Giá trị hàng hóa là do lao động trừu tượng của người sản xuất hàng hóa kết tinh trong hàng hóa đó Như vậy:

- VỀ MẶT CHẤT, giá trị của hàng hóa được xác định bởi hao phí lao động để sản xuất hàng hóa đó quyết định.

Giá trị của hàng hóa = lao động vật hóa +  lao động sống

= lao động quá khứ + lao động hiện tại

= Gtrị tư liệu sản xuất + Gtrị mới do công nhân tạo ra

- VỀ MẶT LƯỢNG: giá trị của hàng hóa được tính theo thời gian lao động xã hội cần thiết.

a. Thời gian lao động xã hội cần thiết

- Trong thực tế, có nhiều người cùng sản xuất một sản xuất một hàng hóa nhưng điều kiện sản xuất, trình độ tay nghề, năng suất lao động của họ khác nhau nên thời gian lao động cá biệt khác nhau để tạo ra một hàng hóa không giống nhau nhau (nghĩa là hao phí lao động cá biệt khác nhau).

- Vậy, có phải rằng người sản xuất nào càng lười biếng, càng vụng về, có điều kiện sản xuất càng khó khăn thì lượng giá trị hàng hóa của họ càng lớn?

Điều này không đúng vì sự khác nhau trên chỉ là sự khác nhau về chi phí lao động cá biệt của mỗi cá nhân trong khi giá trị hàng hóa không phải tính bằng thời gian lao động cá biệt mà tính bằng thời gian lao động xã hội cần thiết (giá trị xã hội của hàng hóa).

- Khái niệm: Thời gian lao động xã hội cần thiết là thời gian lao động trung bình, cần thiết để sản xuất ra một hàng hóa trong điều kiện sản xuất bình thường của xã hội với trình độ trang thiết bị sản xuất trung bình, trình độ kỹ thuật trung bình và cường độ lao động trung bình.

- Trong thực tế, thời gian lao động xã hội cần thiết là mức hao phí lao động trung bình của xã hội để sản xuất ra một hàng hóa. Thông thường thời gian lao động xã hội cần thiết (thời gian lao động xã hội trung bình) gần sát với thời gian lao động cá biệt (mức hao phí lao động cá biệt) của người sản xuất hàng hóa nào cung cấp tuyệt đại đa số hàng hóa cùng loại trên thị trường.

- Cần chú ý, thời gian lao động cần thiết là đại lượng không cố định mà thay đổi theo thời gian và có thể khác nhau ở các nước. Bởi vì trình độ thành thạo trung bình, cường độ lao động trung bình, điều kiện trang bị kỹ thuật trung bình…luôn thay đổi theo sự phát triển lực lượng sản xuất.

b. Những  yếu tố ảnh hưởng đến lượng giá trị của một đơn vị hàng hóa

Tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian lao động xã hội cần thiết đều ảnh hưởng tới lượng giá trị của một đơn vị hàng hóa.

Có thể xem xét ba yếu tố cơ bản sau:

- Năng suất lao động:

+ Là năng lực sản xuất của lao động. Nó được đo bằng số lượng sản phẩm được sản xuất ra trong một đơn vị thời gian (hoặc lượng thời gian để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm).

+ Giá trị hàng hóa thay đổi tỉ lệ nghịch với năng suất lao động: khi năng suất lao động tăng sẽ kéo theo tổng số sản phẩm tăng lên, tổng giá trị hàng hóa không tăng so với trước ► giá trị một đơn vị sản phẩm giảm xuống và ngược lại.

+ Năng suất lao động trên thực tế phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: trình độ thành thạo trung bình của người lao động; mức phát triển của khoa học - kỹ thuật, công nghệ và mức ứng dụng chúng vào sản xuất; trình độ tổ chức quản lý; quy mô và hiệu suất của tư liệu sản xuất; các điều kiện tự nhiên. Do đó, muốn tăng năng suất cần nâng cao hiệu quả của các yếu tố trên.

-  Cường độ lao động:

+ Là mức độ hao phí lao động (mức độ nặng nhọc, khẩn trương hay căng thẳng) của người lao động trong một đơn vị thời gian.

+ Cường độ lao động tăng nghĩa là mức hao phí sức lao động (cơ bắp, thần kinh…) trong một đơn vị thời gian tăng lên, mức độ khẩn trương, nặng nhọc hay căng thẳng của lao động tăng lên. Và nếu cường độ lao động tăng lên thì tổng số (hay khối lượng) hàng hoá cũng tăng lên nhưng tổng hao phí sức lao động cũng tăng lên tương ứng cùng tỉ lệ. Do đó, giá trị một đơn vị sản phẩm không thay đổi. Vậy, trong thực tế, tăng cường độ lao động giống như kéo dài thời gian lao động nên hao phí lao động trong một đơn vị sản phẩm không đổi.

+ Cường độ lao động phụ thuộc vào trình độ tổ chức quản lý, quy mô và hiệu suất của tư liệu sản xuất, đặc biệt là thể chất và tinh thần của người lao động.

- Mức độ phức tạp của lao động:

Căn cứ theo độ phức tạp có thể chia ra lao động phức tạp và lao động giản đơn.

+ Lao động giản đơn là lao động mà một người bình thường không cần trải qua đào tạo cũng có thể làm được.

+ Lao động phức tạp là lao động đòi hỏi phải qua huấn luyện, đào tạo, hay lao động lành nghề mới có thể thực hiện đuợc.

Trong cùng một thời gian hao phí như nhau, lao động phức tạp tạo ra nhiều giá trị lớn hơn gấp bội lần lao động giản đơn.