Sabha buổi sáng hiện ra như một ảo ảnh giữa sa mạc mênh mông. Từ xa, những dãy nhà thấp màu đất vàng nhạt dường như tan chảy trong nắng, như thể chỉ cần chạm vào là sẽ vỡ vụn thành cát. Thế nhưng khi bước gần, phố xá lại sống động lạ thường: chợ trung tâm rộn ràng tiếng rao, mùi cà phê Ả Rập quyện với hương gia vị cay nồng, lạc đà lững thững đi ngang qua những chiếc xe tải chở dầu.

Người dân chen chúc trong những con hẻm hẹp, áo choàng trắng xen lẫn khăn xanh tím của người Tuareg, tạo nên một bức tranh đa sắc. Ánh nắng phản chiếu trên những mái tôn cũ, khiến cả khu phố như lung linh, nửa thực nửa mơ.

Thảo Linh bước ra khỏi cửa nhà hàng Al‑Qalaa, dáng người thanh mảnh, làn da trắng nổi bật giữa dòng người bản địa với nước da rám nắng và trang phục truyền thống. Cô mặc chiếc áo sơ mi giản dị, mái tóc đen buộc gọn, đôi mắt mở to quan sát khung cảnh xa lạ.

Giữa những sạp hàng đầy chà là, thảo mộc, lạc đà non và đồ gốm, Amina Belhadj bỗng xuất hiện, cô kéo Thảo Linh đứng lại bên lề đường, giọng nhẹ mà kiên quyết:

"Thảo Linh, trước khi em mở miệng với dân vùng này, nhớ ba điều — đơn giản thôi, nhưng thiếu một điều là rắc rối liền."

Cô giơ tay, đếm bằng những ngón tay thon dài, đeo vòng bạc kiểu Tuareg:

"Thứ nhất: Khi chào, hãy chậm — nói 'Assalamu alaikum' rồi đợi họ đáp lại. Ở đây, lời chào không phải phép lịch sự, mà là lời cam kết an bình. Nếu nói vội, người ta tưởng em coi thường họ."

Cô bước thêm một bước, cúi xuống nhặt trái chà là, vừa lau vừa nói tiếp:

"Thứ hai: Khi họ hỏi, đừng nói 'không' ngay. Người Ả Rập và dân vùng Vịnh không thích bị từ chối trực tiếp. Nếu không đồng ý, hãy nói 'insha'Allah' – nếu Thánh cho phép – nghĩa là chưa chắc, nhưng vẫn giữ thể diện cho họ."

Rồi Amina nghiêng đầu, giọng trầm lại:

"Thứ ba: Khi họ im lặng, đừng chen lời. Ở đây, im lặng là cách người ta cân nhắc lòng tin. Em càng nói, họ càng đề phòng. Hãy để họ là người kết thúc câu chuyện."

Thảo Linh gật đầu, mắt nhìn quanh chợ, nơi những người đàn ông choàng khăn đang mặc cả bằng giọng ồn ào nhưng nụ cười luôn giữ lại trong ánh mắt.
Amina mỉm cười:

"Nhớ kỹ, Linh nhé — ở đây, lời nói là dao hai lưỡi. Biết dùng, nó mở cửa. Dùng sai, nó cắt chính mình."

Amira Belhadj, 28 tuổi, quê ở Brak, miền nam Libya.
Cô sống giản dị, độc thân, hàng tháng gửi phần lớn lương về nuôi người mẹ già đau khớp ở quê.
Nước da ngăm rám nắng, đôi mắt nâu sáng hiền nhưng cứng cỏi — gương mặt của người phụ nữ đã quen chịu nắng, chịu gió, mà không chịu khuất phục.

Người qua đường ngoái nhìn, có chút tò mò trước vẻ Á Đông khác biệt. Linh khẽ cúi đầu, bước đi chậm rãi, vừa ngượng ngùng vừa háo hức. Mỗi biển hiệu Ả Rập, mỗi tiếng gọi chào đều như thử thách mới. Cô lẩm nhẩm vài từ vừa học từ Amina: souk – chợ, maa' – nước, khobz – bánh mì.

Giữa nhịp sống Ả Rập hối hả, Linh trông như một nốt nhạc lạc điệu nhưng sáng rõ. Sự đối lập ấy khiến cô vừa lạc lõng, vừa như mang theo một làn gió lạ từ phương Đông, chuẩn bị hòa vào dòng chảy của thành phố sa mạc này.

