Khoảnh khắc đò của bác lái đứng tuổi bị lật, Dịu chỉ giật mình chứ không lấy làm sợ hãi. Chị yên trí nơi này gần bờ, nước nông, cùng lắm là bơi một phen, mà chị từ bé đã là đứa con gái khiến cả đám trai làng phải nể trong khoản bơi lội. Nhưng có gì đó lạ lắm. Xoáy nước chẳng bao giờ xuất hiện ở nơi gần bờ này như có linh tính của riêng mình. Nó chỉ nhắm mình chị, nuốt chửng chị vào lòng sông rộng mênh mông, còn bác lái đò và bọn gái trẻ đi cùng chị kia, nó tha tuốt.

Như người không biết bơi trượt chân rơi xuống dòng sông sâu thẳm, Dịu gắng sức vẫy vùng, chưa bao giờ hốt hoảng đến thế. Muôn luồng sóng cả từ bốn phương tám hướng đổ dồn về phía chị. Trước mắt chị tối đen, hai tai ù đi, buồng phổi ngập những nước. Chị thấy mình đuối dần rồi lịm hẳn. Rồi sức nước đương đè ép chị đến ngạt thở bỗng chốc bay biến đâu cả. Một cảm giác bồng bềnh, êm ái bao bọc quanh chị, khiến chị ngỡ rằng mình đã lạc vào cõi tiên.

Rồi không biết qua bao lâu, chị mở mắt.

Mình vẫn còn sống. Đó là ý nghĩ đầu tiên loé lên trong óc Dịu. Cơ thể chị ê ẩm sau một giấc ngủ dài, tay chân chưa động đậy được, song chị còn sống, điều ấy quan trọng hơn cả. Ý thức đã trở lại với chị nhưng chị không rõ hiện mình ở đâu. Chị chỉ biết mình đang nằm trên giường ngọc, đầu ngả trên gối gấm. Bốn bên tường toả ra thứ ánh sáng trong trẻo như thạch, chẳng rõ là ngày hay đêm. Lắng tai nghe kĩ còn thấy cả tiếng đàn sáo dặt dìu từ xa vọng lại. Đây rốt cuộc là đâu? Là trần thế hay chốn bồng lai tiên cảnh? Là ai đang chơi nhị thổi sáo ngoài kia? Chị tự hỏi mình, chờ người lại sức rồi toan vùng dậy, định bụng đến gặp chủ nhân chốn này để hỏi cho ra lẽ.

- Thôi, Huyền. Em bảo bọn dưới kia dừng lại cho ta. Đám người trên trần càng ngày càng táo tợn. Chúng không biết tính ta hay sao mà dám gửi mấy tay mơ xuống hầu ta thế này? Sáo không êm ái đã đành, tiếng nhị còn the thé chúa chát, chúng định khiến ta nhức óc rồi tức chết đấy phỏng? Đám bay lui ra, lui ra hết.

Tiếng đàn sáo lập tức ngừng bặt, liền đó là những lời dạ ran đầy sợ hãi của đám người trần đớn hèn. Dịu nép vào một góc ngó thử, thấy bọn áo vải cầm nhị cầm sáo đang quỳ mọp, không ngừng vái lạy mà khẩn khoản van xin người ngồi ở ghế ngọc trên cao. Một đứa trẻ măng trong đám buột thốt:

- Con lạy Hà Bá, mong bà rủ lòng thương mà tha cho đám ngu dốt chúng con. Con xin đội ơn bà suốt đời.

Hà Bá? Dịu giật mình, trong đầu lại nảy ra câu chuyện mà bọn gái trẻ xôn xao suốt cả buổi đi đò. Vậy ra thần sông làng này không những tồn tại mà còn rất mực linh thiêng, chẳng thế mà lòng chị nghĩ gì, khấn gì, ngài nghe được tuốt và rẽ sóng đưa chị xuống tận thuỷ cung. Vậy ra lời đồn đoán của thiên hạ cũng có nửa phần là thật, thỉnh thoảng ngài lại hiển linh, bắt người sống xuống đây hầu hạ. Nhưng sao đám người áo vải kia lại gọi ngài là bà? Tò mò, chị rời tầm mắt lên cao chút nữa. Từ chỗ chị đang đứng, cố lắm cũng chỉ thấy loáng thoáng bóng dáng của người ngồi trên ghế ngọc. Tóc đen xoã tung, yếm cổ xây, vận váy lụa. Đúng thật là một cô gái. Hà Bá mà người làng Chiền bao đời khiếp sợ, Hà Bá mỗi năm hiển linh bắt một cô gái trên trần xuống dưới làm vợ... hoá ra lại là phận liễu yếu đào tơ.

