Tác giả là một tên trộm.

Hai tháng trước, khi tôi mở hòm thư điện tử, nhận được một nửa bản thảo của tác phẩm Chúng ta của Tân Di Ổ. Trang đầu tiên viết: Thứ em có thể cho anh, là những hồi ức đã bỏ lỡ suốt 28 năm bên nhau của chúng ta!

Đột nhiên, tôi không dám xem tiếp nữa. Tôi rất hiểu loại cảm giác này. Tình yêu tuổi học trò luôn luôn có chung một mô-típ, dù suôn sẻ hay trắc trở đều không tránh khỏi đã từng thẳng thắn thổ lộ tình cảm với người mình thích; nhưng không ngờ kết quả lại giống như bóc hành tây, từng lớp từng lớp, thận trọng, thấp thỏm bồn chồn. Chờ mong, loại cảm giác này rất giống tiết trời tháng Tám. Tất cả đều không thể khống chế được.

Tôi biết, mình là người may mắn vì còn được sống. Và tôi cũng biết, những gì mình đã trải qua và ký ức sẽ bị lấy mất không còn chút gì, nhưng tôi vẫn lên con thuyền đó. Chúng ta là một chiếc thuyền, nó chở mỗi người chúng ta đến chỗ sâu nhất của ký ức, sau đó đột ngột tắt động cơ đi, để mỗi người trong sương mù dày đặc bắt đầu nhìn rõ từng chuyện, từ xúc động đến sợ hãi.

Bạn sẽ nhớ tới rất nhiều chuyện.

Tuy bạn luôn cảm thấy sau khi trưởng thành bạn đã dũng cảm hơn, tuy bạn luôn miệng nói bạn cảm ơn vì những gì đã qua, nhưng nếu thật sự có một ngày, chiếc hộp đen Pandora trong lòng bị người ta bất ngờ phơi bày ra ngoài mà không hề báo trước với bạn một tiếng, phần đáng giá nhất của thời thanh xuân, hoặc phần bạn không dám đối diện nhất ra ánh sang thì chắc chắn, lúc đó bạn sẽ hoảng loạn, thậm chí là sợ hãi. Bởi vì, mỗi người đều có tình yêu. Thế nhưng, tình yêu tuổi học trò, không thể quay lại được nữa.

Suy cho cùng, chúng ta sợ hãi, bởi vì chúng ta xấu hổ.

Tất cả đều đã thay đổi hoàn toàn.

Sau khi trưởng thành chúng ta hoặc thành công, hoặc bình thường, hoặc may mắn, hoặc bất hạnh, nhưng tất cả đều giống như hạt cát trong nước lũ, bị thời gian cuốn trôi trong dòng chảy vội vã của nó.

Bạn vốn dĩ đã quen với tất cả, thậm chí đã có một ít vốn liếng để đắc ý nhưng cuốn sách này hay ở chỗ không nhìn được bằng mắt, đúng lúc nhắc nhở bạn một điều: Tình yêu vẫn là điều quan trọng nhất trên đời này. Sau đó bạn sẽ giật mình một cái, tôi dám cá, hơn một nửa người đọc sẽ có cảm giác không dễ chịu.

Giống như đi một mình trên đường, sợ nhất là nghe thấy từ "Yêu". Một câu 'Bạn còn nhớ không?', mọi chuyện đều kết thúc rồi. Trong biển người mênh mông, mọi người đều cố gắng tìm được nửa kia của mình. Có bao người đến già cũng không gặp được nhau? Lại có bao người tìm thấy rồi lại dễ dàng để lạc mất nhau? Còn có bao nhiêu thơ ca nói đến "Khi nhắm mắt lại bạn nhớ đến ai? Khi mở mắt ra, người đứng bên cạnh bạn là ai?" Dù thuở thiếu thời yêu say đắm đến mức nào thì có bao nhiêu người từ "Yêu" có thể biến thành "Sống"?

Tân Di Ổ đã dùng trọn hai năm để viết quyển sách này. Đôi khi, cô ấy muốn dùng cuốn sách này để kỷ niệm mười năm ra mắt ngắn ngủi. Thế nhưng, sau khi xem xong, tôi lại thấy quyển sách này như tổng kết lại mười năm sáng tác của cô ấy: kĩ lưỡng nhất, vô tư nhất, hậu tích bạc phát. Đại khái là, đọc sách như xem một bộ phim, hai diễn viên chính diễn cảnh yêu đương vụng trộm, khiến bạn lúc khóc lúc cười cùng với diễn viên, hoàn toàn quên mất bản thân mình. Bộ phim ấy đã đi vào lòng bạn, sau này xem lại, bạn vẫn sẽ lúc khóc lúc cười, nhưng bạn khóc cười không phải vì diễn viên trong phim mà khóc cười vì chính mình. Một bộ phim hay là bộ phim mai phục, gài mìn khắp nơi, nếu bạn không cẩn thận sẽ giẫm phải mìn có chứa tất cả yêu hận và ký ức của bạn. Diễn viên đã khai triển hành động, khán giả vẫn hồn nhiên không phát hiện ra hành động đó giống như hoàn thành một nghi thức xăm hình, sau khi xăm xong, bạn sẽ không nhớ rõ cảm giác đau đớn khi xăm.

