ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 106. Vûúng Ngao Phaãn Giaán Giïæt Lý Muåc

Àiïçn Quang Àêm CöèTiïæn Kinh Kha

Quang muốn khích chí Kinh Kha, bèn vỗ gươm than rằng:

- Phàm kẻ trưởng giả làm g., chớ để người ta nghi, nay thái tử đem việc nước bàn với Quang,

mà lại dặn Quang chớ tiết lộ, đó là có long nghi Quang. Quang này khi nào muốn thành việc

cho người mà lại đẻ người nghi m.nh, vậy Quang xin lấy cái chết để tỏ l.ng, xin túc hạ kíp đi

báo cho thái tử biết!

Nói xong th. rút gươm tự đâm cổ mà chết. Kinh Kha đang thương khóc th. thái tử Đan vừa

sai người đến xem sự thể thế nào. Kinh Kha thấy thái tử có long thành, bèn lên xe của Điền

Quang mà đi vào cung. Thái tử tiếp đ.i Kinh Kha cũng như Điền Quang, hỏi rằng:

- Điền tiên sinh sao không cùng đến?

Khinh Kha nói:

- Quang nghĩ thái tử có lời dặn riêng, muốn tỏ với thái tử là giữ kín chuyện không nói với

ai, nên đ. tự đâm cổ chết rồi.

Thái tử vỗ ngực thương khóc nói rằng:

- Điền tiên sinh này v. Đan mà chết, há chẳng oan lắm thay!

lâu mới gạt nước mắt, mời Kinh Ka ngồi lên trên, rồi nói rằng:

- Điền tiên sinh có long yêu mà cho tôi được gặc Kinh Khanh, tôi xem đó là cái phúc từ trên

trời xuống, vậy xin Kinh Khah chỉ giáo cho.

Kinh Kha nói:

- Thái tử có việc lo về nước Tần?

Đan nói:

- Tần ví như hùm sói, ăn nuốt chư hầu, không lấy được hết đất htiên hạ, th. không chịu thôi.

Nay đ. diệt được hai nước Hàn, Triệu rồi, tất sẽ đén lượt nước Yên. V. thế nên Đan này ngày

đêm lo nghĩ, ăn không ngon ngủ không yên.

Kinh Kha nói:

- Thái tử muốn đem quân cùng Tần quyết được thua, hay có kế g. khác

Thái tử Đan nói:

Yên là nước nhỏ, lại thường bị nạn binh lửa, nay công tử Gia nước Triệu tự lập làm vua nước

Đại, muốn cùng Yên hợp quân chống Tần. Đan này chỉ e đem hết cả quân trong nước, cũng

không đương nổi một viên tướng Tần. Mà dù có vua Đại phụ them vào cũng chưa thấy mạnh

them được bao nhiêu. Ngụy và Tề th. vốn đi với Tần, mà Sở th. lại ở xa, chư hầu đều sợ Tần

mạnh, không ai dám hợp tung nữa. Đan này trộ nghĩ một kế, là nếu được một tay dũng sĩ, giả

sang xứ Tần, lấy lợi mà dụ, vua Tần tham lợi, tất cho đén gần, nhân dịp đó sấn vào mà uy hiếp,

bắt trả lại những đất đ. lấn của chư hầu, như Tào Mạt đời Tề Hoàn Công ngày xưa, nếu không

th. sẽ đâm chết. Lúc ấy những đại tướng cầm binh quyền không ai chịu ai, vua chết nước loạn,

trên dưới ngờ nhau, bấy giờ ta sẽ liên hợp Sở, Ngụy cùng lập con cháu Hàn, Triệu mà hợp sức

phá Tần. Đó là lúc kiền khôn tái tạo, xin ngài lưu . cho.

Kinh Kha ngẩm nghĩ

lâu rồi thưa rằng:

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1051 Dõch giaã: ÀöéMuåc

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 106. Vûúng Ngao Phaãn Giaán Giïæt Lý Muåc

Àiïçn Quang Àêm CöèTiïæn Kinh Kha

- Tôi e tài hèn sức kếm không làm nổi việc ấy!

Thái tử Đan dập đầu cố xin rằng:

- Biết tấm l.ng cao nghĩa của ngài, Đan này dem sinh mệnh mà gửi vào tay ngài đó, xin chớ

chối từ!

Kinh Kha lại hai ba lần từ chối rồi mới nhận lời. Thái tử Đan liền tôn Kinh Kha làm thượng

khanh, xây một t.a quán ở ngay bên hữu t.a quán của Phàn Ô Kỳ, gọi là Kinh quán để Kinh Kha

ở. Thái tử Đan ngày ngày đến thăm, cung phụng cổ bàn rất hậu, lại hiến xe ngựa và gái đẹp, tùy

sở thích của Kinh Kha. Một hôm Kinh Kha cùng thái tử đi chơi đông cung, Kinh Kha thấy dưới

ao có con rùa lớn nổi lên, toan nhặt viên ngói để ném, thái tử Đan liền đưa thoi vàng thay h.n

ngói để Kinh Kha ném rùa. Lại một hôm cùng thi cưởi ngựa, thái tử có con ngựa quí ngày đi

ngàn dặm, Kha bỗng nói gan ngựa ăn ngon lắm; lát sau thấy nhà bếp đem món gan ngựa đến,

tức là gan con ngựa quí của thái tử. Đan lại giới thiệu Phàn Ô Kỳ với Kinh Kha, rồi làm tiệc đ.i

hai người ở Hoa Dương đài, cho một mỹ nhân yêu quí của m.nh ra mời rượu, lại sai mỹ nhân

g.y đàn làm vui. Kinh Kha thấy hai tay mỹ nhân trắng muốt như ngọc , khen rằng:

- Hai tay đẹp quá!

Tiệc tan, Đan sai nội thị lấy mmâm ngọc đem phẩm vật biếu Kinh Kha. Kha mở ra xem th.

là cái bàn tay mỹ nhân vừa rồi, thái tử cho chặt đi dâng Kha để tỏ cho Kha biết là thái tử không

tiếc Kha cái g. cả. Kha than rằng:

- Thái tử đ.i Kha này hậu đến thế ư? Kha này xin đem cái chết để báo lại.

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1052 Dõch giaã: ÀöéMuåc

Hồi 107

Dâng Địa Đồ Kinh Kha Náo Tần

Đ.nh

bàn Binh Pháp Vương Tiễn Thay L.

Tín

Kinh Kha ngày thường cùng người bàn về thuật đánh gươm, ít khi chịu ai là giỏi, mà chỉ tâm

phục có Cáp Nhiếp, người ở Du thứ, tự cho là m.nh không bằng, bèn cùng kết làm bạn chí thân.

