để mua thêm loại cổ phiếu hàng đầu đó. Bạn có thể mua vào ở thời điểm đầu tiên mức giá của cổ phiếu quay trở lại mức giá trung bình của 50 ngày biến động giá cổ phiếu (Đường trung bình di
động trên biểu đồ thể hiện hoạt động giao dịch hàng ngày và hàng tuần và cho bạn thấy rõ xu hướng biến động giá cổ phiếu). Hoặc bạn có thể mua thêm khi cổ phiếu hình thành mô hình hoàn
toàn mới trong 7, 8 tuần hoặc lâu hơn, và sắp bước vào mô hình “giai đoạn thứ hai”.
Những gì tôi muốn nói là cách bạn quản lý danh mục đầu tư của mình hiệu quả để nhận ra cổ phiếu nào hoạt động tốt nhất. Sau đó cố đầu tư nhiều tiền hơn vào các cổ phiếu đó và loại bỏ
những cổ phiếu hoạt động kém hiệu quả nhằm giảm thiểu thua lỗ. Bạn cũng cần dành nhiều hơn (có thể là 75%) số tiền của bạn đầu tư vào những cổ phiếu thuộc tốp 5 hoặc 6 cổ phiếu hàng đầu theo bình chọn của tờ Investor’s
Business Daily trong mục “Giá trần và giá sàn trong 52 tuần” (danh sách “Giá trần mới”).
Khi đã cải thiện được kic năng lựa chọn các cổ phiếu dẫn đầu thị trường, bạn sẽ có thể tìm được những cổ phiếu có triển vọng là Microsoft trong tương lai. Bạn sẽ biết cách đầu tư với nó và biến nó thành cổ phiếu số 1 của bạn.
Nếu bạn đang đầu tư bằng tiền đi vay hay đầu tư theo mô hình “kim tự tháp” , càng cần thiết phải mua những cổ phiếu tăng trưởng hàng đầu. Bạn chắc chắn phải nhận ra nhӳng rủi ro đang tăng lên và phải áp dụng quy tắc bán
nhằm bảo vệ bản thân khi tình hình tồi tệ hơn. Nhưng nếu bạn đầu tư theo mô hình “kim tự tháp” , bạn không bao giờ nóng vội và muốn mua thêm cổ phiếu với mức giá cao hơn so với lần mua đầu tiên hoặc thứ hai. Điều này sẽ đẩy mức giá mua vào trung bình lên quá cao và bạn sẽ bị thiệt hại hơn trong đợt giảm giá mạnh sau đó.

Khi tìm được những cổ phiếu hàng đầu, ông sẽ làm gì tiếp theo?
Để quản lý tốt danh mục đầu tư, bạn nên có một số quy tắc mua vào và bán ra. Đó là điều cần thiết để mua được những cổ phiếu hàng đầu. Nhưng còn nhiều vấn đề khác như cần biết chính xác cách tìm ra chúng, thời điểm tốt nhất để mua và cuối cùng là bán ra và rút khỏi thị trường đúng thời điểm thị trường lên đến đỉnh và sẵn sàng cho một đợt sụt giảm.
Theo phương pháp này, bạn nên sở hữu những cổ phiếu hoạt động tốt trong một hoặc 2 năm. Bạn nên bán ra những cổ phiếu hoạt động kém càng sớm càng tốt khi chúng không còn triển vọng gì.
Bạn cũng không cần phải đưa ra quyết định đúng trong mọi trường hợp. Nhưng khi đã phạm sai lầm, bạn cần phải nhận ra và có hành động thích hợp. Khi bạn đã có được một cổ phiếu
hàng đầu thật sự, bạn cần biết cách quản lý và tập trung vào nó.

Lựa chọn cổ phiếu có phải là một việc khó khăn?
Nhiều người tӯng sở hữu cổ phiếu của
Microsoft, Cisco System hay Home Depot trong quá khứ nhưng lại bị tác động bởi một số tin xấu hay khi thị trường bước vào giai đoạn điều chỉnh. Để tránh tình trạng này, bạn cần phải có những nguyên tắc để quản lý tốt nhất một cổ phiếu hàng đầu ngay khi tìm ra nó.Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm các nguyên tắc mua và bán, bạn nên tìm đọc Chương 10 trong cuốn How to make money in stocks (Làm giàu qua chứng khoán).Toàn bộ quá trình đầu tư
thật sự là một quá trình học hỏi và nghiên cứu từ những quyết định trên thị trường. Bạn càng ngày càng phải thông minh hơn.

KẾT LUẬN

I. Mở rộng, đa dạng hoá và phân bổ vốn là không cần thiết. Hãy tập trung tất cả trứng của bạn vào một số ít giỏ, hiểu rõ chúng và chăm sóc chúng cẩn thận.
II. Nếu bạn có chưa đầy 5.000 đô-la để đầu tư, bạn nên sở hữu một hoặc 2 cổ phiếu, nếu bạn có 10 nghìn đô-la hãy sở hữu 2 hoặc 3 cổ phiếu; với 25 nghìn đô-la hãy sở hữu 3 hoặc 4 cổ phiếu; với 50 nghìn đô-la hãy sở hữu 4 hoặc 5 cổ phiếu, với 100 nghìn đô-la hay nhiều hơn bạn chỉ nên sở hữu không quá 6 cổ phiếu.
III. Nếu bạn đã sở hữu một lượng cổ phiếu nhất định nhưng muốn mua thêm một cổ phiếu mới, hãy bán ra
những cổ phiếu ít sinh lợi nhất trong số những cổ phiếu hiện tại và dành vốn cho cổ phiếu mới.

IV. Khi mua vào một cổ phiếu, chỉ nên mua một nửa số tiền bạn dự định đầu tư tại thời điểm mua đầu tiên. Mua
thêm một lượng nhỏ nữa nếu mưzc giá tăng 2 hoặc 3% so với giá mua vào ban đầu. Mức giá trung bình nên tăng,
không nên giảm.