Bà Hoa ánh mắt đăm chiêu hướng về phía cửa sổ nơi ánh nắng chiếu xuyên qua những khung sắt hắt bóng xuống nền nhà, nền được lát gạch hoa cương càng tô thêm vẻ sang trọng cho căn nhà phố. Đôi tay nhăn nheo khẽ vuốt chiếc khăn lụa đã cũ như thể muốn tìm kiếm sự vững chãi trong một câu chuyện mà bà chưa từng kể ra cho bất cứ ai. Minh ngồi đối diện, ánh mắt chăm chú trong lòng bắt đầu dâng lên một cảm giác bồn chồn vừa tò mò, vừa bất an. Cảm giác bồn chồn sao mà giống hệt lúc cậu đi thi, đặc biệt là cái lúc sắp được biết đề nhưng lần này lại khác, cậu sắp được biết một bí mật đã bị chôn giấu trong suốt hàng chục năm qua.

Bà cất giọng hơi khẽ khàng nhưng đầy trĩu nặng:

“Con muốn biết những thứ về Thạch Lâm đúng không? Ngôi làng ấy từng là nơi ngoại đã sống nhưng nói đúng ra thì ngoại chỉ sống ở đó đến năm ngoại mười hai tuổi vì mẹ của bà tức là bà cố của con đã ra đi mãi mãi sau cuộc thảm sát của giặc năm 19XX."

Minh hơi sững người, cậu nhìn bà và chờ đợi những lời tiếp theo trong trạng thái tim đập thình thịch, bà ngoại kể tiếp:

“Ngày ấy, Thạch Lâm là một ngôi làng yên bình, nơi bà con làng xóm sống rất chan hào với nhau. Ruộng lúa thì xanh rì, những con sông tuy nhỏ nhưng đầy ắp phù sa và tôm cá, xung quanh làng là những hàng tre cao vút rì rào trong gió làm bà nhớ hồi đó bà với mấy đứa trẻ trong làng thường hay đùa giỡn dưới bóng tre già vui biết mấy. Nhưng những năm chiến tranh loạn lạc bắt đầu xảy ra làm cho ruộng mùa thất bát, nhiều khi còn phải gửi gạo ra tiền tuyến cho bộ đội nên mấy năm đó dân làng cũng đói kém vô cùng, nhưng vì tổ quốc cho dù đói khổ thì mỗi nhà cũng đều ráng góp một ít gạo, chút củ sắn củ khoai gửi đi. Rồi chiến tranh ập đến làng như cơn bão cuốn sạch mọi thứ kể cả tài sản lẫn mạng người. Cả mẹ của bà ngoại cũng chết trong cuộc thảm sát đó.”

“Sao nữa hả bà?” Minh hỏi tiếp.

“Người ta nói rằng làng mình có kẻ phản bội, vì tiền tài lợi lộc mà bị giặc dụ dỗ nên kẻ đó đã dẫn đường cho giặc vào làng để giết dân ta và tiêu diệt căn cứ cách mạng của bộ đội đang làm nhiệm vụ ở làng…bọn họ đều nói người đó là…ông cố của con."

Bà dừng lại ánh mắt lạc đi như thể chỉ cần một chút nữa thì bà sẽ không thể kiềm nén được sự xúc động trong lòng. Minh có thể nhìn thấy đôi vai gầy guộc của bà khẽ run vì xúc động, có lẽ bà đã không dám nói ra bí mật này trong suốt nhiều năm nhưng hôm nay lại có thể nói ra hết những canh cánh trong lòng, nên điều đó đã khiến bà như trút được một phần gánh nặng. Bà Hoa nói tiếp:

“Ngoại không ngờ rằng ông ấy lại làm chuyện đó nhưng ngoại thật sự không muốn tin. Trong ký ức của bà ông ấy là người chính trực thà chết chứ không bán đứng quê hương vậy mà lại làm như vậy, ông từng muốn đi bộ đội để chiến đấu bảo vệ đất nước nhưng bị bà nội cản lại do năm đó mẹ đang mang thai bà. Người ta cứ nói chính ông ấy là kẻ phản bội, thế nên...trong một đêm, khi giặc đến làng tất cả đã bị thiêu rụi. Đó là những gì ngoại được nghe kể từ người dì thứ sáu bên ngoại.”

