Câu 1: Định nghĩa cảm giác, tri giác, mô tả các trạng thái rối loạn cảm giác?

-Cảm giác

Cảm giác là sự phản ánh các đặc tính riêng lẻ của sự vật hiện tượng thông qua sự phân tích của cơ quan thần kinh từ các kích thích của môi trường bên trong cũng như bên ngoài cơ thể sinh ra. Ví dụ: cảm giác đau, cảm giác ngọt...

-. Tri giác

Là một quá trình tâm lý có khả năng tổng hợp các đặc tính riêng lẻ của sự vật hiện tượng để nhận thức một cách toàn bộ, thống nhất các sự vật, hiện tượng ấy.

-. Các rối loạn cảm giác, tri giác

1. Tăng cảm giác

Ngưỡng kích thích hạ xuống, vì vậy kích thích trung bình hoặc nhẹ bệnh nhân cũng cho là quá mạnh không chịu đựng được.

Đây là biểu hiện đầu tiên của các loại bệnh loạn thần.Ngoài ra còn gặp trong trạng thái quá mệt mỏi ở người bình thường.

2. Giảm cảm giác

Ngưỡng kích thích tăng lên, do vậy bệnh nhân không tri giác được các kích thích nhẹ và tri giác mơ hồ các kích thích thông thường. Thường gặp trong trạng thái trầm cảm, trong tổn thương đồi thị.

3. Loạn cảm giác bản thể

Bệnh nhân có những cảm giác đau nhức, khó chịu lạ lùng mơ hồ trong cơ thể nhất là các cơ quan nội tạng, tính chất và khu trú không rõ ràng: nóng bỏng trong dạ dày, cắn xé trong ruột...Thường gặp trong các hội chứng nghi bệnh, trong các trạng thái trầm cảm.

4. Ảo tưởng

Là tri giác sai lệch về toàn bộ một sự vật hay một hiện tượng có thật bên ngoài. Thí dụ: nhìn dây thừng tưởng là con rắn, nhìn áo dài treo lên tường tưởng là người đang hoạt động, nghe ô tô tưởng là máy bay... Thường chia ảo tưởng theo các giác quan: ảo tưởng thị giác, ảo tưởng thính giác, ảo tưởng vị giác khứu giác...

Ở người bình thường ảo tưởng cũng có thể xuất hiện trong những điều kiện quá trình tri giác bị trở ngại như: không chú ý đầy đủ, ánh sáng lờ mờ, tiếng nói không rõ ràng, quá mệt nhọc, quá lo lắng sợ hãi chờ đợi lâu. Tuy nhiên ảo tưởng ở người bình thường sẽ nhanh chóng mất đi khi các điều kiện trở ngại không còn nữa.

Trong trạng thái bệnh lý, thường chia ra các ảo tưởng sau này:

- Ảo tưởng cảm xúc

Xuất hiện trong trạng thái cảm xúc bệnh lý: lo âu, sợ hãi, trạng thía trầm cảm, trạng thái hưng cảm, trạng thái trầm cảm - Paranoid,...Ví dụ: bệnh nhân đang lo lắng chờ đợi một hình phạt, nghe tiếng va chạm bát đĩa thành ra tiếng xiềng xích, nghe tiếng ồn ngoài đường thành tiếng hò hát của đoàn người đến bắt mình, thấy bóng người qua cửa sổ thành ra bóng công an đến truy nã mình. Bênh nhân trong trạng hái hưng cảm ra ngoài đường thấy những người xung quanh chào mừng mình, cười thông cảm với mình...

-Ảo tưởng lời nói

Thường gặp trong các trạng thái trầm cảm. Bệnh nhân nghe câu chuyện thông thường giữa các người xung quanh thành ra những lời cảnh cáo tố giác, thông báo về hình phạt...

Nhiều khi rất khó phân biệt giữa ảo tưởng lời nói và hoang tưởng liên hệ.Trong ảo tưởng lời nói, bệnh nhân nghe rõ lời nói nhưng nghe sai lệch câu này thành câu khác. Trong hoang tưởng bệnh nhân không nghe rõ mà suy đoán câu chuyện qua thái độ người xung quanh hay nghe rõ ràng câu nói nhưng tìm một ý nghĩa thầm kín sau câu nói ấy theo hoang tưởng của mình.