Lúc ấy Kha chịu hậu ơn của thái tử Đan, muốn đến Hàm dương uy hiếp vua Tần, bèn sai người

đi t.m Cáp Nhiếp, định mời đến nước Yên để cùng thương nghị. V. Cáp Nhiếp thường đi chơi,

không nhất định ở chỗ nào, cho nên không mời được. Thái tử Đan biết Kinh Kha là tay hào kiệt,

ngày đêm cung phụng kính cẩn, không dám thúc giục. Bỗng có biên lại báo tin là vua Tần sai

đại tướng Vương Tiễn đi lấn đất đ. đến biên giới phía nam nước Yên, vua Đại là Gia sai sứ đến

ước vua Yên cùng đem quân giữ Thượng cốc để cự Tần. Thái tử Đan sợ quá nói với Kinh Kha

rằng:

- Quân Tần sắp qua sông Dịch. Vậy dầu ngày muốn nghĩ kế cứu Yên, có lẽ cũng chẳng kịp

nào!

Kinh Kha nói:

- Tôi đ. nghĩ kỹ lắm! Lần đi này, không có cái g. để cho vua Tần tin m.nh, th. không đến gần

được. Nay Phàn tướng quân có tội với Tần, vua Tần rao mua thủ cấp Phàn tướng quân ngh.n

vàng, phong ấp muôn nhà. Lại có chỗ đất tốt ở Đốc cương, người Tần vẫn muốn lấy. Vậy nay

nếu được cái đầu Phàn tướng quân và bản địa đ. Đốc cương đem dâng vua Tần, vua Tần tất vui

mừng mà tiếp đ.i, tôi nhân đó mới có thể giúp thái tử được.

Đan nói:

- Phàn tướng quân đến đây gởi thân trong khi cùng khốn sao tôi nở l.ng mà giết được, c.n

như bản địa đồ Đốc cương th. không dám tiếc!

- Kinh Kha biết thái tử Đan có long bất nhẫn, bèn đến yết riêng Phàn Ô Kỳ mà nói rằng:

- Nước Tần gây vạ cho tướng quân, cha mẹ họ hàng tướng quân đều bị giết sạch. Nay nghe

vua Tần muốn mua đầu tướng quân, vàng ngh.n cân, ấp muôn nhà. Vậy tướng quân sẽ dùng

cách g. để báo thù?

1053

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 107. Dêng Àõa ÀöçKinh Kha Naáo Têçn Àònh

baân Binh Phaáp Vûúng Tiïén Thay Lý Tñn

Phàn Ô Kỳ ngửa mặt thở dài, chảy nước mắt mà nói rằng:

- Tôi mỗi khi nghĩ đến tên Chính ở nước Tần, th. đau đến tim tủy, muốn giết nó rồi cùng chết

với nó, chỉ hiềm chưa có cơ hội mà thôi!

Kinh Kha nói:

- Nay tôi có một lời, có thể giải được lo cho nước Yên, báo thù được cho tướng quân, tướng

quân có chịu nghe không?

Phàn Ô Kỳ vội hỏi:

- Ông có kế g.?

Kinh Kha trù trừ không nói, Ô Kỳ hỏi:

- Sao ngài không nói?

Kha nói:

- Kế đ. định rồi nhưng khó nói ra lắm!

Ô Kỳ nói:

- Nếu báo thù được Tần, th. dẫu phải nát thịt tan xương tôi cũng không tiếc, vậy ngài có

điều g. khó nói?

Kha nói:

- Cái kế mọn của tôi là muốn hành thích vua Tần, nhưng lại e không sao đến gần được vua

Tần. Nếu được cái đầu của tướng quân để dâng vua Tần, th. vua Tần tất vui mừng mà tiếp tôi,

nhân đó tay trái tôi nắm lấy áo vua Tần, tay phải đâm vào ngực y, th. cái thù của tướng quân sẽ

báo được, mà nước Yên khỏi được cái họa diệt vong. Tướng quân nghĩ thế nào?

Ô Kỳ trật ngay áo ra, quăng tay dẫm chân mà nói to lên rằng:

- Bấy lâu tôi chỉ suốt ngày suốt đêm, nghiến răng, nát ruột v. điều ấy mà chưa t.m được kế

g., nay mới được nghe lời ngài dạy!

Nói xong, liền rút gươm tự cứa vào cổ, cổ họng đứt mà cổ chưa đứt. Kinh Kha lại lấy gươm

chặt cho đứt hẳn, rồi sai người báo với thái tử Đan là đ. lấy được đầu của Phàn tướng quân rồi.

Thái tử Đan nghe tin vội đi xe đến, phục vái cái thây Ô Kỳ mà khóc rất thảm, cho quân đem thi

thể khâm liệm rồi cất tang rất hậu, c.n cái đầu th. để trong h.m gổ. Kinh Kha nói:

- Thái tử đ. t.m được lưỡi dao găm sắc bén nào chưa?

Thái tử Đan nói:

- Từ phu nhân nước Triệu có lưỡi dao găm dài một thước tám tấc, rất sắc, tôi đ. bỏ ra trăm

cân vàng mua được, sai thợ đem tẩm thuốc độc, từng đem thử người, chỉ hơi dướm máu là chết

ngay, tôi vẫn cất kỹ để dành cho ngài đ. lâu, chưa r. bao giờ th. ngài đi?

Kha nói:

- Tôi có người bạn chí thiết là Cáp Nhiếp, muốn đợi hắn đi gíup sức mà hắn chưa đến.

Đan nói:

- Ông bạn của ngài, nay đây mai đó lênh đênh như cánh bèo trên mặt bể, biết đâu mà t.m!

Môn hạ tôi có mấy tay dũng sĩ, mà Tần Vũ Dương là hơn cả, hoặc có thể cho đi gíup sức được

chăng?

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1054 Dõch giaã: ÀöéMuåc

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 107. Dêng Àõa ÀöçKinh Kha Naáo Têçn Àònh

baân Binh Phaáp Vûúng Tiïén Thay Lý Tñn

Kha thấy thái tử quá nóng nảy, thở dài nói rằng:

- Mang một con dao nhọn, đi vào cái nước Tần bất trắc ấy, là chỉ có đi mà không có về. Tôi sở

dĩ đi chậm, là muốn đợi bạn tôi để làm việc cho được mười phần chắc chắn. Thái tử đ. không

đợi được th. tôi xin đi.