Minh nín thở không tin vào tai của mình, tất cả mọi thứ bà kể sao mà y hệt với những giấc mơ đứt đoạn mà cậu đã thấy, cổ họng cậu nghẹn đắng:

“Vậy... bà làm sao thoát được?”

“Phải nói là trong cái rủi có cái may. Mấy năm đó vì chiến tranh nên bà con thất mùa, bà cố lo cho bà không có ăn có mặc nên gửi bà lên nhà dì sáu, là chị của bà cố để bà ở đó phụ giúp mấy việc lặt vặt với lại dì sáu không có con cái nên bà cố mới muốn gửi bà ngoại lên đó. Nhờ vậy mà bà mới thoát chết. Sau đó thì nghe tin làng Thạch Lâm bị giặc thảm sát, bà với dì sáu mới tức tốc quay về làng với hy vọng tìm được tung tích của ông bà cố. Mặc dù nhiều năm đã trôi qua nhưng bà vẫn nhớ mãi cái cảnh tượng ám ảnh đó, ruộng vườn nhà cửa đều bị đốt không còn gì, tất cả đều hoang tàn như một vùng đất chết. Lúc đó bà chỉ thấy vài người đang cố bới móc trong những đống tro tàn để tìm thi thể của người thân sau vụ thảm sát, đột nhiên một người đàn ông lao tới chỉ thẳng vào mặt bà nói bà là con của kẻ phản bội và nói chính ông cố là kẻ đã dẫn giặc về làng. Sau lần đó thì dì sáu đã dẫn bà rời khỏi ngôi làng đến Sài Gòn sinh sống cho đến bây giờ và không bao giờ nhắc về ngôi làng đó lần nào nữa nhưng bà vẫn không quên được ánh mắt đầy căm phẫn của người đàn ông đó.”

Bà Hoa cười buồn, một nụ cười không giấu nổi sự đau đớn và dằn vặt. Sự đấu tranh giữa những ký ức về cha và những lời của người đàn ông nói về cha. Mặc dù bà muốn tin cha mình không phải là kẻ phản bội nhưng mọi thứ vẫn đều có sự mâu thuẫn rất lớn. Mỗi khi nhớ đến khung cảnh hoang tàn của ngôi làng và những giọt nước mắt của những khi tìm xác của người thân và cả người đàn ông năm ấy vẫn khiến cho bà bị ám ảnh không thể quên.

Những hình ảnh đầy u tối và cả nỗi đau mất đi cha mẹ mà chiến tranh mang lại đã trở thành một vết sẹo in sâu vào trong tâm hồn của đứa trẻ mười hai tuổi cho đến tận bây giờ. Dù đã tất cả đã trôi qua hơn năm mươi lăm năm nhưng với bà Hoa thì vẫn như mới ngày hôm qua. Trong suốt mấy mươi năm, nhiều đêm bà vẫn bị những cảnh tượng ám ảnh đó làm cho thức giấc và đau khổ không nguôi và cả câu nói bà là con của kẻ phản bội càng làm cho bà thêm đau lòng nhưng bản thân bà lại chẳng có cách nào để tìm ra sự thật.

Minh ngỡ ngàng trước những chuyện bà ngoại vừa kể, cậu không ngờ được ông cố của mình là người phản bội mà trong sách và mấy bài báo viết. Đầu óc cậu lúc này như bị nhét cái gì đó vào khiến đầu cậu có cảm giác đau đớn và nặng vô cùng. Ngồi suốt một buổi để tìm hiểu danh tính của kẻ phản bội rốt cuộc người đó lại là ông cố của mình. Minh cảm thấy bản thân như đang đi một vòng tròn, từ lúc bắt đầu đã định sẵn phải quay về vị trí xuất phát, ngay từ đầu người mà cậu muốn biết lại chẳng phải ai xa lạ mà là tổ tiên của chính mình. Cậu vẫn không thể tin vào điều mà mình đã nghe mặc dù đã được chính bà ngoại kể lại và cậu cũng đã dự đoán được.

