Chương 4: Phản Ứng Đầu Tiên

Không khí trong tầng hầm đặc quánh mùi hóa chất và sự im lặng tập trung. Hoàng đứng trước dãy bàn thí nghiệm được phân công, bên cạnh Lê Minh Quân và Nguyễn Tuấn Kiệt lớp 12A. Tờ giấy thầy Huynh đưa chi chít những ký hiệu lạ lẫm, những quy trình được mã hóa, khác xa những bài tập trong sách giáo khoa hay đề thi học sinh giỏi. Nó không chỉ phức tạp về mặt hóa học mà còn ẩn chứa một tầng nghĩa khác, một mục đích mà cậu cố gắng không nghĩ tới.

"Sao thế 'Giáo sư'? Đọc không hiểu à?" Quân liếc sang, giọng điệu vẫn không giấu được vẻ cạnh khóe thường ngày. "Đây không phải mấy bài đồng đẳng hóa hay cracking ankan đơn giản đâu."

Hoàng phớt lờ lời mỉa mai, tập trung vào sơ đồ phản ứng chính được vẽ tay nguệch ngoạc nhưng rõ ràng các bước. Giai đoạn đầu tiên của cậu là tinh chế một dung môi X và chuẩn bị tiền chất P.A (Precursor Alpha) từ một hợp chất hữu cơ phức tạp có sẵn.

Quy trình tinh chế dung môi X đòi hỏi sự tỉ mỉ cao độ thông qua chưng cất phân đoạn dưới áp suất giảm. Hoàng cẩn thận lắp ráp hệ thống, kiểm tra từng khớp nối thủy tinh, điều chỉnh nhiệt độ bể ổn nhiệt. Tiếng bơm chân không chạy rè rè, những giọt dung môi tinh khiết từ từ ngưng tụ và nhỏ xuống bình hứng. Kỹ năng thực hành vững vàng giúp cậu thực hiện các thao tác một cách chính xác, gần như bản năng. Dù tâm trí rối bời, đôi tay cậu vẫn không một chút run rẩy khi xử lý hóa chất.

Trong khi đó, Quân và Kiệt đang xử lý một công đoạn khác, có vẻ là chuẩn bị một loại thuốc thử đặc biệt. Thỉnh thoảng, Hoàng nghe tiếng họ trao đổi nhỏ về nồng độ, về việc kiểm soát pH. Ở phía xa, Thu Hà (12B) và Đức Anh (12C) đang vận hành một hệ thống phản ứng lớn hơn, có lẽ là công đoạn chính. Đặng Bảo Long và Võ Phương Linh (12A) thì kiểm tra các thông số trên máy sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC), có lẽ là để kiểm tra độ tinh khiết của sản phẩm trung gian hoặc cuối cùng. Tất cả hoạt động như một dây chuyền được lập trình sẵn, mỗi người là một mắt xích.

Sau khi hoàn thành việc tinh chế dung môi, Hoàng chuyển sang chuẩn bị tiền chất P.A. Quy trình trên giấy chỉ ghi đơn giản:

Compound Z + Reagent K --[Solvent X, Reflux, t°C]--> Precursor Alpha (P.A) + Byproducts

Nhưng đằng sau dòng chữ đó là hàng loạt thao tác phức tạp: cân chính xác Compound Z (một chất rắn màu vàng nhạt), hòa tan trong dung môi X vừa tinh chế, lắp đặt hệ thống đun hồi lưu, thêm từ từ Reagent K (một chất lỏng không màu, mùi hắc) qua phễu nhỏ giọt trong khi duy trì nhiệt độ phản ứng ở mức t°C nghiêm ngặt.

Hoàng làm việc một cách máy móc, bộ não "Giáo sư" tự động phân tích từng bước. Cậu theo dõi sự thay đổi màu sắc của dung dịch trong bình cầu, từ vàng nhạt chuyển dần sang nâu sẫm. Mùi hắc của Reagent K bắt đầu lan tỏa, dù hệ thống tủ hút hoạt động hết công suất. Cái mùi hóa học quen thuộc nay lại khiến cậu cảm thấy gai người. Cậu đang dùng chính kiến thức, đam mê của mình để tạo ra thứ gì đó... sai trái. Hình ảnh Mai Trang cười nói, ánh mắt trong veo của cô thoáng hiện lên, khiến tay cậu khựng lại một chút khi đang điều chỉnh tốc độ nhỏ giọt.

