Hôm nay là ngày Rằm tháng Bảy âm, Ngày âm hồn. Như mọi năm, tôi đã chuẩn bị vàng mã, đồ lễ cho cả bàn thờ gia tiên và lễ chúng sinh. Có thể ai đó sẽ xuýt xoa: "Chịu khó quá. Đi bao nhiêu năm mà vẫn nhớ làm lễ Rằm tháng Bảy!". Tôi làm lễ này là vì bản thân tôi trước hết.

 Tưởng niệm người thân là một nhu cầu của con người. Không chỉ Việt Nam hay châu Á có ngày âm hồn, châu Âu và châu Mỹ cũng kỷ niệm ngày này. Họ gọi là Halloween, Lễ Các Thánh hay Lễ Các Đẳng Linh Hồn. Bây giờ thì ai cũng biết về ngày Halloween ở phương Tây, hay là mùa lễ All Saints/Souls bắt đầu vào ngày 31 tháng 10 hàng năm. Truyền thống này đã bắt đầu từ khoảng 610 năm sau ngày mất của Chúa Jesus (Wikipedia). Người phương Tây mộ đạo sẽ đi viếng mộ, sửa sang, đặt hoa, thắp nến cho người thân. Rồi họ đi lễ nhà thờ, có thể tổ chức những hoạt động gặp mặt trong gia đình để tưởng nhớ về người đã mất. Đây cũng là dịp mọi người cầu nguyện cho tất cả các vong linh không được ai chăm sóc.

 Tôi đã được trải nghiệm mùa lễ Thánh ở Mêhicô, một dịp lễ quan trọng của người dân Thiên Chúa giáo. Dịp lễ này kéo dài nhiều ngày, bắt đầu với những hàng quán vỉa hè bày bán kẹo bánh hình đầu lâu cho khách qua đường. Buổi sáng đến trung tâm ngoại ngữ bỗng dưng thấy một bàn thờ hoành tráng với đầy đủ giấy màu trang trí, ảnh người quá cố, đồ lễ kẹo bánh và rất nhiều hoa cúc vạn thọ. Hỏi ra thì được biết là bàn thờ được dựng để tưởng nhớ một nhân viên của trung tâm mới mất trong năm. Tôi nhớ là bàn thờ này được giữ đến cả tuần.

 Ngày của người âm nhưng người dương thế lại tham gia khá vui vẻ. Người ta cười đùa với Thần Chết, ăn kẹo hình đầu người, mặc quần áo hóa trang hình đầu lâu xương sọ. Còn có tranh vẽ Thần Chết mặc váy đen khiêu vũ với người sống. Những người ở đây còn kể là họ sẽ đem hoa, đốt nến, ăn tối rồi ngủ qua đêm ở nghĩa địa, bên cạnh mộ người thân một đêm. Dân ta dù có kỷ niệm lễ Rằm tháng Bảy hàng nghìn năm cũng chưa có ai dám làm điều này.

 Tôi lễ Rằm tháng Bảy hàng năm. Đó là một phần của nguồn gốc, của văn hóa Việt trong tôi. Ở đây không khó tìm mua vàng mã, hương nhang. Nấu cháo và đồ xôi cũng không phải là to tát gì. Rồi tôi cầu kỳ làm quần áo hàng mã để đốt vào Rằm tháng Bảy. Hồi mới đầu thì làm bốn bộ, rồi người thân ở nhà già và mất đi, tăng lên năm bộ, và bây giờ sáu bộ. Có lẽ nhà tôi là nhà duy nhất trong cả vùng đốt quần áo mã, lễ chúng sinh. Lần đầu tiên đốt đồ mã, những cơn gió quanh quẩn bỗng xoáy tròn, đưa tàn tro bay tít lên cao. Tôi ngẩng nhìn theo bâng khuâng...