Minh như chết lặng. Tai cậu ù đi, tim đập mạnh đến mức cậu cảm thấy ngực mình muốn vỡ ra ngoài. Câu nói ấy, những lời bà vừa thốt ra chẳng khác nào lưỡi dao sắc bén cắm sâu vào lòng cậu. Bây giờ không chỉ riêng bà mà chính cậu cũng bắt đầu cảm thấy có lỗi, có lỗi với những tội ác mà ông cố gây ra khiến cho hàng trăm người phải hy sinh.

“Không thể nào…” Minh lẩm bẩm nhưng ánh mắt trĩu nặng của bà ngoại là sự khẳng định rõ ràng nhất.

Những người hàng xóm, người thân quen đều bị hại dưới tay giặc. Minh cảm giác như không thở nổi. Nỗi hận, sự xấu hổ và nỗi đau đan xen trong lòng cậu. Hình ảnh ông cố mà cậu từng ngưỡng mộ giờ đây như vỡ vụn. Cậu muốn hét lên muốn hỏi tại sao nhưng cổ họng nghẹn cứng chỉ biết cúi đầu nhìn xuống nền gạch với những hoạ tiết chằng chịt như tâm trạng đang rối bời lúc này của mình.

Cậu tự dằn vặt chính mình bởi những lỗi lầm của ông cố. Tại sao chỉ vì những lợi lộc dơ bẩn của giặc mà bán đi quê hương đất nước của mình, thậm chí còn gián tiếp hại chết hàng trăm mạng người. Ông cố có thật sự cảm thấy có lỗi không? Chợt cậu nghĩ ra gì đó liền ngước lên hỏi bà:

“Vậy ông cố sau chuyện đó đâu rồi bà?”

“Bà không biết, hình như dì sáu từng kể với bà là sau chuyện đó thì ông cố con biến mất không để lại một vết tích nào hết và cũng không một ai nhìn thấy ông cố dù chỉ là một cái bóng.”

“Con hiểu rồi, đó là lý do tại sao con luôn thấy rất nhiều oan hồn đến đòi mạng và bắt con trả cho họ. Họ muốn con phải đền lại những tội ác của ông cố năm xưa.”

Khi nghe Minh kể về giấc mơ, bà ngoại ngồi lặng im rất lâu. Khuôn mặt bà tái nhợt, đôi mắt đục mờ ánh lên nỗi sợ hãi và bất an về tương lai, những tưởng trong mấy chục năm qua mọi chuyện đã trôi qua nhưng không ngờ mọi thứ vẫn còn đó. Vậy mà đã đến thật rồi, bà Hoa thì thào như tự nói với chính mình:

“Không lẽ họ vẫn chưa yên nghỉ? Họ vẫn còn hận ông ấy đến thế sao?”

Không chần chừ thêm, bà ngoại kéo Minh dậy, khoác vội chiếc áo cũ rồi dẫn cậu ra ngoài. Bà Hoa chỉ kịp nói với mẹ của Minh vài câu:

“Mẹ nhờ thằng Minh chở ra ngoài kia có việc một chút, con ở nhà đừng đợi cơm hai bà cháu.”

Cứ thế mà để mẹ của Minh ở lại trong sự ngơ ngác, nhưng mẹ của Minh cũng không hỏi nhiều vì cứ nghĩ chắc hai bà cháu đi chơi đâu đó thôi vì bình thường hai bà cháu cũng hay rũ nhau đi lòng vòng dạo mát.

Bà Hoa ngồi trên xe của cháu trai, cả hai bà cháu đi xuyên qua những con đường rất vắng. Đây là lần đầu tiên cậu đi cái đường lạ như thế này và cũng là lần đầu cậu biết ở Hồ Chí Minh cũng có con đường hẻo lánh, xung quanh chỉ toàn cây cỏ hoàn toàn không lấy nổi một bóng người. Bên cạnh những bụi cỏ cây um tùm thì cũng có vài bóng tre rì rào theo gió như tiếng thì thầm của ai đó khuất sau những bụi cây bụi tre âm u kia, tiếng rì rào ấy nghe cứ đáng sợ làm sao khiến cho Minh đang chạy xe mà rơn cả người.