Thái tử Đan liền thảo bức quốc thư, nói xin hiến đát Đốc cương và đầu họ Phàn, rồi đem

ngh.n vàng sắm sửa hành trang cho Kinh Kha. Tần Vũ Dương làm phó sứ. Khi ra đi, thái tử Đan

cùng tân khách và bạn bè thân thiết có biết việc ấy đều mặc áo trắng đội mũ trắng đưa Kinh

Kha đến bờ song Dịch, đặt tiệc tiễn hành. Cao Tiệm Ly nghe tin Kinh Kha vào Tần cũng đem cái

vai rượu lớn và một đấu rượu đến. Kinh Kha giới thiệu với thái tử. Thái tử mời cùng ngồi uống

rượu. Khi uống được vài lượt rồi, Cao Tiệm Ly đánh đàn trúc, Kinh Kha theo nhịp mà hát rằng:

Gió hiu hắt, nước song Dịch lạnh tê,

Tráng sĩ một đi kông bao giờ về!

Tiếng hát thê thảm, tân khách và những người đi theo đều chảy nước mắt, như trong đám

tang. Kinh Kha ngửa mặt thở phào một tiếng, hơi xông thẳng lên trời, hóa thành một cái móng

trắng, chạy suốt vào giữ mặt trời, ai nấy đều kinh ngạc. Kinh Kha lại cất tiếng hát:

Vào hang hổ, lặn xoáy thuồng luồng

Làn hơi thở hóa cầu vồng thẳng bay . . .

Tiếng hát nghe khích liệt hùng tráng, mọi người đều trừng mắt hăm hở như đi ra trận. Thái

tử Đan rót chén rượu, qu. mà dâng lên cho Kinh Kha. Kinh Kha uống một hơi hết ngay, rồi níu

vai Tần Vũ Dương, nhảy tót lên xe, bảo gia roi đi mau, không ngoáy trở lại. Thái tử Đan trèo

lên g. cao trông theo, đến khi không thấy xe Kinh Kha nữa mới thôi, rồi rầu rầu nét mặt như

thương tiếc cái g., chảy nước mắt mà quay về.

Kinh Kha đến Hàm dương, biết quant rung thứ sử Mông Gia được vua Tần yêu, liền đem

ngh.n vàng đến đút lót, nhờ nói trước với vua Tần cho. Mông Giavào tâu vua Tần rằng:

- Vua Yên sợ oai, không dám chống lại, xin đem cả nước xưng thần, cầu được giữ tôn miếu

của tiền nhân; lại sợ h.i không dám tự tỏ bày, đ. chem. đầu Phàn Ô Kỳ và dâng bản địa đồ đất

Đốc cương, sai sứ đem dâng. Sứ giả là Kinh Kha, hiện đang ở quán dịch đợi chỉ.

Vua Tần nghe tin đ. giết được Phàn Ô Kỳ th. mừng quá, liền thiết đại triều ở cung Hàm

dương, cho đ.i sứ Yên là Kinh Khavào triều kiến. Kinh Kha đ. dấu sẳn con dao nhọn vào trong

cái trục bức địa đồ bèn bưng cái h.m đựng đầu Phàn Ô kỳ, cùng Tần Vũ Dương bưng hộp địa

đồ bước lên. Bỗng sắc mặt Tần Vũ Dương trắng nhợt như người chết, có vẽ sợ h.i quá. Thị thần

hỏi:

- Sứ giả làm sao lại biến sắc?

Kinh Kha ngoảnh lại nh.n Vũ Dương cười, rồi đi lên trước đập đầu tạ rằng:

- Tần Vũ Dương là một kẻ quê mùa mọi rợ, chưa từng thấy thiên tử, cho nên sợ quá mà đổi

sắc, xin đại vương rộng l.ng tha thứ, cho được làm xong sứ mệnh ở trước thiên nhan.

Vua Tần truyền lệnh chỉ cho một m.nh chách sứ lên điện.

Tả hữu liền thét bảo Tần Vũ Dương xuống thềm. Vua Tần sai mở cái h.m để xem, quả nhiên

trong có đầu Phàn Ô Kỳ, bèn hỏi Kinh Kha rằng:

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1055 Dõch giaã: ÀöéMuåc

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 107. Dêng Àõa ÀöçKinh Kha Naáo Têçn Àònh

baân Binh Phaáp Vûúng Tiïén Thay Lý Tñn

- Sao nước Yên không giết ngay tên nghịch thần này đem dâng từ trước mà lại đợi đến bây

giờ mới làm.

Kinh Kha nói:

- Phàn Ô Kỳ đắc tội với đại vương trốn lên miền Bắc mạc, vua tôi phải treo thưởng ngh.n

vàng mới bắt được, vua tôi cũng muốn để Ô Kỳ sống đem giải nộp đại vương, lại e giữa đường

sinh biến, cho nên phải chặt đầu, mong được thư cái long giận của đại vương.

Kinh Kha đối đáp ung dung, nhan sắc càng ra vẽ h.a nh., vua Tần không có l.ng ngờ. Bấy

giờ Vũ Dương bưng cái hộp địa đồ cúi đầu qu. ở dưới thềm. Vua Tần bảo Kinh Kha lấy lên xem.

Kinh Kha xuống lấy dâng lên. Vua Tần mở bức địa đồ, đang chực xem, th. mũi dao của Kinh Kha

đ. lộ, không thể che dấu được nữa. Kinh Kha hoảng quá, liền tay tả nắm lấy tay áo vua Tần,

tay hữu rút dao đâm vào ngực vua Tần, nhưng lưỡi dao chưa tới. Vua Tần sợ quá, vùng đứng

dậy, tay áo đứt v. bấy giờ là đầu tháng năm, vua Tần chỉ mặt cái áo lá mỏng. Bên cạnh chỗ vua

ngồi, có cái b.nh phong dài tám thước; Vua Tần vượt qua, b.nh phong đổ xuống đất, Kinh Kha

cầm con dao sấn đằng sau, vua Tần không thể thoát thân nên cứ v.ng quanh cái cột mà chạy.

Nguyên phép nhà Tần, quần thần chầu trên địên, không được mang binh khí; c.n các quan lang

trung túc vệ cầm giáo, đều đứng dàn hầu ở dưới điện, không có chỉ tuyên triệu, không được

tự tiện lên điện. Bấy giờ sự biến thảng thốt xảy ra, vua Tần không kịp gọi người lên cứu. Quần

thần đều lấy tay không đánh Kha. Kha khỏe lắm người nào đến gần là bị đánh ng. ngay. Có

viên ngự y Hạ Vô Đán đang đứng hầu cũng lấy túi thuốc đánh Kha; Kha quật tay một cái, túi

thuốc rách tung. V. Kinh Kha c.n phải đánh đuổi mọi người, nên vua Tần chạy tránh chỗ này

chỗ nọ, không bị Kinh Kha bắt được. Thanh bảo kiếm vua Tần đeo ở bên m.nh gọi là “Lộc lư”

dài tám thước, vua Tần muốn rút ra, nhưng v. nó dài, khó rút ra khỏi vỏ được. Có tên tiểu nội

thị Triệu Cao vội gọi rằng:

- Sao đại vương không xoay vỏ gươm ra sau lưng mà rút?