Hà Bá làng Chiền là phận liễu yếu đào tơ. Nghĩ đến đây, nỗi sợ khi lạc vào chốn lạ đã vợi hơn nửa, Dịu che miệng cười, khéo ghìm giọng sao cho không bật thành tiếng. Trông dáng điệu, Hà Bá này có vẻ đào tơ bằng thật, còn liễu yếu thì chưa chắc. Cứ nghe giọng điệu nàng ta nạt đám người trần là biết ngay.

- Bay gọi ai là Hà Bá đấy? Hả?

Biết mình lỡ miệng mà phạm vào điều cấm, đứa con gái trẻ măng kia đã sợ nay càng hoảng hơn. Nó đánh rơi cả cây nhị được thầy nó truyền lại, dập đầu đến độ toác cả trán, van xin không ngớt miệng. Thấy nó như vậy, người đàn ông quỳ bên đành lên tiếng xin thay:

- Muôn tâu lệnh bà, con bé này còn nhỏ dại, thầy nó mới mất độ tháng nay, không được ai dìu dắt nên tay kéo nhị còn vụng, cũng không rõ chuyện bề trên nên mới phạm đến lệnh bà. Kính mong lệnh bà thương tình mà tha cho nó, tội đâu con xin chịu.

Chừng như đã chán tiếng van xin và khóc than của đám người quỳ dưới chân mình, Hà Bá xua tay, đổi giọng mà rằng:

- Về hết đi. Chúng bay biến đi cho khuất mắt ta. Về mà kể cho dân làng biết ta độc ác thế nào. Mau!

Tiếng khóc lóc cầu xin nhỏ và thưa dần, thay bằng tiếng dạ ran và đội ơn không ngớt. Người ngồi trên ghế ngọc cau mày tỏ thái độ không hài lòng, quay ra mà bảo đứa hầu đứng bên trái:

- Hồ, dẫn đám này về trần cho ta. Còn tụi bay nữa, cũng lui xuống hết đi.

Cô hầu bên trái nhún mình, khẽ "vâng" tỏ ý đã rõ rồi dẫn đám người áo vải rời khỏi đây theo ý lệnh bà. Sáu thị nữ khác cũng lui ra mà làm việc của mình, không để lệnh bà phải nói đến câu thứ hai. Không khí im ắng trở lại. Hà Bá không ngồi ngay ngắn nữa mà ngả người trên ghế ngọc. Nàng thôi không giận dữ, nét mặt êm đềm như mặt hồ thu, thỉnh thoảng còn gợi lên vài gợn sóng lăn tăn đượm buồn. Nàng cất giọng rầu rầu mà bảo cô hầu còn lại:

- Huyền này, ta muốn nghe em đàn, chỉ một tẹo thôi cũng được. Lần này em chiều ý ta đi, được không?

Hà Bá ban nãy còn hống hách bỗng hạ mình mà hỏi xin người hầu một bản đàn. Dịu lấy làm lạ, nhưng còn ngạc nhiên hơn khi thấy cô hầu tên Huyền kia đắn đo hồi lâu rồi mới chịu gật đầu, chừng như ngón đàn của thị tuyệt vời lắm, không dễ gì gảy cho người khác nghe, kể cả chủ nhân của mình.

- Vậy... cô chờ em, chỉ một chốc thôi. Em về buồng lấy đàn rồi trở lại ngay.

Nói đoạn, Huyền lập tức lui ra, chân bước về phòng cũng mau hơn mọi khi như sợ lòng mình đổi ý. Đi chừng mươi bước thì thị trông thấy cái bóng lạ lấp ló ở chỗ rẽ, bèn lôi người ta ra mà hỏi cho bằng được.

- Là chị đấy à? Chị tỉnh rồi ư?

Dịu giật nảy, chỉ kịp cúi gằm mặt, ú ớ vài tiếng chứ chưa đáp được cho tròn câu. Cô hầu kia còn hỏi chị thêm vài câu nữa nhưng đương lúc rối trí, không biết trả lời thế nào mới đúng mực nên chị đáp lạc hết cả. Hai người ở dưới cứ dùng dằng khiến Hà Bá trên kia cũng phải để mắt tới. Nàng ta phất tay ra hiệu cho cô hầu thân cận của mình. Huyền hiểu ngay ý lệnh bà, quay ra bảo người đứng bên:

- Cô tôi muốn gặp chị. Phiền chị theo tôi.

Thị nghĩ ngợi trong chốc lát rồi dặn thêm:

- Người ngồi ở ghế ngọc kia là cô Gấm. Chính cô Gấm đã rẽ nước đón chị xuống đây, tôi nói thế để chị biết mình mang ơn ai rồi liệu đường mà cư xử cho phải phép. Cô tôi ghét nhất kẻ nào dám gọi cô là Hà Bá, chị nhớ cẩn thận, đừng làm cô phật lòng. Ngoài điều đó ra thì cô tôi hiền lắm. Mau, đi theo tôi.