“Bà ơi mình đi đâu vậy? Đường này lạ quá, con sợ một hồi con chạy lạc đường mất.” Minh lo lắng hỏi.

“Con cứ chạy theo hướng bà chỉ đi, không lạc được đâu.”

Nghe giọng của bà chắc nịt, Minh cuối cùng cũng buông lỏng người hơn nhưng giác quan thứ sáu mách cho cậu biết rằng đang có ai đó đang nhìn mình trong khi cả con đường nãy giờ có thấy ai đâu chỉ toàn cây và cây. Cậu chạy mãi trên con đường tưởng chừng như không có điểm dừng, cuối cùng hai bà cháu dừng chân trước một căn nhà nhỏ nằm sâu trong con hẻm yên ắng, vắng lặng như thể mọi âm thanh đều bị chặn đứng.

Không một tiếng xe cộ tấp nập, không tiếng chó sủa hay tiếng người qua lại. Chỉ có một sự yên lặng tuyệt đối và chẳng có chút tạp âm nào được phép quấy nhiễu nơi đây.

Ngôi nhà hiện ra, một căn nhà được xây theo lối kiến trúc xưa cũ của những thập niên trước nhưng vẫn toát lên vẻ huyền bí khó tả. Minh để ý đến cánh cửa gỗ cũ kỹ đã xỉn màu theo năm tháng được chạm khắc những họa tiết kỳ dị giống những ký hiệu cổ xưa. Trên cửa treo một mảnh vải đỏ đang lất phất bay mặc dù chẳng có luồn gió nào thổi qua đây, tấm vải tuy phai màu nhưng vẫn còn giữ được sự trang nghiêm lạ lùng. Hai chiếc đèn lồng giấy mờ nhạt treo lủng lẳng hai bên trước nhà, ánh sáng yếu ớt từ chúng dường như không thể soi rọi rõ con đường mà chỉ khiến không gian thêm phần âm u, ma mị mỗi khi ai đó bước vào.

Đột nhiên cánh cửa mở ra kéo theo tiếng ken két rơn người từ những con ốc vít đã cũ từ cánh cửa, một ông già tóc bạc trắng gần hết đầu bước ra, có lẽ ông ta chính là ông thầy mà bà ngoại thường hay đi xem bói. Trên người ông mặt một bộ đồ lam đã cũ đến mức chỉ cần vừa nhìn liền có thể thấy được. Ông chậm rãi bước ra, trên tay cầm chuỗi hạt màu nâu không nhanh không chậm hỏi:

“Đến bây giờ mới chịu tới sao?”

Bà Hoa và Minh nhìn nhau, vốn dĩ hai bà cháu đến đây hoàn toàn không có dự tính hay liên lạc trước mà ông ấy lại có thể biết được mà còn chờ hai người đến, bằng chứng rõ nhất chính là câu nói vừa rồi không chỉ khiến cho hai bà cháu bất ngờ mà thậm chí còn đem đến sự sợ hãi không thể miêu tả được bằng lời.

“Mau lên. Bước vào đây.”
Ông thầy vừa nói xong liền quay đầu đi vào.

Bà Hoa cùng Minh nghe theo không dám một chút trậm trễ. Vừa bước vào trong, Minh quan sát một lượt căn nhà. Các bức tường phủ đầy bùa chú có vẻ đều được vẽ bằng tay, nét mực đen đậm nhấn chìm trong sắc đỏ của những tấm vải được treo khắp nơi trong nhà. Mùi trầm hương nồng nàn xộc lên, quyện với một thứ hương lạ rất khó phân biệt mà thậm chí còn không hề dễ chịu khiến cho cậu hơi đau đầu. Những cây nến cháy leo lét đặt rải rác trên các kệ gỗ, ánh sáng của chúng lập lòe nhảy nhót in bóng trên các món đồ vật kỳ quái như đầu lâu động vật, chuỗi hạt cổ, những bình gốm chứa chất lỏng đen ngòm không rõ là gì.