Từ "sự phản bội" đến "xích lại gần nhau", bộ sách Chúng ta này, cá nhân tôi cho rằng Tân Di Ổ đã hoàn thành một lần thăng cấp quan trọng trong cuộc đời sáng tác của cô ấy. Từ đây, cô ấy hoàn toàn có thể quy ẩn sơn lâm, nhất vĩ độ giang đồ (Vượt sông bằng một cọng lau), xóa đi danh hiệu cao thủ văn học thanh xuân của mình trên bảng xếp hạng.

Bạn sẽ hỏi tôi, Chúng ta chẳng qua chỉ là chuyện cũ của một đôi thanh mai trúc mã, làm sao lại có lực sát thương mạnh đến vậy? Nếu như phải dùng từ trong kỹ thuật sáng tác để trả lời vấn đề này, tôi chỉ có hai chữ: Tinh tế!

Trước đây, khi phim Hàn bắt đầu thịnh hành, Endless Love (Tình yêu vĩnh cửu) đã khiến cho bao người rưng rưng nước mắt; cũng đạt được hiệu quả này, còn có một bộ phim của Nhật, là Tokyo Love Story. Nếu phim trước là "sự phản bội" thì phim sau cũng là "xích lại gần nhau". Không có quá nhiều tình tiết phức tạp, chỉ là một tình yêu tam giác. Kanji là một khúc gỗ, cho dù Rika có muốn tiến tới cũng gặp phải trở ngại mang tên "cửa". Chúng ta thấy Rika đi ra từ "cửa" rồi lại từ "cửa" đi vào. Có lẽ, Rika nên chờ trước "cửa". Bởi liên tục ra ra vào vào như thế cũng liên tục vô vọng phải cẩn thận gõ "cửa". Dẫu Kanji và Rika đang ở cùng một thành phố, thậm chí cùng một phường, cùng một phòng, nhưng một cô gái đi đến được trái tim của một người đàn ông, đoạn đường này giống như mười tám khúc quanh ngoằn ngoèo vòng quanh chân núi. Chính vì thế, Rika càng phải tinh tế tỉ mỉ. Chúng ta luôn có thể nhận ra một ít kế sách trong quá trình chinh phục tình cảm trùng điệp của Rika. Giây phút ấy, chúng ta muốn đồng hành cùng Rika, quên mất cô ấy chỉ là nhân vật trong phim, và cho rằng cô ấy chính một người trên thế giới này.

Chúng ta chính là như vậy. Tình yêu của Kỳ Thiện và Chu Toán manh nha từ thuở thiếu thời, họ quấn quýt với nhau như cây mây nhưng mỗi người lại mọc theo hướng của riêng mình. Tình yêu của họ chưa từng trải qua sóng to gió lớn, thiên tai nhân họa nhưng lại không chịu nổi sự gò bó. Cùng với nội tâm nhạy cảm, không kiên định với ràng buộc giữa họ, cho nên, 28 năm qua, họ quật cường đem tay leo của mình cuốn một vòng lại một vòng, không chịu tiến về phía trước một bước đón nhận đối phương, nhưng trên thực tế lại càng ngày càng gần nhau.

Đây là một tác phẩm tình tiết điển hình, không có truyền kì du dương, không có số phận phức tạp, chỉ có hai người yêu trẻ tuổi gặp nhau, từ từ phát triển. Trong tình yêu, điều tốt đẹp nhất chính là "anh" và "em", cuối cùng trở thành "chúng ta". Nhưng tác phẩm này không dựa vào tình tiết chuyện cũ là chính mà là phát triển chuyện cũ, thể loại khó viết nhất, thảo nào Tân Di Ổ viết bộ tiểu thuyết này đến bạc cả tóc.

Chúng ta đều biết có một loại "bánh cầu vồng", tuy bề ngoài chỉ có một màu nhưng sau khi cắt bánh ra lại phát hiện, đỏ vàng cam lục lam chàm tím, mỗi tầng một màu, màu sắc rực rỡ không phân định được rõ ràng. Chúng ta mang đến một sự kinh ngạc hơn thế. Nếu bạn nghĩ rằng không phải chỉ là là hai người nói yêu thương nhau thôi sao, có gì hay để đọc chứ, vậy thì bạn sai rồi, nói yêu thương nhấn mạnh vào một chữ "nói"; nếu như cho bạn một đề bài để bạn viết một bài văn, viết về hai chữ tình yêu, hơn nữa, còn là loại kinh nghiệm "Tám năm kháng chiến" kết hôn chỉ vì tình yêu, bạn có thể tưởng tượng hai người bọn họ trong thời gian dài, mỗi lần gặp mặt sẽ nói gì để dẫn tới tan vỡ.