Vua Tần nghe ra, liền xoay v. gươm ra sau lưng, quay tay lại, rút gươm ra được dễ dàng.

Vua Tần khỏe không kém g. Kinh Kha; vả con dao nhọn dài hơn thước chỉ có thể đâm gần, c.n

thanh kiếm dài tám thước lại có thể đánh xa được. Vua Tần đ. có thanh kiếm cầm tay, liền thấy

bạo dạng ngay, bèn chạy đến chem. Kinh Kha vào đùi bên tả, Kinh Kha ng. bổ nhào xuống bên

cạnh cột đ.ng bên tả, không thể đứng dậy được, bèn cầm dao nhọn ném vua Tần. Vua Tần né

m.nh tránh, con dao sượt qua bên tai mà vụt đi, đâm thẳng vào cái cột đ.ng bên hữu tóe lửa

ra. Vua Tần lại cầm kiếm Kha, Kha dơ tay đón, rụng mất ba ngón tay. Bị chém luôn tám nhát,

Kinh Kha dựa cột mà cười, rồi nhổm lên mắng vua Tần rằng:

- May cho mày! Ta muốn bắt chước việc Tào Mạt cướp sống mày, bắt mày phải trả những

đất đai lấn được của chư hầu. Không ngờ việc không thành, mày lại thoát được, há chẳng phải

long trời ư? Nhưng mày cậy mạnh, thôn tín chư hầu, làm sao mà hưởng lâu dài được?

Tả hữu xô lại đánh chết Kinh Kha; Tần Vũ Dương ở dưới điện, thấy Kinh Kha đ. ra aty, toan

chạy lên, nhưng bị ngay bọn lang trung đánh chết.

Tiếc thay! Kinh Kha được thái tử Đan nước Yên cung dưỡng bao nhiêu ngày, đi sang Tần một

việc lại chẳng xong, không những tự hại thân m.nh, lại làm uổng mạng ba người (Điền Quang,

Phàn Ô Kỳ, và Tần Vũ Dương) đoạn tống sinh mệnh cha con vua Yên, đó cũng v. kiếm thuật

không tinh mà nên nổi vậy!

Vua Tần sợ quá, ngồi ngây nửa ngày mới hoàn hồn, rồi đến xem Kinh Kha, thấy hai mắt tr.n

vo trợn lên, sắc giận c.n hầm hầm, hệt như người sống. Vua Tần càng sợ, sai đem thây Kinh

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1056 Dõch giaã: ÀöéMuåc

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 107. Dêng Àõa ÀöçKinh Kha Naáo Têçn Àònh

baân Binh Phaáp Vûúng Tiïén Thay Lý Tñn

Kha, Tần Vũ Dương và đầu Phàn Ô Kỳ cùng đốt ở trong chợ. Những người nước Yên đi theo đều

bị đem chem. và bêu đầu ở các cửa thành. Vua Tần về nội cung, các hậu phi đ. nghe nói có biến,

bèn đến vấn an và đặc biệt mừng. Sớm hôm sau, vua Tần ra coi chầu, luận công hành thưởng,

trước hết thưởng cho Hạ Vô Đán hai trăm cân vàng, nói rằng:

- Vô Đán yêu ta đ. cầm túi thuốc ném Kinh Kha!

rồi gọi tên tiểu nội thị Triệu Cao bảo rằng:

- Nhờ có nhà ngươi bảo, ta mới biết rút kiếm ra mà đánh Kinh Kha!

Cũng thưởng cho trăm cân vàng. Trong bọn quần thần, những người tay không dám xông

vào đánh Khinh Kha, cứ coi dấu thương nặng nhẹ mà gia thưởrng. Các lang trung ở dưới điện

đánh chết Tần Vũ Dương cũng đều được thưởng. Mông Gia nói hộ cho Kinh Kha vào triều, bị

tội lăng tr. xử tử, giết cả nhà. Mông Ngao đ. ốm chết, con là Mông Vũ là t. tướng, v. không tư

t.nh, nên được tha tội.

Vua Tần vẫn chưa nguôi giận, sai con Vương Tiễn là Vương Bí đem thêm quân giúp sức cha

đánh Yên. Quân Yên thua to. Vương Tiễn hợp binh vây Kế thành. Khi thành vỡ, vua Yên bảo thái

tử Đan rằng:

- Ngày nay nước mất nhà tan là chỉ v. mày!

Đan thưa rằng:

- Hai nước Hàn, Triệu bị diệt cũng tội ở Đan này ư?

Rồi thái tử Đan cùng vua Yên bỏ Kế thành chạy ra Liêu đông để lo kế khôi phục. Vương Tiễn

bị bệnh xin từ chức, vua Tần sai L. Tín thay cầm quân đuổi theo đánh cha con vua Yên.

Vua Yên nghe quân Tần lại đến, sai sứ cầu cứu vua đất Đại là Gia. Gia phúc thư, đại lược nói

Tần sở dĩ kíp đánh Yên là v. cớ oán thái tử Đan, vua có thể giết Đan để tạ tội với Tần, th. Tần

sẽ hết giận, x. tắc nước yên may c.n giữ được. Vua Yên do dự không nở. Thái tử Đan sợ bị giết

bèn cùng tân khách chốn ra đảo Đào hoa. L. Tín đóng quân ở Thủ sơn, sai người đưa thư kể tội

thái tử Đan. Vua Yên sợ quá, giả cách cho đ.i Đan về bàn việc, rồi đổ rượu cho say, sai người

đem dây thắt cổ cho chết rồi chặt đứt đầu. Bấy giờ là tháng năm mà trời bỗng xuống tuyết dày

đến ba thước năm tấc trên mặt đất, rét buốt như mùa đông. Người ta đều bảo đó là do oán khí

của thái tử Đan mà có vậy.

Vua Yên sai đem đầu thái tử Đan đóng h.m nộp L. Tín và viết thư tạ tội. L. Tín nhân thấy

tháng năm mà trời lại có tuyết lớn, quân lính bị rét thành bệnh, bèn tâu vua Tần h.y cho tạm

rút quân về.

