Chương 12: ghi chép tay của Eliana

Sau đêm gặp Cruz, Eliana quay về phòng riêng của mình, công chúa chìm vào đống tài liệu, những bài thuyết trình hoa mỹ vô dụng của đội cố vấn.
Eliana giống một con tàu mất đi hoa tiêu, mất luôn cả la bàn.
Bà Carmen nói đúng nhưng không đúng theo giá trị cô muốn, còn Cruz, chị ấy cho cô "thấy", thấy chính thứ mà cô chỉ được nghe qua chưa từng thật sự chứng kiến.

Người ta phải đối đầu với thực tế, phải vỡ vụng để rồi tự chấp vá bản thân.

Đêm đó, Eliana không ngủ, cô viết lại kế hoạch của mình, cô muốn tiếp cận giáo dục phải là công bằng, nếu không phải cô thì ai sẽ làm những việc này?

Ở ngoài kia, họ gọi cô là thụ động, một công chúa mãi núp dưới cái bóng của Quốc vương Alejandro IV, một con rối của cung điện. Những lời đó như dao cứa, nhưng chúng cũng thổi bùng ngọn lửa trong cô. Eliana muốn hét lên, muốn để tiếng nói của mình vang vọng, không phải tiếng nói của hoàng gia, mà của chính cô, của Maria, của Diego, của những giấc mơ bị chôn vùi.

Ngày 29 tháng 05

Sofía đẩy cửa phòng chị gái, đôi giày lấm đất từ chuyến cắm trại vẫn còn dính vài cọng cỏ. Mèo Nhỏ, biệt danh mà Eliana hay trêu, nhón chân bước vào, ánh mắt lấp lánh tinh nghịch. Cô vừa trở về từ cuối tuần đốt lửa trại với đám bạn cùng trường, đầu óc vẫn còn vương mùi khói củi và tiếng cười đùa bên sông. Thấy Eliana gục đầu trên bàn, tóc xõa rối, tay vẫn ôm cây bút, Sofía nhếch môi, định rón rén lại gần hù chị một trận cho bõ ghét. "Công chúa ngủ quên đây sao?" cô thì thầm, tay đã sẵn sàng vỗ vai chị gái.

Nhưng rồi, ánh mắt Sofía dừng lại. Khắp bàn là một mớ giấy hỗn độn, ghi chép tay chi chít, vài tờ rơi lả tả xuống sàn, mực lem cả góc giấy, cốc cà phê nguội ngắt nằm chỏng chơ. Cô nhíu mày, tò mò nhặt một tờ lên. Chữ viết của Eliana, vội vã nhưng rõ ràng, đầy những gạch xóa, mũi tên, và dòng chữ nguệch ngoạc. "Học Phần Lan... miễn học phí... trợ cấp 200–400 EUR... cho Maria, Javier..." Sofía lẩm bẩm, mắt lướt qua các từ khóa: "trường nghề", "Astalonia", "bình đẳng giới". Tờ khác viết về Đan Mạch, về việc cho học sinh chọn học nghề thay vì đại học, với con số "90% có việc làm" được khoanh tròn đậm. Có cả dòng cảm thán: "Không thể làm ngơ... nếu muốn lãnh đạo, phải làm gì đó!"

Maria và Javier? Họ là ai? Sofía tự hỏi. Trong thời gian cô đi vắng chị gái đã gặp ai à?
Rồi còn nhắc tới khu ổ chuột? không đời nào cha để chị ấy đi tới đây.

Sofía ngừng thở một nhịp. Nụ cười tinh nghịch tắt ngấm, thay bằng ánh mắt nghiêm túc hiếm thấy. Cô đặt tờ giấy xuống, nhẹ nhàng như sợ làm vỡ điều gì đó. Chị gái cô, người mà cô hay trêu là hay lo lắng quá mức, đang làm việc rất nghiêm túc, say mê, đến mức ngủ gục trên bàn. Những cái tên như Maria, Javier, Diego... chắc là những người chị gặp ở khu ổ chuột tuần trước. Sofía biết Eliana hay trăn trở, nhưng không ngờ chị lại đi xa đến thế, nghĩ về chuyện lớn lao như sửa cả hệ thống giáo dục Castira.