Đi ngang qua một sạp bán bánh mì phẳng, Linh dừng lại. Người bán – một phụ nữ Libya lớn tuổi – mỉm cười, chìa ra chiếc bánh còn nóng. Linh lúng túng, nhớ lại bài học tối qua với Amina. Cô lấy hết can đảm, nói chậm rãi: "Khobz... wahid, min fadlik." (Một cái bánh mì, xin vui lòng.)

Người bán bật cười hiền hậu, gật đầu, đưa bánh cho cô. Linh đỏ mặt, nhưng trong lòng dâng lên niềm vui nhỏ bé. Lần đầu tiên, cô dùng tiếng Ả Rập để mua một món ăn – vụng về nhưng thành công.

Giữa chợ Sabha ồn ào, cô gái Việt với giọng nói lơ lớ trở thành một hình ảnh lạ lẫm, nhưng cũng đầy sức sống. Và chính khoảnh khắc ấy, Linh cảm thấy mình đã đặt được bước chân đầu tiên thật sự vào thế giới sa mạc này.

Giữa dòng người tấp nập ngoài chợ, Linh còn đang loay hoay ôm chiếc bánh mì vừa mua thì phía sau vang lên tiếng bước chân nặng nề. Yahya al‑Mansur xuất hiện, vai vác một bao gạo lớn, mồ hôi lấm tấm trên trán. Anh cố tình bước sát, khẽ nghiêng vai để bao gạo chạm nhẹ vào Linh.

Cô giật mình, lùi lại một bước, buột miệng thốt bằng tiếng Việt: "Trời ơi, anh làm tôi hết hồn!"

Yahya khựng lại, đôi mắt đen mở to, thoáng ngạc nhiên trước âm thanh lạ lẫm. Linh đỏ mặt, lắp bắp chuyển sang tiếng Ả Rập còn vụng về: "Ana... asifa... khawftu... Em... xin lỗi... em sợ quá."

Khóe môi Yahya nhếch nhẹ, ánh mắt vừa tò mò vừa thích thú. Anh hạ bao gạo xuống, giọng trầm nhưng dứt khoát: "Em về Al‑Qalaa đi. Có người sẽ giao thịt dê, nhớ nhận cho ta."

Linh gật đầu lia lịa, tay ôm chặt chiếc bánh mì, tim vẫn đập nhanh. Trong khoảnh khắc ấy, giữa phố Sabha bụi mờ, sự vụng về của cô và cái nhìn sâu thẳm của Yahya như mở ra một nhịp mới – vừa ngượng ngùng, vừa báo hiệu một mối dây liên kết đang dần hình thành.

Linh ôm chặt chiếc bánh mì, bước nhanh về phía nhà hàng Al‑Qalaa. Phố Sabha buổi sáng vẫn ồn ào, nhưng trong lòng cô chỉ còn vang lên lời dặn: "Em về Al‑Qalaa nhận thịt dê nhé, có người giao."

Khi tới cửa, một chiếc xe tải nhỏ đã dừng sẵn. Người giao hàng – một người đàn ông Libya râu rậm, áo choàng dài – đang bốc những tảng thịt dê bọc vải thô xuống. Thấy Linh, ông ta nói nhanh bằng tiếng Ả Rập. Linh lúng túng, rồi nhớ lại bài học với Amina, cố gắng đáp: "Naam... hadha li Al‑Qalaa. Vâng... cái này cho Al‑Qalaa."

Người đàn ông gật đầu, trao cho cô tờ giấy ghi số lượng. Linh run run nhận lấy, ký tên bằng chữ Việt vụng về. Khi ông ta rời đi, cô thở phào, ôm chặt gói thịt nặng, trong lòng dâng lên niềm vui nhỏ bé: lần đầu tiên, cô đã tự mình đứng ra nhận hàng cho bếp.

Giữa bụi cát Sabha, Linh cảm thấy mình không còn chỉ là "cô gái xa lạ" nữa, mà đã bắt đầu trở thành một phần của nhịp sống nơi sa mạc.

Linh vừa đặt gói thịt dê xuống bếp thì Yahya bước vào, áo choàng dính bụi, vai còn hằn vết nặng. Anh liếc qua, thấy hàng đã nhận đủ, giấy giao hàng đặt ngay ngắn.

Anh nhướng mày, giọng trầm: "Em tự nhận à? Không tệ."

Linh đỏ mặt, lắp bắp tiếng Ả Rập: "Naam... ana qabiltu. Vâng... em nhận rồi."

Yahya gật nhẹ, khóe môi thoáng cười: "Giỏi. Nhưng lần sau nhớ kiểm tra kỹ số lượng. Ở Sabha, người ta hay thử kẻ mới."