-Ảo ảnh kỳ lạ

Đó là những ảo tưởng rất phong phú, rất sinh động và kỳ lạ xuất hiện ngoài ý chí bệnh nhân, không phụ thuộc vào biến đổi cảm xúc, dồn dập đến và thay thế sự vật có thực bên ngoài. Bệnh nhân nhìn vào những chấm sáng trên tường, vào bức tranh, vào rèm cửa, nhìn lên những đám mây... thấy các sự vật biến đổi dần dần và biến thành những hình ảnh kỳ lạ, những hình người những khuôn mặt quái gở, những cảnh tượng sinh động,... và bệnh nhân ngắm nhìn những hình ảnh ấy rất thích thú.

Ảo ảnh kỳ lạ thường xuất hiện lẫn lộn với sự vật hay xuất hiện riêng lẻ.

5. Ảo giác

Là cảm giác, tri giác như có thật về mọt sự vật, một hiện tượng không hề có trong thực tại khách quan.Ảo giác xuất hiện và mất đi không phụ thuộc vào ý muốn của bệnh nhân. Ảo giác có kèm theo hay không kèm theo rối loạn ý thức (mê sảng, mê mộng) hoặc rối loạn tư duy (mất phê phán về tri giác sai lầm của mình). Ảo giác có thể xuất hiện lẫn lộn với sự vật hay xuất hiện riêng lẻ. Có nhiều cách phân loại ảo giác

-Chia theo hình tượng, kết cấu

Ảo giác thô sơ: ảo giác chưa hình thành, không có hình thái và kết cấu rõ rệt.

Ví dụ: thấy một ánh hào quang, một đám khói, nghe tiếng rì rào, tiếng động khác thường.

Ảo giác phức tạp: ảo giác có hình tượng rõ ràng sinh động, có vị trí nhất định trong không gian như thấy người đem dây trói mình, nghe tiếng nói ở trong đang ra lệnh cho mình,...

-Chia theo các giác quan

Ảo thanh (ảo giác thính giác), ảo thị (ảo giác thị giác), ảo khứu (ảo giác khứu giác), ảo giác xúc giác và ảo giác nội tạng.

-Chia theo nhận thức và thái độ bệnh nhân đối với ảo giác

* Ảo giác thật

Bệnh nhân tiếp nhận ảo giác như một hiện tượng sự vật có thật trong thực tại, không nghi ngờ về tính chất có thật của ảo giác, không phân biệt ảo giác với sự vật thật, không nghĩ rằng có ai làm ra ảo giác, bắt mình phải tiếp thu.

* Ảo giác giả

Bệnh nhân xem ảo giác như những sự vật hiện tượng lạ lùng, không giống thực tại, phân biệt ảo giác với sự vật thật.Và đặt biệt là bệnh nhân cho rằng có người nào đó gây ảo thị cho mình thấy, làm cho ý nghĩ của mình vang lên thành tiếng ... ảo giác giả luôn mang tính chất bị chi phối.

6. Rối loạn tâm lý giác quan

- Tri giác sai thực tại

Là tri giác sai lầm về một vài thuộc tính.một vài khía cạnh nào đó của thực tại khách quan như: kích thước, trọng lượng, màu sắc...Ví dụ: bệnh nhân vẫn tri giác được cái bàn nhưng cái bàn có vẻ to hơn không giống như những cái bàn cùng loại.

- Giải thể nhân cách

Là tri giác sai lầm về đặc điểm cơ thể như: cánh tay dài ra, mũi ở sau gáy, không có tim phổi...

Có thể tri giác sai lầm về đặc điểm tâm lý như: cảm xúc, ý nghĩ tác phong bị biến đổi.

Thường gặp trong rốiloạn tâm thần do tổn thương thực thể ở não, trong giai đoạn đầu của bệnh tâm thầnphân liệt.