Sofía suy nghĩ gì đó, rồi cô lấy di động ra chụp lại những mảnh ghi chú. Rồi rời đi trong im lặng.

—---

Sao Castira để sinh viên ngập nợ, ~ 25,000 EUR trung bình? Quá đáng!!!

Ý Tưởng 1: Học Hỏi "Study Grant" Của Phần Lan

Phần Lan làm gì?: Họ cho sinh viên trợ cấp hàng tháng (250–550 EUR, từ Kela) để chi trả sinh hoạt. Phải hoàn thành ~5 tín chỉ/tháng để giữ trợ cấp, giữ sinh viên đi đúng hướng. Học phí miễn phí cho dân EU!

Cho Castira: Làm được ở Real de Castilla không? Miễn học phí cho sinh viên nghèo (như con của Maria ở khu ổ chuột) + trợ cấp tháng (200 - 400 EUR?). Đủ để trả tiền thuê nhà (800 EUR/tháng ở Madrid, điên rồ, bộ tài chình chắc chắn sẽ gọi mình họp cả ngày).

Cách làm:

Mở văn phòng hỗ trợ tài chính ở các trường như Real de Castilla. Có người tư vấn cho sinh viên nghèo cách xin trợ cấp/vay. (Ghi chú: Hỏi bà Carmen Lopez về ngân sách, dùng quỹ hoàng gia được không?)

Quy định: Hoàn thành 5 tín chỉ/tháng để nhận trợ cấp. Giữ động lực mà không ép học thuộc lòng như kỳ thi vấn đáp của mình (ác mộng!!!).

Khó khăn: Tiền đâu ra? Tăng thuế? Kêu gọi nhà giàu đóng góp? (Gạch: Chắc nhạy cảm quá...) thuế người giàu vẫn còn gây tranh cãi.

Tại sao quan trọng: Những người như Javier sẽ cho con đi học mà không lo đói. Ít nợ = ít tuyệt vọng. Nhìn ánh mắt họ ở khu ổ chuột... cái này có thể thay đổi cuộc đời.

Ghi bên lề: mình phải làm gì đó, không thể ngồi than vãn. Mình không làm thì ai làm?

Ý Tưởng 2: Phân Luồng Giáo Dục + Dạy Lập Trình Như Phần Lan & Đan Mạch

Không phải ai cũng cần bằng đại học! Đôi khi chính việc chạy đua bằng cấp tại ra bất bình đẳng tiếp cận giáo dục.

Họ làm gì?: Ở Phần Lan/Đan Mạch, ~50% học sinh chọn trường nghề sau lớp 9. Miễn học phí, có trợ cấp sinh hoạt. Học thực tế: lập trình, sửa máy, chăm sóc y tế. 90% có việc làm sau tốt nghiệp! (Thất nghiệp thanh niên 26% thảm họa.)

Cho Castira: Xây thêm trường nghề, đặc biệt gần khu ổ chuột hoặc vùng quê như Astalonia. Miễn học phí, trợ cấp nhỏ (100–200 EUR/tháng?). Dạy kỹ năng thiết yếu: lập trình (Python, web dev), năng lượng xanh, y tá. Lập trình phải là môn bắt buộc từ lớp 8, thế kỷ 21 rồi!

Cách làm:

Mở trung tâm nghề gần khu ổ chuột (như chỗ mình đến tuần trước). Vd: Dạy Ana (người may vá bị bệnh phổi) làm kỹ thuật y tế, Diego (thằng bé thích vẽ) học thiết kế đồ họa hoặc lập trình game.

Đưa lớp học nghề + lập trình vào từ lớp 8, cho học sinh thử code Python, làm app đơn giản, hoặc sửa máy. (Ghi chú: Đừng ép con gái vào nghề "nữ tính" bình đẳng giới!)

Hợp tác với công ty (SolEnergía, ComuRed?) để học sinh thực tập. Nửa học, nửa làm, như Đan Mạch. Vd: SolEnergía dạy về năng lượng mặt trời, ComuRed dạy lập trình mạng.

Khó khăn: Nhiều người coi học nghề là "hạng hai". Mình đã đọc nhiều bình luận ở mạng xã hội, những lời giễu cợt này thật sự đáng sợ.