Lần đầu diện kiến Hà Bá, Dịu lo lắm, chẳng nghĩ ngợi được gì ngoài việc cất bước theo sau thị nữ tên Huyền và bày ra dáng vẻ khúm núm. Đến nơi, Huyền lẳng lặng lui sang một bên, để lại mình chị đứng trơ ra đó, ngay trước mặt người ngồi trên ghế ngọc. Chị đâm ra hoảng, toan quỳ xuống, dập đầu mà lạy thì người bên trên đã cất giọng, phán:

- Chị không cần lạy ta. Ta cho phép chị đứng hầu chuyện.

Dịu vẫn không dám ngẩng đầu lên, đáp khẽ:

- Dạ thưa, con đội ơn lệnh bà.

Cô Gấm nói, vẫn giọng kẻ cả bề trên, nhưng so với lúc nạt đám người ban nãy thì hãy còn dịu dàng chán:

- Ngẩng đầu ta xem.

Lúc này, Dịu thấy mình như một con rối. Người phía trên nói gì, chị răm rắp tuân theo. Nhưng là rối thật thì đã tốt. Rối sẽ không nơm nớp lo lắng như chị bây giờ. Chẳng cần người khác nói chị cũng biết mặt mình trắng toát, trán lấm tấm mồ hôi, đâu phải vì nóng hay mệt mà bởi chị sợ quá. Hà Bá sẽ làm gì chị? Sao ngài lại đưa chị xuống đây? Phải chăng ngài có ý phạt chị vì chị dám nghi ngờ sự tồn tại của ngài? Càng nghĩ chị càng hoảng, và càng hoảng thì chị càng rối.

Nhưng rồi, lòng chị bỗng dịu lại khi thấy rõ mặt mũi cô Gấm trên cao.

Chỉ là một đứa trẻ, không, nói đứa trẻ thì chưa đúng, bởi áng chừng cô gái kia cũng trong độ tuổi chanh cốm chứ còn măng sữa nữa đâu. Ấy là ý nghĩ đầu tiên loé lên trong óc Dịu. Quả là một thiếu nữ đẹp, một vẻ đẹp lồng lộng, phơi phới, khiến người ta đi ngang qua cũng phải dừng lại ngắm, khiến kẻ lạ mới gặp cũng phải ôm mối tương tư. Ấy là ý nghĩ thứ hai nảy ra trong đầu chị.

Chị không tài nào ngờ được Hà Bá làng Chiền chuyên đi bắt vợ lại là một cô gái đương độ trăng rằm, hơn cả thế, nàng còn đẹp hơn tất thảy những thiếu nữ chị từng gặp trong đời.

Thấy chị ngẩn người nhìn mình, cô Gấm cau mày ra chiều không hài lòng, xẵng giọng hỏi ngay:

- Chị nhìn gì đấy?

Như quên cả sợ hãi, Dịu đáp:

- Dạ thưa, con đang nhìn lệnh bà.

- Ta thì có gì mà chị nhìn?

- Dạ thưa, con không có ý phạm đến lệnh bà, chỉ là con thấy lệnh bà... đẹp... đẹp lắm.

Có thể là vì được khen, ai mà chẳng thích, Hà Bá cũng không nằm ngoài cái lẽ thường này, hay phải chăng là bởi lâu lắm rồi chưa có ai to gan lại thẳng thắn như thế, dám đứng trước mặt mình mà khen mình đẹp nên cô Gấm đâm ra thẹn, quay đầu sang một bên rồi cũng bỏ qua sự láo xược ấy của người đàn bà cõi phàm. Nàng lảng sang chuyện khác:

- Thế, chị có chuyện gì mà phải nhờ đến ta?

Dịu nghệt mặt, cứ ngỡ là mình nghe nhầm.

- Dạ thưa, con ngu dốt, chưa hiểu ý lệnh bà.

- Ý ta là... chị gặp phải điều gì buồn phiền, giả như thầy mẹ không còn, lấy phải anh chồng tệ bạc hay bị cường hào ác bá hiếp đáp?

- Dạ thưa... con không gặp phải buồn phiền gì như lệnh bà nói cả...

Lần này đến lượt cô Gấm ngạc nhiên.

- Chị nói láo! Nếu chị không có bất mãn gì với đời thì sao lại phiền đến ta?

Dịu cúi đầu, đáp trong sự hoang mang.

- Dạ thưa, chính con cũng không biết sao mình gọi được lệnh bà và... sao lệnh bà lại đưa con xuống đây.