Ở điểm này, Tân Di Ổ đã làm tới cực hạn rồi. Hai người giằng co giữa lý trí và tình cảm, một chút cũng không giống như các tình tiết mâu thuẫn căng thẳng trong các câu chuyện. Trước đây, lý trí Kỳ Thiện và Chu Toán đấu nhau như hệ số độ khó bùng nổ trong "Mật thất đào thoát du kí", khiến người ta nhiệt huyết dâng trào. Mà đúng là miêu tả những chỗ rất nhỏ này rất rõ ràng, khiến bạn phát hiện ra, thì ra yêu trong những chuyện kia thành thói quen lại có ý vị tuyệt vời, kích thích liên tục như vậy. Đây chính là kỹ xảo của tác giả tiểu thuyết, như chiên trứng gà, thỉnh thoảng lại lật mặt chiên lại, khiến bạn thấy được sự thay đổi, đồng thời cũng không ngừng ngửi được mùi thơm mê người.

Càng khó hơn chính là, không chỉ riêng trong quyển sách này, Tân Di Ổ để ý viết về cuộc sống tình yêu thực tế của nữ chính, nam chính cũng được viết một cách tinh tế như trong Nỗi đau của chàng Werther. Hai nhân vật chính lớn lên cùng nhau, khiến tình yêu của họ có thêm một chút mùi vị sử thi thanh xuân.

Sau khi Chu Toán lớn lên, phải đối mặt với sự tan vỡ của gia đình, sự nghiệp bấp bênh, tình cảm mờ mịt không rõ, giống như từ một thiếu niên đột nhiên lớn lên thành một người đàn ông, anh muốn đi chinh phạt, anh muốn làm anh hùng, muốn bảo vệ mọi người bên cạnh mình nhưng lại không có nhiệt huyết và sức lực, cũng không biết một quyền nên nện xuống nơi nào. Đang trong thời kỳ mèo vờn chuột đoán tình cảm của nhau, người đàn ông này lần đầu tiên muốn trốn tránh, muốn ở một nơi nào đó "chuyên tâm chơi với cái bật lửa, bật lên rồi lại dập tắt nó đi". Còn Kỳ Thiện, cô lại liều mạng quạt quạt quyển sách, muốn quạt đi khói thuốc lá trước mặt hai người trước khi nó lưu lại mùi lên người. Đó là lần đầu tiên cô bị tên tên nhóc thối Chu Toán giật giây hút thuốc. "Âm thanh quạt sách và tiếng 'răng rắc' của cái bật lửa không dứt bên tai, đơn điệu mà kéo dài, phảng phất không đầu không cuối." Đúng lúc này, Chu Toán đột nhiên hỏi một câu:

– Em nói xem, sau này anh sẽ trở thành người thế nào? Chúng ta sẽ trở thành những gì?

"Tôi đặc biệt thích cảnh này, rất có cảm giác trong phim của Vương Gia Vệ, tình yêu rất quan trọng nhưng tình yêu trong những năm tháng chúng ta lớn lên, lại giống như một phiến lá lục bình. Trời sinh Chu Toán đã có mong muốn phá hư Kỳ Thiện, mà Kỳ Thiện lại cố gắng chống lại loại phá hư này, song, khi mùi thuốc lá bay đi, cô lại lưu luyến "Mùi vị tội ác".

Khi Chu Toán vô thức hỏi câu hỏi kia, càng giống cuộc đối thoại của chúng ta thời thanh xuân, cứ thế mỗi chữ mỗi câu đi vào lòng chúng ta. Lúc đó, bạn rất khó khống chế đa sầu đa cảm. Dù sao, đây là một tiểu thuyết gần 30 vạn chữ, chúng ta sẽ làm bạn rất lâu với hai người Chu Toán và Kỳ Thiện, kỷ niệm thời thanh xuân, thăng trầm cuộc sống, mâu thuẫn trong tình yêu, chúng ta sao có thể chưa từng trải qua?

Ngoại trừ tình yêu say đắm sáng loáng khiến người ta chói mắt thuở thiếu thời, tôi nghĩ, không có người nào không lo lắng và mơ màng vượt qua thời thanh xuân. Loại cảm giác này, dù là đối mặt với người yêu cũng không thể nào diễn tả được. Có thể, nỗi buồn bắt đầu từ thời thơ ấu, khi chúng ta cũng lớn lên, tạm biệt tuổi trẻ và thanh xuân, bước vào guồng quay đầy ắp khó khăn của cuộc sống tương lai.