Tại sao quan trọng: Bằng đại học không phải tất cả, phải tạo ra những cơ hội tiếp cậu mới, mình còn chật vật lo lắng với với Marín đây.

Ghi bên lề: Có thể mình giống đang tạo ra một tảng đá vậy, nhưng biết đâu là tảng đá của Sisyphus cũng sẽ ổn... mình hy vọng thế...

Ý Tưởng 3: Phổ Cập Internet Khắp Nơi

Không có internet, học online kiểu gì? Khu ổ chuột, Astalonia cần mạng!

Phần Lan làm gì?: Internet miễn phí ở trường, thư viện, thậm chí vùng nông thôn. Học sinh nghèo được cấp laptop, wifi để học trực tuyến. Đảm bảo ai cũng tiếp cận tài liệu, khóa học code miễn phí.

Cho Castira: Phổ cập wifi miễn phí ở khu ổ chuột, vùng quê như Astalonia. Cấp máy tính bảng rẻ (hoặc miễn phí) cho học sinh nghèo. Mở "phòng học số" ở trường làng với máy tính + mạng.

Cách làm:

Hợp tác với ComuRed để kéo wifi miễn phí đến khu ổ chuột, trường học vùng sâu. Vd: Lắp trạm wifi ở chỗ Maria ở, để con cô học code qua YouTube.

Tặng 100,000 máy tính bảng cho học sinh nghèo trong 3 năm (như UNICEF làm ở châu Phi). (Ghi chú: Hỏi cha về ngân sách quốc phòng, cắt bớt mua súng, đầu tư internet được không?)

Mở lớp dạy code online miễn phí, dùng nền tảng như Codecademy, nhưng bằng tiếng Castira. Dạy từ lớp 6, để trẻ quen với công nghệ sớm.

Khó khăn: Tốn tiền, rất nhiều tiền... lắp wifi ở Astalonia không rẻ, nhất là vùng núi. Cần thuyết phục chính phủ rằng internet = giáo dục = tương lai. Cũng phải dạy phụ huynh dùng mạng, không thì trẻ con bị cấm! việc nói về ngân sách quốc phòng sẽ khiến mọi thứ trầm trọng hơn.

Linh Tinh & Việc Cần Làm

Hỏi bà Carmen: Bà rành chính trị—ngân sách giáo dục có tăng được không? Làm sao thuyết phục cha (Quốc vương)?

Tìm hiểu thêm: Phần Lan lấy tiền đâu để miễn phí giáo dục + wifi? Thuế họ cao (30–50%), Castira chỉ 20 - 40%. Tăng thuế nhà giàu được không? (Gạch: Cha sẽ cáu...)

Ảnh hưởng hoàng gia: Mình có thể đề xuất thử nghiệm không? Vd: Trường nghề + wifi miễn phí ở Astalonia để giảm căng thẳng ly khai?

Cẩn thận: Đừng để trợ cấp rơi vào tay quan tham. Cần hệ thống như Kela, độc lập, rõ ràng.

Đảm bảo công bằng giáo dục, công bằng giới tính. Mình ở sẽ là Marín là ví dụ, phụ nữ làm được mọi thứ! Thế nên mình phải cố gắng vượt qua Marín, phải cố lên...

1. Gặp bà Carmen – bàn ngân sách sơ bộ

Thời gian dự kiến: tuần thứ hai tháng 6

Mục tiêu:

Xác định ngân sách khả dụng trong Quỹ Hoàng Gia dành cho "phúc lợi học đường" (nếu có).

Hỏi ý kiến về việc điều chuyển ngân sách không ảnh hưởng đến quốc phòng hoặc an ninh vương thất.

Tìm hiểu các nguồn quỹ hiện có đang bị thâm hụt và khả năng lồng ghép cải cách vào ngân sách Bộ Giáo dục.

2. Chuẩn bị bản thuyết trình 15 phút cho Quốc vương

Thời gian dự kiến trình bày: tuần cuối tháng 6

Nội dung chính:

Tổng quan về khủng hoảng học đường + thất nghiệp ở vùng nghèo (dẫn chứng từ Real de Castilla, số liệu từ Bộ Giáo dục).

Giải pháp đối chiếu từ mô hình Phần Lan, Đan Mạch: học nghề + trợ cấp.

