[zhihu] CÙNG TÌM HIỂU MỘT CHÚT VỀ VĂN HÓA “LÌ XÌ” CỦA TRUNG QUỐC.
_______________
Dịch bởi: Ngọc Hiền| Bài viết thuộc quyền sở hữu của dịch giả và chỉ được đăng tải duy nhất tại Weibo Việt Nam, vui lòng không tự ý repost!
_______________
#wbvn_2021
Văn hóa LÌ XÌ
Tết Nguyên đán sắp đến rồi, người Trung Quốc sẽ đón ngày lễ lớn nhất trong nước hàng năm : "Tết". Trong những hoạt động đón Tết Nguyên Đán, “ Bao lì xì” đã trở thành từ quen thuộc thường nghe khi trò chuyện với người thân và bạn bè. Trong những năm gần đây, do sự phát triển nhanh chóng của mạng Internet và sự thay đổi trong cách sống thực tế, người Trung Quốc đã vô thức hình thành một nét văn hóa bao lì xì độc đáo, có ảnh hưởng lớn đến giao lưu giữa người với người.
Văn hóa, nói một cách đại khái là phong cách sống của một quốc gia, vì vậy nó thể hiện nhiều phong tục độc đáo trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Bao lì xì, có những cách nói khác nhau ở các vùng miền khác nhau trên đất nước Trung Quốc, trong tiếng Quảng Đông gọi là “lishi(利是)” hoặc “lishi（利事）”, có nghĩa là sự tốt lành, mọi việc suôn sẻ, như ý cát tường; Ở các vùng khác bao lì xì còn được gọi là “Phong bì đỏ”, màu đỏ tượng trưng cho điều tốt đẹp trong văn hóa Trung Quốc. Tặng bao lì hoặc lishi vào các dịp vui là một phong tục truyền thống của Trung Quốc. Trong các phong bì lì xì thường bỏ số tiền trùng với những con số may mắn , ví dụ như số 8 (bát - nghĩa là phát tài) hoặc số chẵn (có nghĩa là những điều tốt, có đôi có cặp). Trong dịp xuân, tiền trong bao lì xì còn được gọi là tiền mừng tuổi (tiếng Quảng Đông gọi là Zha Nian Qian), thường dùng để chỉ cha mẹ lì xì cho con cái, người lớn lì xì cho em út hoặc những người đã lập gia đình và đã đi làm tặng cho những người chưa lập gia đình( tùy vào phong tục đặc thù ở mỗi vùng miền nên có chút khác biệt)- có nghĩa là chúc phúc và chúc may mắn.
“Lishi” ở khu vực Quảng Đông là văn hóa - nơi giữ gìn được phong tục truyền thống lì xì nhất. Sự phát triển của nó được thể hiện qua việc mở rộng trường hợp sử dụng bao lì xì. Khu vực nói tiếng Quảng Đông bao gồm hầu hết các khu vực của tỉnh Quảng Đông, và cộng đồng người Hoa gốc Quảng Đông chủ yếu đến từ Hồng Kông, Ma Cao và nước ngoài. Theo phát âm, bao lì xì đỏ trong tiếng Quảng Đông được gọi là “ Phong bì đỏ” hoặc “Bao lishi”- cái này có nghĩa là “Tài lộc” - còn tặng bao “lishi” là phát cho tài lộc - Tương tự như hành động trưởng bối tặng cho hậu bối hoặc người đã kết hôn tặng cho người chưa kết hôn. Trong dịp năm mới, người Quảng Đông thích đặt ở nhà một bình hoa to cắm đủ thứ hoa đẹp để đón năm mới, hoa nở rộ mùa xuân để thể hiện sự may mắn. Ở quê tôi, một điều thú vị là các cụ già thích phát bao lì xì cho lũ trẻ chạy nhảy nô đùa khắp lang trong ngày Tết. Tiền trong phong bì có thể chỉ là một tệ ( 3 nghìn rưỡi tiền Việt , thậm chí là một hào ( 1/10 tệ), và phong bì chỉ là một tờ giấy đỏ gấp đơn giản, nó tượng trưng cho như ý cát tường, chúc may mắn. Cho đến ngày nay, số tiền “Lishi” đều không nhiều, do đó, người Quảng Đông còn có danh xưng "Thánh keo kiệt". Nhưng là người Quảng Đông, tôi yêu mến văn hóa quê hương tôi, dù sao thì áp lực của cái gọi là “Quả bom màu đỏ” cũng không lớn, hơn nữa lì xì nhiều lần sẽ tăng thêm tình cảm giữa người thân và bạn bè.
Văn hóa lì xì ở vùng nói tiếng Phổ thông không thay đổi nhiều về ý nghĩa  lì xì truyền thống, nhưng ngày nay nó đã gây ra gánh nặng lớn cho nhiều người. Hiện tại ngoại trừ khu vực Quảng Đông , tất cả các khu vực của Trung Quốc đại lục về cơ bản đều có tư tưởng văn hóa lì xì của khu vực chủ yếu nói tiếng phổ thông này. Ý nghĩa văn hóa của nó vẫn giữ được sự chúc mừng, điềm lành trong phong tục truyền thống, đồng thời nó còn là những lời chúc phúc cho thế hệ trẻ của những người lớn tuổi. Mười năm trở lại đây, bao lì xì đỏ được coi là tờ vé số màu đỏ (mệch giá tiền lớn nhất Trung Quốc hiện nay là 100 tệ ( khoảng 350k ), do đó, càng đưa nhiều, bao càng dày càng khiến người ta cảm thấy có“ Thể diện”, mà đối phương cũng thể hiện mình là người biết điều, lì xì lại vào dịp lễ sau, như là năm mới lì xì qua lại cho con cái của nhau, mừng đám cưới…
Tôi có một người bạn ở Hồ Bắc, ba của nó năm nào cũng lì xì cho mấy đứa cháu trong dòng họ 2.000 tệ ( khoảng 7 triệu VNĐ) . Tết năm nay nó không được nhận lại vì đi du học ở nước ngoài và không về quê ăn Tết. Theo một số bạn ở miền Bắc kể lại cho tôi tình hình thực tế hiện nay là giờ bạn bè không quen thân lắm cũng chủ động mời đi đám cưới, ăn tiệc để nhận tiền mừng. Chính vì vậy, tiền mừng đám đã gây không ít áp lực về mặt tinh thần cho mọi người, và nó còn được gọi vui là “Quả bom đỏ” mà tôi kể ở trên. Tất nhiên, mỗi nơi có một phong tục riêng, khó nói đúng hay sai, chỉ cần chấp nhận và hưởng thụ quá trình đó là được rồi, suy cho cùng, đó là một phần của quê hương bạn.
Mỗi vùng miền có một nền văn hóa riêng biệt độc đáo, là một người làm việc trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, tôi tôn trọng và yêu mến tất cả các loại hình văn hóa, nó thể hiện nền văn minh nhân loại, đều là những tri thức hết sức vĩ đại. Bao lì xì là một sản phẩm văn hóa mà người Trung Quốc rất tự hào, bảo vệ và phát huy văn hóa truyền thống đất nước, đi theo con đường riêng của mình.
_______________
Nguồn: https://zhuanlan.zhihu.com/p/24995248