VII. ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN THƯỜNG KẾT HỢP VỚI YÊU TỐ TỰ SỰ, MIÊU TẢ VÀ BIÊU CẢM
1. Các yếu tố tự sự trong văn nghị luận
– Tự sự trong văn nghị luận là: Tóm tắt kể lại ngắn gọn các sự việc hoặc câu chuyện để làm dẫn chứng hoặc lí lẽ thuyết phục người đọc người nghe.
Ví dụ: Đoạn văn nghị luận kết hợp yếu tố tự sự: (phần chữ nghiêng gạch chân trong đoạn văn mẫu là yếu tố tự sự)
ĐỀ BÀI: Bàn luận về nhận định sau bằng đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ): Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc chắn sẽ còn đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa.
                           BÀI LÀM
Câu chuyện về một vị tướng quân khi xuất trân, vị vua đã hỏi vị tướng quân ấy như sau: Nếu phải chọn đánh mất trong các điều sau thì tướng quân chọn đánh mất cái gì trước, cái gì sau: quân đôi, đất nước, niềm tin? Vị tướng quân ấy trả lời rằng: Tôi sẽ chấp nhận đánh mất quân đội trước, vì nếu mất quân đội thì còn đất nước thì niềm tin của tôi sẽ gây dựng lại cho quân đội; nếu phải mất nhiều hơn thế thì tôi sẽ chấp nhận mất quân đội và đất nước mà giữ niềm tin, vì nếu còn niềm tin thì tôi sẽ tập hợp quân đội mà lấy đất nước. Nhưng nếu đánh mất niềm tin mà còn quân đôi và đất nước thì không sớm thì muộn sẽ đánh mất tất cả. Đó là sự lựa chọn khôn ngoan nhất! Chính vì thế sách Dám thành công dạy rằng: " Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thù chắc chắn sẽ còn đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa" Vậy, Mất niềm tin vào bản thân là gì? Đó là không còn tin tưởng vào năng lực và phẩm chất của mình. Nhiều thứ quý giá khác chỉ những điều tốt đẹp, có ý nghĩa trong cuộc sống và trong bản thân con người mà người đó không nhận ra. Niềm tin là nền tảng của mọi thành công trong cuộc sống. Người có niềm tin vào bản thân dám khẳng định năng lực và phẩm chất của mình,coi đó là niềm sức mạnh chân chính,có ý nghĩa quyết định. phẩm chất của mình, coi đó là niềm sức mạnh chân chính, có ý nghĩa quyết định. Niềm tin vào bản thân đem lại niềm tin yêu trong cuộc sống, yêu con người, hy vọng vào những điều tốt đẹp. Niềm tin giúp con người vững vàng, lạc quan và thành công trong cuộc sống. Niềm tin vào bản thân giúp con người vượt lên mọi thử thách và trưởng thành. Nhưng càng khó khăn, bản lĩnh của họ càng vững vàng. Họ tin vào ý chí, nghị lực, khả năng của bản thân và họ đã vượt lên, chiến thắng tất cả. Khi không có niềm tin vào bản thân, không còn tin vào phẩm chất và năng lực của mình thì con người sẽ đánh mất đi những điều kiện cơ bản và cần thiết giúp đạt đến những giá trị quý báu: nghị lực và ý chí, hy vọng và lạc quan...;không có khả năng đương đầu với những khó khăn, thử thách, dễ dàng buông xuôi, mất đi những cơ hội tốt trong cuộc sống. Cuộc sống muôn màu muôn vẻ đầy những dư vị đắng cay, ngọt ngào, hạnh phúc và bất hạnh, thành công và thất bại, và có những lúc sa ngã, yếu mềm... Nếu con người không có ý chí, nghị lực, niềm tin vào bản thân sẽ không đủ bản lĩnh để vượt qua, không khẳng định được mình, mất tự chủ, dần buông xuôi, rồi dẫn đến đánh mất chính mình. Khi đã mất chính mình là đánh mất tất cả, trong đó có những thứ quý giá như: tình yêu, hạnh phúc, cơ hội... thậm chí cả sự sống của chính mình. Vì vậy, con người biết tin yêu vào cuộc sống, tin vào sức mạnh, khả năng của chính mình, biết đón nhận những thửthách để vượt qua, tất yếu sẽ đạt đến bến bờ của thành công và hạnh phúc. Tự tin, khiêm tốn, cần cần trọng là những đức tính đáng quý của của con người. Nó dẫn con người ta đến bến bờ thành công và được mọi người quý trọng. Tuy nhiên, đừng quá tự tin vào mà dẫn đến chủ quan, đừng quá tự tin mà bước sang ranh giới của tự kiêu, tự phụ sẽ thất bại. Tất cả chúng ta đều có cuộc đời riêng để theo đuổi, giấc mơ riêng đề dệt nên, và tất cả chúng ta đều có sức mạnh để biến mơ ước trở thành hiện thực, miễn là chúng ta giữ vững niềm tin.