Lợi ích đối ngoại: cải thiện hình ảnh Hoàng Gia, chống lại truyền thông phe ly khai (nhấn mạnh tính đoàn kết dân tộc).

Đề xuất thử nghiệm giới hạn, có kiểm soát → giảm thiểu rủi ro chính trị.

—---

Ánh nắng sớm len qua rèm nhung xanh, chiếu lên căn phòng riêng của Công chúa Eliana, nơi bàn trang điểm gương lớn lấp lánh ánh sáng. Mùi hoa oải hương từ lọ tinh dầu thoảng nhẹ, nhưng không khí phảng phất sự căng thẳng. Eliana gục trên bàn, mái tóc vàng nhạt rối bời, vài lọn lòa xòa trước trán, đôi mắt thâm quầng tố cáo một đêm thức trắng. Xung quanh là giấy ghi chép chi chít về cải cách giáo dục: học bổng kiểu Phần Lan, dạy lập trình từ lớp 8, wifi miễn phí qua ComuRed, hợp tác với SolEnergía cho năng lượng xanh. Cô mải nghĩ về Maria, Javier, Diego ở khu ổ chuột, quên chuẩn bị cho bữa sáng hoàng gia.

Isabella, một phụ nữ trung niên làm việc cho hoàng gia nhiều năm bước vào, dáng vẻ cứng nhắc, tóc bạc buộc chặt sau gáy. Phụ trách tác phong của Eliana và Sofía từ khi họ còn bé, Isabella đã quan sát hai công chúa lớn lên, chứng kiến áp lực từ Quốc vương và kỳ vọng hoàng gia đè nặng lên họ. Dù giọng nói thường sắc bén, đôi mắt bà luôn ánh lên sự dịu dàng khi nhìn hai cô gái.

Công chúa Eliana đã dậy nhưng trông kiệt sức, bà cau mày, môi mím chặt. "Công chúa, lại thức khuya sao?" bà cằn nhằn, nhưng giọng không gay gắt mà có chút lo lắng. "Quốc vương sẽ không hài lòng nếu cô thế này." bà ra hiệu cho đội ngũ phụ trách bước vào phòng: một người thu dọn ghi chép, một người chuẩn bị váy, và Isabella lo tóc và trang điểm.

Isabella nhẹ nhàng chải mái tóc vàng nhạt của Eliana, sửa ngôi giữa cho thật hoàn hảo, không một sợi lạc chỗ, đúng chuẩn hoàng gia. "Cô phải giữ sức, Eliana," bà nói, giọng nghiêm khắc nhưng dịu dàng, tay khéo léo thoa phấn mỏng và son hồng nhạt để che quầng thâm và làn da nhợt nhạt. "Hôm nay cô có bài tập sức bền với huấn luyện viên Jaime."

Eliana mỉm cười yếu ớt, thì thầm: "Chỉ là tối qua có quá nhiều thứ cần làm..." Isabella gật đầu, ánh mắt thoáng buồn, bà nhớ lại những ngày Eliana còn bé, vừa vô tư vừa hồn nhiên.

Những người hỗ trợ dọn dẹp lại mọi thứ ngăn nắp cho Eliana, sấp giấy viết tay lộn xộn của công chúa được sấp lại gọn gàng bỏ vào hộp gỗ bên cạnh. Người thứ hai mang váy lụa xanh nhạt, vuốt phẳng từng nếp, phối dây lụa xanh buộc tóc, đảm bảo vẻ trang nghiêm. Người thứ ba kiểm tra gương, xác nhận mọi chi tiết hoàn hảo.

Sofía bước vào, ruy băng đỏ tung bay ở cổ áo, gu thời trang của Sofía luôn được mọi người ca ngợi.

"Chị, hôm nay ra ngoài chơi với em đi!" cô reo, gu thời trang nổi bật được mọi người khen ngợi. Eliana lắc đầu, mệt mỏi: "Không được, chị có buổi gặp nhóm cố vấn chiều nay." Isabella quay sang Sofía, giọng nghiêm túc: "Dù Quốc vương không cấm các công chúa ra ngoài, Sofía phải giữ hình ảnh. Không rượu bia, cô chưa đủ 18 đâu." Sofía chạy tới nắm tay bà, làm nũng: "Bà Isabella yên tâm, thứ đắng gắt cổ đó cháu không thích! Cháu chỉ mê kẹo ngọt thôi!"