Cho nên, dưới ngòi bút của Di Ổ, chưa từng có tượng gỗ phù phiếm và Mary Sue giả tạo, mà là phủ một lớp ưu sầu nhàn nhạt, do đó, tác phẩm trở nên thực tế hơn, khiến người đọc cảm động, cam tâm tình nguyện cung cấp bí mật và quá khứ của mình trong quá trình đọc. Cứ thế, sau khi đọc xong một quyển sách, độc giả và tác giả cùng nhau hoàn thành một sáng tác mới. Cùng cảm giác như vậy, còn có "Gửi thời thanh xuân đã qua của chúng ta" (Tên xuất bản ở Việt Nam: Anh có thích nước Mỹ không?), hai bộ cùng là "xích lại gần nhau" nhưng So Young là cướp ngày, còn Chúng ta là "cướp đêm", giống như bạn đánh mất một thứ gì đó, sau mấy ngày mới phát hiện ra. Rõ ràng, tác phẩm cao minh hơn một chút.

(Mary Sue: hay Harry Stu, là thiên thần trong thế giới fiction, và đồng thời là ác quỷ đối với readers. Hầu như bất kỳ một người viết nào cũng phải viết về cô ta ít nhất là một lần trong sự nghiệp, nhưng tốt nhất là cứ tránh xa cô ta ra, nếu muốn có bạn đọc)

Sở dĩ chúng ta đều yêu Chu Toán là vì gia đình anh bị "anh trai" – con trai riêng của bố ruột làm phiền đến mệt mỏi; mỗi lần đều bày ra bộ dạng chủ nhân "ngang ngược", sau cùng mới ý thức được mình mới là một "kẻ xâm nhập" xa lạ. Mặc dù cát dưới bàn chân càng lún càng sâu nhưng chúng ta vui mừng vì cuối cùng anh cũng tìm thấy một gia đình giống gia đình mình.

Vì vậy, chúng ta đều hiểu Kỳ Thiện, tuy Yourcenar từng nói một câu: "Trên thế giới này không có gì thấp hèn hơn lòng tự trọng" nhưng trong tình yêu, con gái cũng chỉ có thể dùng tự tôn để bảo vệ mình, duy trì tình yêu thuần túy tốt đẹp.

Tuy toàn bộ lời nói và việc làm của Chu Toán đều thể hiện tâm trạng bất cần đời của anh nhưng Kỳ Thiện vẫn đối xử với anh cẩn thận từng li từng tí, như một người đàn ông quý trọng bộ sưu tập Little Men của mình.

Cô đã từng cố gắng quên đi đêm hôm đó với Chu Toán nhưng thật ra lại không gạt bỏ được bao nhiêu, giống như một người sưu tầm nghiệp dư, bỗng nhiên đối mặt với một món đồ giá trên trời không biết hình dáng thế nào. Khi cô đã chuẩn bị sẵn sàng để khống chế nó, phiền não tự nhiên sẽ biến thành ngọt ngào.

Tất nhiên, chúng ta cũng có thể hiểu được sự ân hận của Chu Tử sau khi phản bội tình cảm, đã từng ở chung một phòng thi đua "trinh tiết" với người yêu cũ lẳng lơ đỏm dáng – Chu Yến Đình. Thậm chí chúng ta cũng có thể hiểu được tại sao "em gái núi rừng" – Ngụy Thanh Khê một lần cuối cùng trong đời sa ngã vào sự lãng mạn của Lưu công tử Ca A Long, dẫu phải đền mạng.

Có thể, vì cả tác giả lẫn chúng ta đều là những người từng trải, đều biết, trên thế giới này không có gì có thể tồn tại mãi mãi, cũng không có gì là không thể hiểu được và tha thứ.

Câu kia của Chu Toán có vấn đề, Tân Di Ổ đã đưa ra trả lời, đồng thời âm thầm cho rằng, nó chính là kim chỉ nam cho toàn bộ tiểu thuyết, lấy từ Faust: "Người hiền lành theo đuổi ngay cả trong hoang mang mất mát, chỉ vì nhận ra một con đường đúng đắn."

Tôi tin rằng, mỗi người chúng ta đều có thể tìm thấy chính mình trong quyển sách này.

Nếu như bạn rơi lệ, là đúng rồi.

Bởi vì, chỉ có những người thật sự yêu nhau, sẽ khiến "anh" và "em" trở thành "chúng ta", lần lượt trải qua những thăng trầm bể dâu của cuộc sống.

Lý Quốc Tĩnh - st