Vua Tần lại nghe kế của Úy Liêu, cho rằngYên, Đại chỉ c.n như cái hồn vất vưởng không bao

lâu sẽ phải tan, h.y đem quân đánh Ngụy rồi đến Tề, Sở; ba nước ấy đ. diệt được rồi, th. Yên

Đại không cần đánh cũng hạ được. Bèn sai Vưong Bí làm đại tướng đem mười vạn quân đi đánh

Ngụy. Vua Ngụy cầu cứu Tề, nhưng tướng quốc Tề là Hầu Thắng ăn lễ nhiều của Tần, khuyên

vua Tề chớ cứu Ngụy. Quân Tần đánh Đại Lương, Vương Bí nhân lúc trời mưa to, sai quân lính

khai cừ ở tây bắc, dẫn nước hai song Hoàng hà và Biện hà và đắp đe ngăn hạ lưu. Khi đào cừ

xong, trời mưa to luôn mười ngày không ngớt, thế nước ào ạt. Vương Bí phá đê cho nước chảy

tràn vào trong thành. Thành bị nước ngâm ba ngày, mấy nơi bị lở, quân Tần bèn theo đó mà

vào. Vua Ngụy cùng quần thần đang bàn viết biểu xin đàu hang, bị Vương Bí bắt được, bỏ lên

xe tù cùng cung thuộc đưa về Hàm dương. Giữa đường vua Ngụy bị bệnh chết. Vương Bí lấy hết

đất Ngụy đặt làm quận Tam xuyên, lại lấy cả đất Giả vương, truất Vệ quân làm thứ nhân.

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1057 Dõch giaã: ÀöéMuåc

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 107. Dêng Àõa ÀöçKinh Kha Naáo Têçn Àònh

baân Binh Phaáp Vûúng Tiïén Thay Lý Tñn

Vua Tần lại dung kế Úy Liêu đem quân đánh Sở, hỏi L. Tín dùng độ bao nhiêu quân th. vừa,

L. Tín nói:

- Chỉ dung hai mươi vạn người là đủ.

Vua Tần lại hỏi l.o tướng Vương Tiễn. Tiễn nói nếu dung hai mươi vạn người th. tất bị thua,

mà phải dung sáu mươi vạn quân mới được. Vua Tần cho là Vương Tiễn già nua nên nhút nhát,

không bằng L. Tín trai trẻ đang hăng hái, bèn không dung Vương Tiễ nữa, mà cử L. Tín làm

đại tướng,Mông Vũ làm phó, đem hai mươi vạn quân đi đánh Sở.

Vua Sở là Phụ Sô nghe tin quân Tần dến đánh, bèn cử Hạng Yên làm đại tướng, đem hai

mươi vạn quân chống đánh. L. Tín cậy sức tiến vào, gặp quân Hạng Yên, hai bên giao chiến,

đánh nhau đang hăng, bảy đạo quân phục của Sở đều xông ra, L. Tín không chống nổi, thua to

bỏ chạy. Hạng Yên đuổi đánh luôn ba ngày ba đêm, giết bảy viên đô úy và quân sĩ Tần không

biết bao nhiêu mà kể. Vua Tần giận quá, tước hết quan chức và ấp ăn lộc của L. Tín, rồi than

đến Dĩnh dương, yết kiến Vương Tiễn, tỏ . hối về việc nghe lời L. Tín đem hai mươi vạn quân

đánh Sở, quả nhiên bị thua, và mời Vương Tiễn lại ra làm đại tướng đánh Sở để báo thù ấy.

Vương Tiễn hai lần từ chối, nhưng vua Tần cứ ép nài. Vương Tiễn nói:

- Nếu bất đắc dĩ đại vương dùng tôi th. phi có sáu mươi vạn quân không được.

Vua Tần hiềm là dung nhiều quân quá. Vương Tiễn nói:

- Nước Sở đất rộng, hễ có hiệu lệnh là có thể lấy được trăm vạn quân ngay. Tôi xin sáu mươi

vạn quân, c.n e không địch nổi, chứ nói g. diệt nước ấy?

Vua Tần lấy làm phải, bèn lấy xe chở Vương Tiễn vào triều, ngay ngày hôm ấy bái làm đại

tướng, lại cử Mông Vũ làm phó. Khi khởi hành, vua Tần than đi tiễn, Vương Tiễn nâng chén

rượu mời vua Tần uống rồi nói rằng:

- Xin đại vương uống cạn chén này tôi có điều muốn nói.

Vua Tần uống một hơi hết ngay, hỏi rằng:

- Tướng quân muốn nói g.?

Vương Tiễn lấy ở trong tay áo ra một tờ giấy, trong giấy xin vua Tần cấp cho vài nơi ruộng

vườn tốt ở Hàm dương.

Vua Tần nói:

- Nếu tướng quân thành công trở về, quả nhân c.n tính cùng hưởng phú quí với tướng quân

chớ có lo g.!

Vương Tiễn nói:

- Tôi già rồi, đại vương dẫu có phong tước đền công cho, cũng như ngọn đuốc ngoài gió,

sáng được mấy tí, chi bằng lúc tôi c.n sống, cấp ruộng vườn tốt để lại cho con cháu đời đời

được chụi ơn đại vương.

Vua Tần cả cười, rồi bằng l.ng cho. Khi quân đi đến cửa Hàm cốc. Vương Tiễn lại sai sứ về

xin vua Tần cho them mấy nơi vườn ao nữa. Mông Vũ nói:

- Tướng quân xin như thế, chẳng là nhiều lắm ư?

Vương Tiễn mật bảo rằng:

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1058 Dõch giaã: ÀöéMuåc

Hồi 108

Kiêm Sáu Nước Thống Nhất Thiên

Hạ

lên Ngôi Báo Tự Xưng Thủy Hoàng

Lại nói Vương Tiễn thay L. Tính làm đại tướng đem sáu mươi vạn quân đi đánh Sở, tướng Sở

là Hạng Yên giữ Đông cương để chống lại. Vua Sở lại sai Cảnh Kỳ đem thêm hai mươi vạn quân

giúp sức Vương Tiễn đóng quân ở núi Thiên trung, cắm trại liền nhau hơn mười dặm, ph.ng giữ

kiên cố. Hạng Yên hàng ngày kêu người đến khiêu chiến. Vương Tiễn nhất định không ra đánh.