- Chị...!

Cô Gấm nhìn người đàn bà quỳ mọp dưới chân mình, tức đến độ không nói được tròn câu. Rồi nàng thở hắt ra một hơi, cố kìm lại cơn giận mà ôn tồn khuyên bảo:

- Chị không phải sợ, cứ nói thật cho ta nghe, biết đâu ta lại giúp được. Trước đây bao nhiêu người rơi vào đường cùng phải cầu cứu ta, chỉ cần có lòng thành là ta đều nghe thấy mà rẽ nước đón xuống tận nơi này. Vậy nên chị đừng lo, bởi ở đây ta là người mạnh nhất. Gã chồng tệ bạc hay cường hào ác bá trên trần ức hiếp chị có xuống dưới này cũng không dám trái ý ta mà làm hại chị đâu.

Cô Gấm trên kia càng dịu dàng, Dịu quỳ bên dưới càng lo sợ không thôi. Nếu chị cũng giống những người đàn bà khốn cùng từng diện kiến cô Gấm thì tốt quá. Nếu vậy, ngay lúc này chị sẽ dập đầu tạ ơn bề trên chứ không phải dập đầu vì sợ mất mạng. Nếu vậy, lòng chị hẳn là sung sướng vì được thần linh giúp đỡ chứ đâu cần lo rằng mình sẽ bị các ngài trách phạt. Song, chị đâu phải những người đàn bà trong lời kể của cô Gấm. Chị khổ nhưng tự thấy nỗi khổ ấy chưa phải là cùng cực, bởi bao người đàn bà từ xưa đến nay trên mảnh đất này cũng khác gì chị đâu. Lấy chồng, hầu mẹ chồng, làm trâu ngựa cho chồng, chăm nom cả người sinh con đẻ cái cho chồng và những đứa con nối nghiệp chồng nữa. Ấy là số phận của đàn bà. Đàn bà khổ vì chồng là đương nhiên, đương nhiên đến độ chẳng cần coi là khổ nữa. Dịu cũng vậy, chị thấy nỗi khổ của mình chẳng đáng là bao nếu đem ra so sánh với những người cùng đường phải cầu cạnh thánh thần, bởi chị đã quen với nỗi khổ ấy.

Vậy nên, chị đáp:

- Dạ thưa, quả thực... con không có gì phải phiền đến lệnh bà...

Có lẽ vì liên tiếp bị đám người phàm chọc cho phát cáu, cũng có thể là bởi đã hạ mình, ôn tồn đến thế mà kẻ hèn phía dưới vẫn không biết đấy là đâu, cô Gấm tự nhủ với lòng rằng ta đây không thể nhân nhượng thêm nữa. Nàng hỏi, giọng như sông nổi sóng ngầm:

- Ý chị là chị chỉ gọi ta cho vui chứ không định cầu xin ta điều gì?

Dịu cúi đầu càng thấp, giọng cũng nhỏ dần, gần như là lí nhí.

- Thưa vâng...

Cô Gấm lại tiếp:

- Ý chị là chị vẫn sống vui vẻ, không cần đến ta?

Trong cơn hãi hùng, Dịu vẫn gắng lựa ra từng chữ để khỏi làm phật lòng bề trên.

- Dạ thưa, con không dám phiền đến lệnh bà...

Cô Gấm hỏi kẻ đã run như cầy sấy kia một câu cuối cùng:

- Vậy ta hỏi chị, rốt cuộc chị muốn gì?

Trán chạm nền gạch trong như thạch, Dịu đáp:

- Con chỉ muốn... được về lại trần gian...

- Được! Chị giỏi, giỏi lắm!

Cô Gấm đột ngột cất cao giọng khiến kẻ đang quỳ phía dưới hoảng sợ không thôi. Dịu thấy tình cảnh không được lạc quan lắm. Lần này chị trót dại, thân là kẻ phàm tục mà dám quấy rầy thánh thần chỉ vì những chuyện không đâu, dám phạm đến người không nên phạm phải. Chị nghĩ mình hẳn là lành ít dữ nhiều, mà sự thật thì y như chị nghĩ.

- Thế ra ta lại là người làm điều ác trong chuyện này, ý chị là thế phỏng? Ý chị bảo chị đang sống yên ổn thì gặp phải ác thần là ta, còn ta quấy nhiễu dân lành là chị đấy phỏng? Vậy chị nghe ta nói này, từ nay...

Nàng rời khỏi ghế ngọc, bước xuống chỗ chị, gằn từng tiếng:

- Từ nay, chị phải ở lại đây hầu ta cho đến khi nào ta chán thì thôi. Khi nào ta cho phép chị đi, chị mới được rời khỏi chốn này.