Tên truyện: Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ
Tác giả: Nguyễn Nhật Ánh
Thể loại: tuổi thơ
Quốc gia: Việt Nam

__

Người ta thường bảo tuổi thanh xuân là độ tuổi đẹp nhất của mỗi con người, nó đánh dấu sự giao nhau giữa cái trưởng thành và non trẻ trong mỗi con người, đồng thời cũng biểu lộ sức sống căng tràn mơn mởn, những rung động vụng dại đầu đời. Nhưng song song đó là sự âu lo, trăn trở trong từng suy nghĩ, đắn đo cho từng quyết định cho tương lai không xa. Đứng trên góc độ của kẻ sắp bước đến độ tuổi trưởng thành, tôi không nghĩ mình đủ hạnh phúc và vui vẻ bằng hồi còn con nít. Bởi vậy mà tuổi thanh xuân trong mắt tôi chẳng thể sánh bằng tuổi thơ mà hiện tại chỉ còn trong hoài niệm. Tình đầu là một thứ khó quên, nhưng mấy ai nhận ra, tuổi thơ mới là thứ chúng ta hoài niệm nhiều nhất, hối tiếc nhiều nhất, và đôi khi là ước muốn mong vòng chảy vô hạn của thời gian quay ngược trở lại, để ta được sống trong thế giới vô âu vô lo một lần nữa.

Nhưng vô âu vô lo, không có nghĩa là không có điều rầu rĩ. Trưởng thành có cái mệt mỏi của trưởng thành, tuổi thơ cũng có cái phiền não của tuổi thơ. Ngược dòng thời gian về năm tám tuổi, khi một đứa trẻ bắt đầu nổi lên suy nghĩ: "Một ngày, tôi chợt thấy cuộc sống thật buồn chán và tẻ nhạt.", thì "Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ" của Nguyễn Nhật Ánh bắt đầu tiến những bước đầu tiên trên hành trình tuổi thơ qua lời kể  mang nét dí dỏm của cu Mùi.

Nếu như người lớn khi gặp phải một chuyện khiến mình buồn rầu thất vọng, thường sẽ nhạy cảm hẳn lên. Họ hoài nghi mọi thứ, và đôi khi nỗi buồn nhấn chìm họ trong hố sâu tuyệt vọng. Thì đối với một đứa trẻ tám tuổi như cu Mùi, sự lặp lại nhàm chán của lịch trình hằng ngày đã có lúc khiến cậu mỏi mệt, nhưng thay vì buồn rầu quá lâu, cu Mùi lại chọn những cách hoàn toàn khác để tô màu cho cuộc sống đơn điệu. "Đặt tên cho thế giới" là phương thức đặc biệt nhất mà tôi thấy ở cậu. Đọc đến đây, tôi bỗng dưng tự hỏi: Ai là người đã đặt tên cho thế giới? Đặt tên cho cỏ cây hoa lá vạn vật? Tại sao nơi con người chúng ta sinh sống lại có tên là Trái Đất mà không phải những cái tên mỹ miều khác? Tôi gần như có vô vàn những tò mò xung quanh thế giới, dù chưa hẳn có đến 10 vạn câu hỏi vì sao, nhưng những thứ tôi muốn biết cũng đã đủ đề đè bẹp tôi trong tò mò. Và đôi khi tôi cũng rất muốn đặt những gì tôi muốn một cái tên khác, không cần là thứ quá xa vời, chỉ đơn giản là cái tên tôi thôi cũng được. Nhưng cũng như cu Mùi, cái Tí sún, Hải cò và cái Tủn, tôi buộc lòng phải gọi những thứ đã có bằng cái tên vốn có của nó, đặt lại mọi thứ về vị trí ban đầu nếu không muốn mình trở thành kẻ lạc loài trong mắt cha mẹ hay cộng đồng loài người.