Hạng Yên cho là Vương Tiễn tuổi già nhát sợ. Vương Tiễn hàng ngày cứ cho quân lính tắm gội

ăn uống, như thế trong vài tháng, quân lính vô sự ngày ngày chỉ cùng nhau ném đá nhảy cao

làm tr. chơi. Theo binh pháp của Phạm L.i, ném đá là dùng h.n đá nặng mười hai cân, dựng

cây gỗ làm máy, bắn đi được ba trăm bước là thắng, không được kể là thua. Người nào có sức

khỏe th. có thể dùng tay mà ném đá, th. thắng hơn một tầng. Nhảy cao là chôn một tấm gỗ

ngang cao bảy tám thước , cùng nhau nhảy qua, lấy đó thi hơn thua. Vương Tiễn mỗi ngày sai

quân lại các dinh ngầm ghi tên những người được thua để biết sức mạnh yếu của mỗi người. Bề

ngoài th. làm ra dáng co rút giữ m.nh, không cho quân lính đến địa giới Sở kiếm củi; bắt được

người Sở th. cho ăn uống no say rồi thả về. Giữ nhau đến hơn một năm, Hạng Yên không được

đánh trận nào, cho rằng Vương Tiễn tiếng dẫu đánh Sở, thực là giữ m.nh, bèn không lo lắng

g. chiến sự nữa. Bỗng một hôm Vương Tiễn đại khao tướng sĩ, nói rằng hôm nay cùng quân sĩ

phá Sở. Tướng sĩ đều tranh nhau xin đi trước. Vương Tiễn bèn kén hai vạn người kiêu dũng gọi

là tráng sĩ, sung làm quân xung phong, lại chia quân làm mấy đạo, dặn rằng hễ thấy quân Sở

thua chạy rồi, th. chia nhau cướp đất. Hạng Yên không ngờ Vương Tiễn chợt đến, Thảng thốt ra

cự địch. Quân Tần được nuôi sức lâu ngày, hăng máu muốn đánh, cho nên một người địch nổi

trăm người. Quân Sở thua to, Khuất Định tử trận. Hạng Yên và Cảnh Kỳ đem tàn quân chạy về

phía đông. Vương Tiễn thừa thắng đuổi theo, hai bên lại đánh nhau ở thành Vĩnh an, quân Sở

lại thua to, quân Tần bèn hạ được Tây Lăng. Đất Kinh đất Tương đều chấn động. Vương Tiễn

sai Mông Vũ chia một nữa quân đóng ở Ngọc chử, truyền hịch đi các quận Hồ nam, tuyên bố uy

đức vua Tần, c.n tự m.nh th. đem đại quân kéo thẳng đến kinh đô Thọ Xuân; rồi sai người về

Hàm Dương báo tiệp. Hạng Yên đi lên sông hoài mộ quân chưa về, Vương Tiễn thừa hư đánh

gấp, thành vỡ; Cảnh Kỳ tự vẫn ở trên thành; vua Sở là Phụ Sô bi bắt. Vua Tần thân đến Phàn

Khẩu để nhận tù, truất vua Sở làm thứ nhân, sai Vương tiễn hợp binh với Mông Vũ để đánh lấy

đất Kinh, đất Tương.

Hạng Yên mộ được hai vạn năm ngh.n quân, về đến Từ thành, bỗng gặp người em cùng mẹ

1059

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 108. Kiïm Saáu Nûúác Thöæng Nhêæt Thiïn Haå

lïn Ngöi Baáo TûåXûng Thuãy Hoaâng

với vua Sở là Xương B.nh quân chạy nạn đến đó, nói thành Thọ Xuân đ. bị phá, vua Sở đ. bị

bắt, chẳng biết sống chết thế nào. Hạng Yên nói:

- Ngô, Việt có Trường giang làm giới hạn, đất vuông ngh.n dặm có thể dựng nước được.

Bèn đem quân qua sông, tôn Xương B.nh quân làm vua Sở, ở thành Ô lăng luyện binh giữ

thành.

Được tin Hạng Yên lại lập vua Sở mới ở Giang nam, vua Tần có . lo, Vương Tiễn nói:

- H.nh thế của nước Sở là ở Giang, Hoài. Nay cả miền Hoài đều về tay ta rồi, kẻ kia dầu c.n

chút hơi thở, nhưng đại binh đến là bắt ngay, lo chi điều ấy!

Vua Tần khen rằng:

- Tướng quân tuổi g.a rồi mà chí c.n hăng hái lắm!

Hôm sau, vua Tần trở về Hàm dương, lưu Vương Tiễn ở lại để b.nh định miền Giang nam.

Vương Tiễn sai Mông Vũ đóng thuyền ở Anh vũ châu. Hơn một năm th. thuyền đóng xong, bèn

cho thuận d.ng đi xuống. Quân giữ sông không thể chống nổi. Quân Tần bèn lên bộ, lưu mười

vạn ở Hoàng sơn để đóng chẹn cửa sông, c.n đại quân th. từ Chu phương tiến vây Lan lăng

đóng dinh khắp bốn mặt, quân sĩ reo h. vang trời. Hạng Yên đem hết quân ra đánh ở dưới

thành. Hợp đầu quân Tần hơi lui. Vương Tiễn chia các tráng sĩ làm hai đội tả hữu, đều cằm dao

ngắn, reo to mà xông vào trận. Mông Vũ tự tay chém. được một viên tùy tướng, lại bắt sống

được một người. Quân Tần càng thêm hăng hái, Hạng Yên lại thua to, chạy vào trong thành, lấp

cửa thành cố giữ. Vương Tiễn dùng thang máy leo lên đánh. Hạng Yên dùng tên lửa bắn, đốt

cháy thang máy. Mông Vũ nói:

- Hạng Yên như con cá ở trong nồi rồi

Rồi sai đắp lũy cao bằng thành, vây đánh càng gấp, Xương B.nh quân thân đi tuần hành, bị

tên bắn phải, quân lính vực về hành cung, nửa đêm th. chết. Hạng Yên khóc lóc rằng:

- Ta c.n sống ở đây, là v. c.n có Xương B.nh quân là d.ng d.i vua Sở. Ngày nay Xương B.nh

quân chết rồi, th. ta c.n mong g.!

Rồi ngửa lên trời kêu to ba tiếng, cầm gươm đâm cổ mà chết. Trong thành rối loạn, quân

Tần trèo vào mở cửa thành. Vương Tiễn kéo quân vào dụ yên dân, lại đem quân xuống miền

nam, đến núi Tích sơn, quân lính đào đất làm bếp, đặt nồi thổi cơm, t.m được một cái bia đá, ở

trong có khắc mười hai chữ rằng: “Hữu tích: binh, thiên hạ tranh; vô tích: ninh, thiên hạ thanh”,

nghĩa là: “Có thiếc th. đánh nhau, thiên hạ loạn; không có thiếc th. yên, thiên hạ thanh b.nh”.