"Mà hôm nay chị muốn gặp cha. Để nói về cải cách giáo dục." Eliana nói, Sofía gật đầu ngay, "Làm đi chị, đừng nghe mấy lời của bà Carmen, bà ấy luôn e dè tất cả mọi thứ."

"Công cháu Sofía, giữ phép tắc nào." Bà Issabella nghiêm túc nói.

"Thôi nào, đâu phải ai cũng như chị Eliana." Sofía vui vẻ nói.

—--------------------------------------------------------

10 AM - ngày 29 tháng 05.

Cô hít sâu, tay ôm chặt xấp ghi chép, rồi bước vào phòng làm việc của Nhà Vua Alejandro IV. Căn phòng rộng lớn, với giá sách gỗ sồi cao ngút và tấm thảm thêu huy hiệu hoàng gia, toát lên sự uy nghiêm. Nhà Vua ngồi sau bàn gỗ lớn, ánh mắt lạnh lùng nhìn cô, như thể đã đoán được cô đến để làm gì.

"Thưa cha," Eliana bắt đầu, giọng run nhưng cố giữ vững, "Con muốn trình bày một số ý tưởng về giáo dục. Con nghĩ chúng ta có thể giúp người dân, đặc biệt là những người nghèo ở khu ổ chuột và Astalonia, có cơ hội tốt hơn." Cô đặt xấp ghi chép lên bàn, tay chỉ vào các dòng chữ nguệch ngoạc. "Con học được từ các quốc gia có hệ thống giáo dục mạnh như Phần Lan, họ miễn học phí và hỗ trợ sinh hoạt. Chúng ta có thể làm vậy ở Real de Castilla, giúp những người như Maria hay Javier có cơ hội học hành. Con cũng muốn xây dựng trường nghề, nơi đào tạo những kỹ năng thực tế để người dân có thể kiếm sống, phát triển bản thân, thay vì chỉ dựa vào các công việc bấp bênh."

Cô nói một mạch, mắt sáng lên khi nhắc đến từng ý tưởng, nhưng giọng dần nhỏ lại khi thấy Nhà Vua im lặng, ánh mắt ngày càng lạnh.

Ông gõ ngón tay lên bàn, rồi cắt ngang: "Eliana, đủ rồi."

Giọng ông sắc bén, chặt đứt dòng suy nghĩ của Eliana. "Con đang lãng phí thời gian vào những ý tưởng viển vông. Trường nghề? Miễn học phí? Con nghĩ chúng ta có thể cắt giảm ngân sách quốc phòng để làm từ thiện sao? Chúng ta đang phải đối mặt với mối đe dọa từ Astalonia đòi ly khai và nợ công đang gia tăng. Nếu con muốn giảm chi tiêu quốc phòng, chúng ta sẽ phải đối mặt với những nguy cơ không thể lường trước. Làm sao để bảo vệ đất nước nếu không có lực lượng vũ trang mạnh?"

Eliana nắm chặt tay, mái tóc ngôi giữa vẫn hoàn hảo, nhưng lòng cô như vỡ vụn. "Thưa cha, không phải từ thiện," cô phản bác, giọng kiên định hơn. "Giáo dục là đầu tư. Nếu chúng ta không bắt đầu từ bây giờ, tương lai của đất nước sẽ ngày càng yếu kém. Phần Lan có thể làm được, sao chúng ta không thử? Con chỉ muốn..."

"Mơ mộng viển vông," Nhà Vua ngắt lời, đứng dậy, dáng vẻ cao lớn áp đảo. "Eliana, con là công chúa, cứ thư thể mọi đứa trẻ bước vào chính trị đều mơ có thể lật ngược mọi thứ! Trọng trách của con là lãnh đạo, chuẩn bị cho Marín, thuyết phục Hội đồng Hoàng gia. Những ý tưởng này không thực tế, và ta không cho phép con trình bày chúng với cố vấn. Tập trung vào Jaime, tiếng Pháp, và trách nhiệm của con hôm nay."

Eliana lại thất bại một lần nữa với cha mình.

—