Không chỉ có những mảng kí ức tuổi thơ đầy màu sắc, mà đan xen với đó còn là những triết lí và quan niệm sống sâu sắc dưới lời của cu Mùi khi trưởng thành. Tôi không biết liệu quan điểm này có đúng hay không, nhưng tôi cho rằng hành động đặt tên cho thế giới và chống lại sự lặp lại nhàm chán của cuộc sống, giống như một phép ẩn dụ. Cuộc sống vốn là một chuỗi tuần hoàn, nhưng nếu để thời gian trôi qua một cách lãng phí, mặc "số phận đặt đâu ta ngồi đó", thì không phải ta đang sống nữa mà là cuộc sống đang "sống ta". Sự sáng tạo trong mỗi con người sẽ phần nào đưa bản thân bứt phá được rào cản của vòng lặp. Tình huống cu Mùi và đám bạn buộc phải đặt mọi thứ trở lại vị trí cũ như dẫn chứng cho luận điểm: không ai ngăn bạn sáng tạo và bứt phá, nhưng sự sáng tạo của bạn bắt buộc phải có chừng mực và nằm trong phạm vi chấp nhận được. Việc đặt lại tên cho thế giới đã nằm ngoài phạm vi có thể, nên cu Mùi và những người bạn mới phải đưa mọi thứ trở lại ban đầu.

Hoặc cũng có lúc cu Mùi đã cố gắng để trở nên ngoan hơn trong mắt cha mẹ và thầy cô, nhưng sau tất cả, khi thứ động lực duy nhất thúc đẩy cậu học hành xẹp xuống, thì bản chất vốn có của cu Mùi lại hiện về ngay. Tôi lại càng không rõ tình huống này rốt cuộc có ẩn ý phía sau hay không, nhưng cũng xin mạn phép được trình bày suy nghĩ của mình: cu Mùi cố gắng trở nên ngoan hơn, cũng giống với việc chúng ta luôn muốn bản thân hoàn hảo nhất trong mắt người khác, nói đúng hơn tức là đeo lên mặt một lớp mặt nạ. Chỉ có điều, ai đủ dũng cảm để xé bỏ lớp mặt nạ đó? Bóc trần và phơi bày con người thật của bản thân? Cu Mùi đã làm vậy, cậu có thể khiến bản thân trở nên ngoan hơn, giỏi hơn trong mắt người khác, nhưng nếu điều đó khiến bản thân cậu mỏi mệt, thì cậu sẽ lựa chọn sống thật với bản thân.

Những triết lí và ẩn ý này không phải do tác giả chú giải, chỉ là bản thân tôi vốn nuôi ý tưởng làm thám tử nên muốn điều tra sâu một lần. Tính đúng sai xin đừng suy xét.

Tác phẩm mang một màu sắc rất đỗi trong sáng, ngây thơ và thuần khiết, nhưng đôi lúc cũng nhuốm phải màu tâm sự hay buồn rầu. Đi sâu phân tích ngôi kể thứ nhất, vừa khéo léo khai thác triệt để những điểm mạnh vốn có của ngôi, nhưng cũng tinh tế khi đan xen hai thời điểm kể khác nhau.

Mảng nhân vật của tác phẩm cũng không hề kém cạnh, vừa có những đứa trẻ với tính cách khác nhau đại diện cho tuổi thơ muôn màu, vừa có sự xuất hiện của các bậc phụ huynh với vai trò của người trưởng thành hướng con trẻ về những điều đúng đắn. Đây dường như đã chẳng phải là một tác phẩm dành cho thiếu nhi đơn thuần, mà nó sâu sắc đến mức cả những người lớn cũng có tìm được những triết lí sống tích cực cho bản thân.

Có chiếc vé nào trở lại tuổi thơ? Câu hỏi này phụ thuộc vào chính bản thân bạn. Lựa chọn xé bỏ lớp mặt nạ hoàn hảo, gột rửa những bụi bặm của bon chen, bạn sẽ có được chiếc vé quay lại tuổi thơ.  Nhưng nếu cứ mãi giữ khư khư chiếc mặt nạ, bản thân bạn lại chẳng chấp nhận sống thật với bản thân, thì cho dù có chiếc vé trên tay, bạn cũng không có cách nào có thể trở lại thời thơ ấu.

___

Lâu rồi mới viết lại, cảm thấy bản thân ngày càng lười. Deadline cứ đuổi, ta cứ chạy, mà bao giờ cũng bị deadline đè cả haha :v

1314 từ

Truy Quang
17/2/2019