Vương Tiễn cho đ.i cổ nhân đến hỏi, th. biết từ khi vua B.nh Vương nhà Chu dời sang đất Lạc,

núi ấy sản sinh ra nhiều ch., thiếc nên gọi là Tích sơn, đ. bốn mươi năm nay lấy dùng không

hết, nhưng gần đây thấy ít dần; tấm bia ấy cũng không biết người nào làm ra. Vương Tiễn than

rằng:

- Bia này lộ ra thiên hạ từ đây được yên ổn. Có lẽ người xưa đ. thấy trước được điều này,

nên chon bia để báo cho người sau đó chăng! Từ nay nên đặt tên nơi này gọi là Vô tích (không

có thiếc).

Vương Tiễn kéo quân qua Cô tô, quan giữ thành đem thành ra hàng. Tiễn bèn qua sông

Chiết giang mà định đất Việt. Con cháu vua Việt, từ sau khi Việt mất, ở tản mát trong khoảng

Dũng giang, Thiên thai, dựa theo mé bể, tự xưng quân trưởng, không thống thuộc nhau. Đến

lúc đó nghe oai đức vua Tần, đều đến xin hàng. Vương Tiễn thu lấy địa đồ và sở dinh, phi báo

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1060 Dõch giaã: ÀöéMuåc

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 108. Kiïm Saáu Nûúác Thöæng Nhêæt Thiïn Haå

lïn Ngöi Baáo TûåXûng Thuãy Hoaâng

vua Tần; rồi lấy nốt cả đất Dự chương, dựng ra hai quận Cửu giang và Cối kê. Thế là Tần diệt

được Sở.

Vương Tiễn đ. diệt được Sở, đem quân về Hàm dương, vua Tần thưởng cho ngh.n cân vàng.

Tiễn cáo l.o về lại Dĩnh dương. Vua Tần cử con trai của Tiễn la Vương Bí làm đại tướng đem

quân di đánh vua Yên ở Liêu đông, dặn rằng khi đ. b.nh định Liêu đông rồi , th. đem quân lấy

luôn đất Đại. Vương Bí đem quân đi, qua song Áp lục, vây phá được thành B.nh nhưỡng, bắt

vua Yên là Hỉ đưa về Hàm dương, truất là thứ nhân. Thế là lại diệt được Yên.

Vương Bí đ. diệt được Yên bèn dời quân sang phía Tây đánh đất Đại. Đại vương gia thua

to, muốn chạy sang Hung nô. Vương Bí đuổi theo bắt được đem giam, Gia tự sát, Vương Bí lấy

được hết đất Vân trung, Nh.n môn, thế là diệt hẳn được nước Triệu. Sáu nước đối địch với Tần,

đến đó là mất năm rồi, chỉ c.n lại một nước Tề nữa mà thôi. Thư báo tiệp của Vương Bí gởi về

Hàm dương, vua Tần mừng quá, tự tay viết một bức thư, gởi cho Vương Bí, đại lược nói rằng:

-“Tướng quân một lần đem quân đi mà b.nh định được Yên và Đại, dong ruổi hơn hai ngàn

dặm, so với cha già, công lao chẳng hơn kém nhau. Tuy nhiên, từ Yên về Tề, nam bắc tiện dường.

Nước Tề mà h.y c.n, cũng ví như thân người, c.n thiếu một cánh tay. Xin tướng quân đem cái

oai thừa, diệt nốt nước Tề. Như vậy cái công của cha con tướng quân đối với Tần là có một

không hai vậy!”

Vương Bí được thư bèn dẫn quân qua Yên sơn, theo đường Hà giang xuống miền nam.

Lại nói về Tề Vương Kiến nghe lời tướng quốc Hậu Thắng, không cứu Hàng, Triệu. Mỗi khi

Tần diệt được một nước, Tề vương lại cho sứ đén mừng. Tần lại đút nhiều vàng cho sứ giả, sứ

gỉ về kể chuyện vua Tần hậu đ.i, vua Tề cho là có thể trông cậy được vào việc h.a hiếu, nên

không ph.ng bị việc chiến tranh. Đến khi nghe năm nước đ. bị diệt cả rồi, vua Tề mới áy náy

không yên, bèn cùng Hậu Thắng thương nghị, đem quân giữ địa giới phía tây, để ph.ng quân

Tần đánh úp. Dè đau Vương Bí ở mặt bắc đem quân qua Ngô kiều thẳng đến Tế nam. Nước Tề từ

khi vua Kiến lên ngôi, trong bốn mươi năm, không có nạn binh lửa, dân ở yên đ. quen, không

từng diễn tập v. nghệ. Phương chi quân Tần vốn có tiến là cường bạo, nay nghe có mấy mươi

vạn kéo đến, sừng sững như núi Thái sơn, sao mà chẳng sợ, nên không dám chống cự. Vương Bí

kéo quân đi thẳng vào Lâm Tri, nhân dân trong thành đều chjy tán loạn, cửa thành không giữ

được nữa, Hậu Tắng bó tay không c.n cách g., đành khuyên vua Tề ra hàng. Vương Bí không

phải đánh một trận nào, trong khoảng hai tháng lấy được hết đất Sơn đông. Vua Tần nghe tin

báo tiệp truyền lệnh rằng:

- Tề vương Kiến dung kế của Hậu Thắng, cự tuyệt sứ Tần, mưu toan làm loạn, nhưng may

tướng sĩ phụng mệnh, đ. diệt được Tề. Lẽ ra giết cả vua tôi Tề, nhưng nghĩ đén cái t.nh Kiến qui

thuận trong hơn bốn mươi năm nên tha tội chết cho, cùng vợ con dời ra ở Cung thành, quan

chức trách tính ngày cấp thóc ăn, cho trọn cái đời sống thừa của Kiến. C.n Hậu Thắng th. đem

chém. đầu ngay tại chỗ.