"Tập trung vào, Hoàng!" Giọng thầy Huynh vang lên từ phía sau, không quá lớn nhưng đủ khiến cậu giật mình. Thầy đã đứng đó từ lúc nào, quan sát cậu làm việc với ánh mắt dò xét. "Chỉ một sai sót nhỏ về nhiệt độ hay tỉ lệ mol cũng có thể làm hỏng cả mẻ hoặc tạo ra tạp chất không mong muốn. Đây không phải lúc để lơ đễnh."

Hoàng gật đầu, cố gắng gạt bỏ mọi suy nghĩ khác ra khỏi đầu, tập trung hoàn toàn vào phản ứng trước mắt. Sự phức tạp của quy trình, những yêu cầu kỹ thuật cao độ lại vô tình cuốn cậu vào. Có một phần trong cậu, phần "Giáo sư" hiếu thắng, lại cảm thấy bị kích thích bởi thử thách này.

Sau vài giờ đồng hồ căng thẳng, phản ứng kết thúc. Hoàng tiếp tục các bước xử lý sau phản ứng: làm nguội, chiết tách, rửa và cuối cùng là kết tinh lại sản phẩm thô trong một dung môi khác. Từ dung dịch nâu sẫm ban đầu, những tinh thể nhỏ màu trắng ngà bắt đầu xuất hiện khi dung dịch được làm lạnh. Hoàng cẩn thận lọc lấy tinh thể, rửa sạch bằng dung môi lạnh rồi sấy khô trong tủ sấy chân không.

Đó là Precursor Alpha (P.A), tiền chất quan trọng cho giai đoạn tổng hợp cuối cùng. Hoàng nhìn vào lượng bột trắng ngà mình vừa tạo ra. Về mặt hóa học, đó là một thành công. Phản ứng diễn ra đúng như dự kiến, hiệu suất khá tốt. Nhưng cảm giác thành tựu quen thuộc của một nhà hóa học không hề xuất hiện. Thay vào đó là sự trống rỗng và một nỗi sợ hãi mơ hồ.

Thầy Huynh bước tới, dùng một chiếc thìa nhỏ lấy một ít bột P.A, quan sát kỹ lưỡng rồi gật đầu hài lòng. "Tốt lắm, Hoàng. Độ tinh khiết ban đầu có vẻ rất tốt. Nhanh hơn tôi nghĩ đấy. Giao phần P.A này cho nhóm của Hà và Đức Anh để tiếp tục công đoạn cuối."

Thầy ra hiệu cho Hoàng nghỉ tay. Cậu lùi lại, dựa lưng vào bàn thí nghiệm phía sau, cảm thấy kiệt sức dù chỉ mới làm việc vài giờ. Cậu nhìn những người bạn, những đối thủ cũ, đang tiếp tục công việc của họ. Quân và Kiệt đang chuẩn bị cho mẻ tiếp theo. Hà và Đức Anh cẩn thận đưa P.A vào một bình phản ứng lớn hơn, nơi có lẽ phản ứng quan trọng nhất sẽ diễn ra – phản ứng biến đổi P.A thành sản phẩm cuối cùng, thứ bột trắng chết người mà người ta gọi là "hàng trắng".

Buổi điều chế đầu tiên của Hoàng kết thúc với việc tạo ra một tiền chất. Cậu chưa trực tiếp tạo ra "cái chết trắng", nhưng cậu biết mình đã góp một phần quan trọng vào guồng máy đó. Mùi hóa chất trong căn hầm này không còn là mùi của đam mê khoa học thuần túy nữa, nó đã nhuốm mùi của tội lỗi và nguy hiểm. Và Hoàng biết, cậu đã lún quá sâu để có thể dễ dàng quay đầu lại.