Linh cúi đầu, vừa xấu hổ vừa thấy ấm áp. Trong ánh sáng vàng của căn bếp, cô cảm nhận mình đã trưởng thành thêm một bước nhỏ.

Tối hôm ấy, sau một ngày dài, Linh nằm trên chiếc giường nhỏ trong phòng trọ tầng trên. Cô mở chiếc iPhone cũ, lướt qua những tấm ảnh cũ lưu trong máy. Một bức ảnh hiện ra: cô và Hoàng – bạn trai – chụp chung vào năm 2021, khi dịch Covid-19 bùng phát dữ dội ở đợt thứ ba. Cả hai còn đeo khẩu trang, mắt ánh lên niềm tin rằng mọi khó khăn rồi sẽ qua.

Nước mắt Linh bất giác trào ra. Ký ức ùa về: ngày Hoàng bị sốt cao, phải đưa đi cách ly, bác sĩ trấn an rằng sẽ chữa khỏi, rằng anh còn trẻ, mới 28 tuổi, sẽ vượt qua. Linh đã tin, đã chờ đợi.

Nhưng rồi, trong những ngày căng thẳng nhất, cô liều lĩnh rời khỏi khu phong tỏa của mình, tìm đến hàng rào ngăn cách khu cách ly. Bất chấp kẽm gai cứa rách tay áo, Linh cố leo qua, chỉ để được nhìn Hoàng một lần cuối. Và khoảnh khắc ấy, cô thấy người ta đưa anh ra, thân thể gầy gò đã được trùm kín trong tấm khăn trắng.

Một tình nguyện viên vội kéo cô lại, giữ chặt đôi vai run rẩy. Ánh mắt anh ta vừa thương xót vừa cứng rắn, lời nói ngắn gọn như nhát dao lạnh lẽo: "...Hỏa táng để tránh lây lan."

Linh gục xuống ngay bên hàng rào, tiếng khóc nghẹn lại trong cổ họng. Cả thế giới như sụp đổ, để lại một khoảng trống không gì bù đắp được.

Giờ đây, giữa sa mạc Libya xa lạ, Linh nằm lặng, màn hình iPhone hắt ánh sáng xanh nhạt lên gương mặt ướt đẫm. Cô khẽ thì thầm bằng tiếng Việt, như nói với chính mình: "Hoàng ơi... em vẫn còn đây."

Sáng hôm sau, Linh bước xuống bếp. Đôi mắt cô đỏ hoe, quầng thâm hằn rõ sau một đêm mất ngủ. Cô cố lặng lẽ xắn tay áo, bắt đầu công việc như thường lệ, nhưng dáng vẻ mệt mỏi không thể giấu được.

Amina al‑Khatib đang rửa rau ở góc bếp, thoáng nhìn đã nhận ra. Chị không hỏi nhiều, chỉ bước lại gần, đặt nhẹ bàn tay lên vai Linh, giọng nhỏ nhẹ: "Đừng khóc nữa... hãy kiên nhẫn, em gái."

Linh ngẩng lên, đôi mắt ướt nhòe, môi run run, phần vì nhớ nhà, nhớ Hoàng, lại chưa quen với công việc mới. Amina mỉm cười hiền, lau vội giọt nước mắt trên má cô, rồi nói thêm: "Chúa ở cùng em."

Trong khoảnh khắc ấy, Linh không cần thêm lời giải thích. Giữa căn bếp nóng hầm hập và tiếng dao thớt lách cách, cô cảm nhận rõ sự an ủi chân thành. Một tình bạn âm thầm nảy nở – như sợi dây nhỏ bé nhưng bền chặt, giúp Linh đứng vững nơi đất khách.

Cửa bếp bật mở. Hassan Baruni – bước vào, ánh mắt sắc lạnh. Hắn đảo mắt một vòng, rồi dừng lại ở Linh. Thấy đôi mắt cô còn đỏ, Hassan nhếch môi châm chọc: "Ở đây là bếp, không phải chỗ để khóc. Nếu không chịu nổi thì quay về Việt Nam đi."
Linh vẫn cúi gầm mặt, không đáp.

Hassan vẫn không tha, mỉa mai:"Nghĩ Libya là đất hứa à? Lầm to rồi. Nếu muốn ăn sung mặc sướng thì cứ vượt Địa Trung Hải sang châu Âu đi – ở đó người ta phát tiền, phát mộng luôn."

Linh vẫn siết chặt con dao đang gọt rau. Cô muốn đáp lại, nhưng cổ họng nghẹn lại.