2. Các yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận
Yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận được biểu hiện dưới các dạng thức như sau:
- Tính khẳng định hay phủ định.
- Biểu lộ các cảm xúc như yêu, ghét, căm giận, quý mến, khen, chê, lo âu,
tin tưởng...
– Giọng văn biểu cảm.
Ví dụ: Đoạn văn nghị luận kết hợp yếu tố miêu tả: (phần chữ nghiêng gạch chân trong đoạn văn mẫu là yếu tố biểu cảm).
ĐỀ BÀI: Bàn luận về ý nghĩa của tình mẫu tử trong cuộc sống mỗi người bằng đoạn văn ( khoảng 200 chữ).
                          Bài làm
“Thương con mẹ dệt niềm tin. Cho con ăn học, cho mình ước ao. Nỗi lo mẹ cộng thêm vào. Tuổi xuân tươi đẹp mẹ nào tiếc chi”. Tự bao đời nay, tình mẹ luôn được ngợi ca như biển Thái Bình, “như nước trong nguồn chảy ra”. Quả thực vậy tình mẫu tử là một tình cảm thiêng liêng, cao quý theo ta suốt cuộc đời này. Mẹ là người đã phải trải qua chín tháng mười ngày vất vả, khổ cực để sinh thành nên ta, mẹ nuôi dưỡng ta bằng tiếng hát, bằng dòng sữa mát ngọt dịu êm. Mẹ tần tảo lo lắng nuôi dạy cho ta thành người, mẹ như ánh sao rực rỡ soi sáng cuộc đời của ta, làm sao có thể nói hết công lao to lớn, vĩ đại của mẹ, làm sao gánh hết những vất vả, nhọc nhằn mẹ chịu vì con. Mỗi lần cất tiếng gọi mẹ là lòng ta lại dâng trào bao cảm xúc, mẹ - chỉ một từ thôi sao mà thiêng liêng quá đỗi. Mẹ như người thấy, người chị chia sẻ với ta những kinh nghiệm sống, động viên ta những lúc ta buồn, thất bại trong học tập, chia tay với người yêu. Mẹ là động lực để ta tin tưởng và có niềm tin vào cuộc đời, mẹ luôn là người dang tay đỡ ta khi ta vấp ngã, khi ta khó khăn.Con là áng mây trôi mềm mại bên mẹ, mẹ là vầng trăng tỏa sáng dịu mát phúc hậu cho cuộc đời con. Được ở bên mẹ thì cuộc sống sẽ đẹp hơn bất cứ xứ sở thần tiên nào. Mẹ là bến bờ kì lạ, bến bờ ấy dường như vô hình nhưng bất tận cho con neo đậu sau những chặng đường mệt mỏi. Con được chở che ôm ấp được nương tựa suốt cuộc đời. Mẹ không chỉ là vầng trăng dịu mát, phúc hậu; là bến bờ để để con neo đậu mà mẹ còn là cánh chim chắp cánh ước mơ cho con bay thật xa, là cành hoa thơm ngát để con cài lên ngực, là ánh sao sáng soi đường trong đêm tối cho con đi. Không ai có thể đong đếm được tình yêu thương của mẹ. Mẹ vất vả, hi sinh cả cuộc đời mình cho ta mà không than thở điều gì cả, có những lúc ta cáu giận vô cớ, nặng lời với mẹ, mẹ chỉ im lặng, mẹ lặng lẽ giấu nước mắt trong nụ cười với ta. Mẹ, tình mẹ cao cả và tuyệt vời biết bao, mỗi chúng ta cần phải biết trân trọng, yêu thương, chăm sóc, quan tâm đến mẹ nhiều hơn nữa, có bao giờ chúng ta để ý đến tóc mẹ đã điểm những sợi bạc, có hay những nếp nhăn hằn nơi khóe mắt. Vậy mà vẫn còn nhiều kẻ không biết trân trọng, yêu quý mẹ của mình, có những người con bất hiếu đối xử tệ bạc với mẹ mình, không làm tròn chữ hiểu, đạo làm con. Hỡi những ai đang còn có mẹ bên mình, hãy trân trọng từng giây từng phút quý báu bên mẹ để khi ta không phải rơi những giọt nước mắt hối lỗi muôn màng khi mẹ đã ra đi về bên kia cuộc đời.