Từ lúc bước vào cho tới giờ, cậu cảm giác căn nhà này như một nơi bị ngắt khỏi thế giới, nơi mà ngay cả tiếng tiếng bước chân cũng phải cẩn trọng và tiếng thì thầm cũng có thể làm ồn vì dường như bất kỳ âm thanh nào phát ra cũng sẽ bị rất nhiều người quan sát, nuốt chửng bởi bóng tối và sự im lặng bí ẩn.

Trong nhà, ông thầy cúng ngồi trầm mặc bên bàn thờ đầy những tượng thần và đèn dầu lập lòe. Trên bàn thờ có rất nhiều bài vị được viết bằng chữ rất lạ, có rất nhiều bài vị như vậy được ông thầy đặt trên bàn thờ, ở giữa là một bát lư hương rất to và có rất nhiều chân nhang đã được cắm vào. Minh được kêu lại ngồi xuống trước mặt ông ấy. Ông thầy với đôi mắt sâu thẳm nhìn thẳng vào Minh một hồi lâu nhưng không nói gì khiến cho bà Hoa lẫn Minh phải xót ruột. Đôi mắt của ông thầy như có thể nhìn thấu cả những cõi mà người trần mắt thịt không thể thấy. Ông đột ngột nhíu mày nhíu mày, ánh mắt nặng trĩu.
“Lẽ ra bà nên dẫn cậu thanh niên này đến đây sớm hơn chứ không phải đợi đến bây giờ. Thần sắc của cậu ta rất tệ, cặp mắt thì trũng sâu, lờ đờ”
Bà Hoa nghe ông nói liền lo lắng, bà chấp tay khấn:

“Thưa thầy, vây giờ nên làm gì để cháu tôi nó trở lại như bình thường đây thầy?”

Ông nói chậm rãi, giọng trầm như vọng từ nơi xa xăm.

"Nó mang trên người một nỗi oan sâu lắm, một nghiệp chướng không phải của chính nó"

Minh ngỡ ngàng, chưa kịp nói gì thì ông đã tiếp lời:

"Những gì cậu thấy, những thứ cậu cảm nhận tất cả không phải chỉ là điềm báo mà còn là sự kêu cứu. Những oan hồn ở nơi đó không buông tha vì sự thật năm xưa vẫn chưa được sáng tỏ."

Bà ngoại run rẩy lên tiếng:

"Thầy, chẳng phải ông ấy... là kẻ phản bội sao? Tất cả đều nói vậy."

Ông thầy cúng lắc đầu, đôi mắt thoáng hiện vẻ tiếc thương:

"Lời người đời chỉ là một phần câu chuyện còn sự thật thì nằm nơi máu và nước mắt chảy ra. Có những thứ chỉ khi cháu trai bà quay lại, đối mặt với cội nguồn thì mới có thể giải đáp."

Ánh lửa trong căn nhà nhỏ bỗng cháy phừng lên một cách bất ngờ khiến bà Hoa và Minh hoảng sợ, ông liền liết sang chỗ ngọn đèn dầu thì ngọn lửa liền trở lại bình thường. Ánh lửa chiếu sáng khuôn mặt đầy huyền bí của ông thầy cúng. Ông nhìn Minh hồi lâu, ánh mắt sâu thẳm như xoáy vào tận tâm can cậu. Rồi ông cất giọng, chậm rãi mà nặng nề:

"Con đường con đi không phải để thay đổi quá khứ mà là để hiểu vì sao nó xảy ra. Người ta chỉ chết khi bị lãng quên còn oán hận thì sẽ sống mãi nếu không được hóa giải."

Ông thầy quay sang nhìn bà Hoa, giọng khàn đặc nhưng vẫn rõ ràng:

"Người sống thường chỉ thấy điều trước mắt nhưng người chết lại nhìn được điều đã mất. Sự thật chưa chắc đã là sự thật, người gây tội chưa chắc là người có tội. Tại sao người trong cuộc lại im lặng đến phút cuối cùng? Sự thật không bao giờ đơn giản như những lời đồn thổi."