Vương Bí vâng lệnh giết Hậu Thắng, sai quân áp giải Tề vương Kiến ra an trí ở Cung thành,

cho ở trong mấy gian nhà ở dưới núi Thái hang, bốn bề đều là cây tùng, cây bách, tuyệt chẳng

có cư dân; cung quyến dẫu bỏ đi mất nhiều, nhưng cũng c.n vài chục miệng ăn, số thóc không

đủ, mà quan chức trách lại nhiều khi không cấp cho. Kiế chỉ có một con trai, c.n bé, giữa đêm

đói bụng khóc inh, Kiến buồn rầu ngồi dậy, nghe tiếng gió thổi trên các cây tùng bách, nghĩ lại

khi ở Lâm tri, phú quí đến bực nào, v. dại nghe tên gian thần Hậu Thắng đến nổi nước mất,

phải chết đói ở núi hoang, hối lại không c.n kịp nữa. Nghĩ vậy rồi khóc nức nở, được vài hôm

th. chết. Các cung nhân đều trốn cả, c.n đứa con trai cũng không biết sống chết thế nào. Tiếng

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1061 Dõch giaã: ÀöéMuåc

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 108. Kiïm Saáu Nûúác Thöæng Nhêæt Thiïn Haå

lïn Ngöi Baáo TûåXûng Thuãy Hoaâng

đ.n Tề vương Kiến v. đói mà chết, người Tề nghe tin đều đọng long thương, nhân làm bài hát

rằng:

K.a bách! K.a tùng

Đói l.ng mà không ăn được!

Ai làm cho Kiến cơ cực nước đời

Thương ôi! Chẳng biết dung người mà nên!

Mấy câu hát ấy là trách Hậu Thắng đ. làm mất nước Tề vậy.

Bấy giờ là năm thứ đời Tần Vương Chính, sáu nước đều hợp cả vào nước Tần, thiên hạ nhất

thống. Vua Tần cho rằng sáu nước kia đều xưng vương, th. vương hiệu không c.n được tôn quí

nữa, muốn đổi xưng đế, nhưng năm xưa cũng từng có cái nghị đông tây nhị đế rồi, mà không

đáng truyền cho đời sau, không đủ uy phục bốn rợ. Bèn xét xem quân hiệu thời thượng cổ, th.

thấy có Tam hoàng, Ngũ đế, mà tôn cha là Trang Tương vương làm thái thượng hoàng. Lại cho

rằng Chu công đặt ra phép đặt tên thụy, con được nghị cha, tôi được nghị vua là trái lễ nên bỏ

phép ấy đi không dùng: “Ta làm Thủy hoàng đế, (vị hoàng đế đầu tiên) đời sau cứ theo số ấy

mà tính, nhị thế, tam thế, cho đến bách thiên, vạn thé, truyền m.i không cùng”. Thiên tử tự

xưng là “trẫm”, bề tôi tâu xưng với thiên tử là “bệ hạ”. Lại cho thợ triệu khéo trạm viên ngọc họ

H.a làm ấn truyền quốc có khắc chữ rằng: “Thụ mệnh ư thiên, k. thọ vĩnh xương”. Lại tính ngũ

hành trước sau, nhà Chu thuộc hỏa, mà thủy có thể diệt được hỏa; Tần ứng vào cái vận thuộc

thủy, y phục tinh kỳ đều theo sắc đen; thủy số sáu, cho nên đồ dung đèu theo số sáu, lấy ngà

sóc, tháng mười làm tháng giêng, các lễ triều hạ đều ở trong tháng ấy. Chữ (chính) đồng âm với

chữ (chính), là ngự húy hoàng đế, không được phạm, cho nên đổi chữ (chính) là chữ (chinh),

chữ (chinh) có nghĩa không được tốt lành, nhưng v. đó là . của Thủy hoàng nên không ai dám

nói

Úy Liêu thấy Thủy hoàng dương dương đác . luôn đè ra cải cách này nọ th. phàn nàn riêng

một m.nh rằng:

- Nhà Tần dẫu thống nhất thiên hạ mà nguyên khí đ. suy rồi, th. lâu dài sao được

Rồi một đêm cùng đệ tử Vương Ngao trốn đi, không ai biết đi đâu. Thủy hoàng hỏi quần

thần rằng:

- Úy Liêu bỏ trẫm mà đi là cớ làm sao?

Quần thần đều thưa rằng:

- U. Liêu giúp bệ hạ định bốn bể, công rất to, cùng mong được cắt đất chia phong, như Thái

công, Chu công nhà Chu, nay bệ hạ đ. định tôn hiệu mà chưa luận công hành thưởng, nên Úy

Liêu thất . mà bỏ đi đó.

Thủy hoàng hỏi:

- Chế độ phân phong của nhà Chu c.n dung được nữa không?

Quần thần đều nói:

- Yên, Tề, Sở, Đại, đất xa khó trị, không đặt vương th. không thể trấn nhiếp dược.

L. Tư bàn rằng:

- Nhà Chu chia phong ra vài trăm nước, đều là người cùng họ. Về sau con cháu tranh giết

nhau m.i không thôi. Nay bệ hạ đ. thống nhất được thiên hạ, nên chia ra làm nhiều quận

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1062 Dõch giaã: ÀöéMuåc

ÀÖNGCHÊU LIÏÅT QUÖËC Phuâng Möång Long

HÖÌI 108. Kiïm Saáu Nûúác Thöæng Nhêæt Thiïn Haå

lïn Ngöi Baáo TûåXûng Thuãy Hoaâng

huyện; dẫu có công thần, cũng nên chỉ cấp bổng lộc cho thật hậu, mà không cho được một

thước đất, một tên dân nào; như thế mới tuyệt hẳn được cái gốc họa binh cách, há chẳng phải

là kế trị an lâu dài ư?

Vua Tần theo lời nghị ấy, bèn chia thiên hạ làm ba mươi sáu quận, mỗi quận đặt một viên

thủ úy, một viên giám ngự sử; thu hết giáp binh thiên hạ đem về Hàm dương, tiêu hủy đi, đúc

mười hai người vàng, mỗi người nặng ngh.n thạch, đặt ở trong cung đ.nh, để ứng cái điềm

người cao lớn ở Lâm thao. Đem hết những phú hào trong thiên hạ đến ở cả Hàm dương, cộng

hai mươi vạn nhà; ở khu bắt Hàm dương, theo kiểu cung thất sáu nước, dựng sáu sở li cung,

xây cung A ph.ng, cử L. Tư làm thừa tướng, Triệu Cao làm lang trung lệnh; các tướng súy có

công, như bọn Vương Bí, Mông Vũ, đều được phong một vạn hộ, những người khác th. được vài

ngh.n hộ, theo số thuế thu nhập mà cấp.

Rồi đó, đốt sách, chon học tr., tuần vu vô độ, đắp “vạn l. trường thành” để chống rợ Hồ,

trăm họ than v.n cuộc sống cơ cực. Đến đời Nhị thế, lại càng bạo ngược, các tay anh hùng ở nơi

thảo giả là bọn Trần Thắng, Ngô Khởi đều nổi lên mà mất nhà Tần.HẾT

Typeset in LATEX2": Lûúäng Nghi Quyïçn 1063 Dõch giaã: ÀöéMuåc