3. Các yếu tố miêu tả trong văn nghị luận
- Yếu tố miêu tả trong văn nghị luận: Dùng các chỉ tiết miêu tả tái hiện, liên tưởng, so sánh, nhân hóa... các sự vật hiện tượng trong cuộc sống.
◆Ví dụ: Đoạn văn nghị luận kết hợp yếu tố miêu tả: (phần chữ nghiêng gạch chân trong đoạn văn mẫu là yếu tố miêu tả).
ĐỀ BÀI: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) bàn về lòng yêu
thương con người.
                          BÀI LÀM
Có một gia vị làm tăng thêm hơi ấm và ý nghĩa trong cuộc sống đó chính là tình yêu thương. Nếu có một tình cảm thiêng liêng giúp chúng ta vượt qua bao khó khăn, thử thách đó cũng chính là lòng yêu thương. Vậy lòng yêu thương là gì? Là sự quan tâm, ân cần, đồng cảm, sẻ chia về vật chất và tinh thần. Tình yêu thương là hơi ẩm xua tan đi giá lạnh, là nghị lực giúp con người chống chọi mọi thăng trầm khắc nghiệt của cuộc sống, ươm mầm cho trái tim hoài bão và khát vọng. Để con người không chỉ sống mà còn hạnh phúc trong cuộc sống đó. Nếu như những vật vô tri, vô giác như: đất còn biết tôn cao nhau để làm nên những ngọn núi hiên ngang sừng sững, thách thức với thời gian. Nước làm đầy nhau đề tao thành những đại dương mênh mông, lấy đi bao vực thẳm. Cỏ biết đan vào nhau tạo nên những thảo nguyên xanh ngút chân trời. Những loại động vật khác nhau còn có thể yêu thương nhau, huống chi là loài người chúng ta, cùng là đồng bào,cùng sống trên một hành tinh xanh. Có người nghĩ rằng chỉ cần anh ta trên cõi đời là đủ để sống. Xã hội ngày nay luôn bận rộn chạy theo guồng máy của công việc, chạy đua với thời gian, nhưng không vì thế mà tình yêu thương giữa người với người bị đánh mất. Ở đâu đó, còn rất nhiều những tấm lòng chan chứa yêu thương luôn rộng mở. Tình yêu thương trong mỗi gia đình là tiếng ru ngọt ngào giúp mọi thành viên luôn muốn trở về mái ấm, xua tan đi những mệt mỏi của cuộc sống thường nhật. Tình yêu thương của thầy cô, bạn bè giúp chúng ta tự tin hơn, mạnh mẽ hơn trên bước đường đời. Và rồi biết bao nhiêu những tấm lòng san sẻ tình thần, vật chất và cả những việc làm dù là nhỏ nhoi đề bao em nhỏ có được những trái tim lành lặn. Bao con người có những cặp lá yêu thương. Có những mùa hè xanh trải dọc khắp miền đất hình chữ S thân yêu này. Để bao mành đời bất hạnh được sưởi ấm. Thế nhưng đâu đó vẫn còn những con người máu lạnh, họ thờ ơ, vô cảm với mọi người. Thậm chí là luôn ghen ghét hận thù, cay nghiệt rồi kết cục họ cũng chỉ như những con búp bê lộng lẫy, sáng loáng nhưng vô hồn trống rỗng. Cuộc sống cho ta yêu thương và tình yêu thương nếu chúng ta viết và vẽ nên cuộc sống bằng tình yêu nhân loại. Cần lắm những tấm lòng dù có thể là gió cuốn đi. Hãy luôn yêu thương và sẽ nhận được sự yêu thương.
4. Số dòng, số câu cho từng phần
a. Mở đoạn: Khoảng 1 hoặc 2 câu.
b. Thân đoạn:
• Giải thích – Khoảng 3 dòng (nếu cần thì giải thích không thì thôi nhé).
• Bàn luận – Khoảng 18 dòng – phần này quan trọng nhất.
• Mở rộng vấn đề – Khoảng 3 dòng.
• Bài học nhận thức và hành động: khoảng 1-2 dòng.
c. Kết đoạn: Khoảng 1, 2 dòng.q
Bài văn khoảng 200 chữ nhưng bạn có thể viết tới 250 chữ (tương đương trên 20 dòng).