VI. VĂN NGHỊ LUẬN VỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ
1. Đối tượng nghị luận
Bàn về những tư tưởng, đạo lí, lối sống, quan điểm sống... của con người (ví dụ như: lòng nhân ái, tự lập, tự tin, lòng khoan dung, ý chí nghị lực...).
2. Dàn ý đoạn văn nghị luận về tư tưởng đạo lí
+ Phần mở đoạn: Câu chủ đề: Khái quát và dẫn dắt đến vấn đề nghị luận
+ Phần thân đoạn
- Giải thích vấn đề nghị luận ( các từ ngữ khó,các thuật ngữ....)
- Bàn về biểu hiện và ý nghĩa (tác hại) của vấn đề nghị luận. (đưa ra các dẫn chứng trong thực tế hoặc trong văn học ).
- Bàn luận phản đề hoặc bàn luận mở rộng vẫn đề nghị luận (đưa ra các dẫn chứng trong văn học ).
- Bàn về hướng khắc phục hoặc bài học: rút ra cho bản thân và mọi người từ vấn đề nghị luận (vấn đề tiêu cực thì khác phục và loại bỏ, vấn đề tích cực thì học hỏi và phát huy).
+ Phần kết đoạn: Ý nghĩa của vấn đề nghị luận.
Ví dụ mẫu:
ĐỀ BÀI: Hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về câu nói: Biết nhận khuyết điểm và sửa chữa sai lầm
là một hành vi hướng thiện của con người.
DÀN Ý
1. Giải thích:
- Khuyết điểm, sai lầm là những thiếu sót, những lỗi lầm mà con người mắc phải, có thể là những sai lầm nhỏ, cũng có thể là những sai lầm rất lớn. Có thể do vô tình mà mắc phải cũng có thể do những phút yếu lòng, những sai lầm trong tư tưởng mà mắc phải.
-Hướng thiện là hướng tới những điều tốt đẹp, biết nhận ra và sửa chữa sai lầm, khuyết điểm là biết chiến thắng bản thân để hoàn thiện mình.
→ Ý kiến trên khuyên người ta phải dũng cảm thừa nhận những khuyết điểm, sai lầm của mình để hoàn thiện bản thân
2. Bàn luận:
- Khuyết điểm, sai lầm là những điều khó tránh khỏi trong cuộc sống. Có khi chỉ gây ảnh hưởng nhỏ đến bản thân nhưng có khi nó lại gây hậu quả lớn thậm chí còn nguy hại đối với xã hội.
- Cần biết nhìn nhận lại chính bản thân, nghiêm khắc đối diện với những khuyết điểm, sai lầm của mình để bàn thân ngày càng tiến bộ, rút ra những kinh nghiệm để không lặp lại những sai lầm, khuyết điểm này. Từ đó, nhân cách con người sẽ trở nên cao quý hơn, xã hội sẽ tốt đẹp hơn.
  (Lấy dẫn chứng minh họa).
- Trốn tránh, ngụy biện cho những khuyết điểm, sai lầm sẽ nguy hại cho xã hội, làm thoái hóa biến chất nhân cách, con người sẽ trở nên ích kỉ, hèn nhát hoặc trở nên xảo trá, đáng khinh bỉ.
– Xã hội luôn khoan hồng, độ lượng với những người biết nhận khuyết điểm, sửa chữa sai lầm. Mặt khác, các quy định về đạo đức, pháp luật là để trừng trị, răn đe những người biết cái sai của mình mà không chịu sửa chữa, thay đổi.
3. Bàu học về nhận thức và hành động
- Biết nhìn nhận,sửa chữa sai lầm,khuyết điểm là tháu độ và hành động cần có của người có nhân cách
- Luôn biết đấu tranh bản thân cũng như đấu tranh và góp ý trước những sai lầm,khuyết điểm của người khác để cuộc sôn ngày càng tốt đẹp hơn