Liên đang thả mình trong làn nước mát, để dòng suối cuốn trôi mọi mỏi mệt. Bỗng từ xa, tiếng nói cười ồn ào vọng lại, mỗi lúc một rõ, cùng với tiếng bước chân dồn dập. Phải đến vài chục người, toàn giọng đàn ông rộn ràng.

Cô ngẩng đầu. Họ đang đi thẳng về phía bờ suối - chỗ cô đang tắm. Tim Liên thắt lại. Cô vội đứng dậy, toan lên bờ, nhưng chưa kịp bước thì bóng người lố nhố đã dừng cách cô không xa.

Quần áo ướt sũng, dính sát người, mặt cô nóng bừng xen ngượng ngùng. Liên cúi rạp, vội núp sau tảng đá lớn giữa lòng suối, mong sao họ không nhìn thấy.

Bất ngờ, một bàn tay từ phía sau nhẹ nhàng chạm vai cô, rồi nhanh chóng đưa lên che miệng. Toàn thân cô cứng lại, hơi thở gấp gáp. Chưa kịp vùng ra, một giọng trầm, quen thuộc vang ngay bên tai:

"Là tôi. Cô đừng lên tiếng!"

Quang Bình bước ra, chắn trước tảng đá, thấp giọng:

"Tôi sẽ đánh lạc hướng bọn họ."

Rồi anh hô lớn:

"Bờ bên kia! Con thỏ vừa chạy qua!"

Tiếng cười, tiếng bước chân rầm rập lao về hướng anh chỉ. Chỉ trong nháy mắt, bờ suối vắng tanh, chỉ còn tiếng nước róc rách. Liên vẫn nép sau đá, ngực phập phồng, tay run. Không phải vì nước lạnh, mà vì nỗi sợ vừa qua.

Quang Bình quay lại, nói nhanh:

"Bọn họ đi rồi. Mau lên bờ. Lối mòn bên trái, tầm trăm thước[23] có chòi gỗ, vào thay đồ.

Liên cúi đầu, nói lí nhí:

"Cảm ơn..."

"Lần sau gặp chuyện chưa rõ, hỏi tổ trưởng trước. Đừng tự ý."

"Tôi biết rồi."

Cô khoanh tay che ngực, bước vội lên bờ. Tóc vẫn ướt nhỏ giọt, quần áo thay vội, Liên vừa đi vừa cố giấu sự rối rắm trong lòng. Vừa thấy cô trở về, Cúc tròn mắt:

"Cô mới xuống suối tắm à? Nhớ luân phiên, nam - nữ. Hôm nay là lượt bên trại Nam. Lần sau để ý nhé. Quần áo mang ra cây sào phơi."

"Dạ!"

Liên ôm mớ áo quần ướt, bước chậm về phía sau lán. Từng giọt nước nhỏ xuống đất, để lại vệt loang. Trong ngực, cảm giác ngượng ngùng vẫn quẩn quanh, nhưng đâu đó ấm lên như vừa được ai âm thầm che chắn giữa cơn mưa bất chợt.

---
Qua mấy ngày phụ giúp trong tổ bếp, Liên đã quen dần với nhịp sống của khu trại. Sáng nào cũng vậy, khi trời còn chưa sáng rõ, cô đã thức dậy, nhóm bếp, vo gạo, chuẩn bị cơm nước. Những việc tưởng chừng đơn giản: chẻ củi, nhóm lửa, nhặt rau rừng... lại đòi hỏi sự khéo léo và quen tay, và cô đã học thêm được nhiều kĩ năng mới.

Sáng nay thức dậy, Đào quay qua nói với cô:

"Liên, hôm nay chúng ta được ra sân tập rồi đấy. Chuẩn bị đi!"

"Dạ!"

Sương chưa tan trên ngọn cỏ, tiếng tù và vang lên. Liên theo chân Đào tiến về sân tập ở trung tâm trại. Hàng trăm bóng người xếp thành từng khối vuông vức. Ba đội nữ, hơn mười đội nam, cờ hiệu phấp phới.

"Khởi động!"

"Rõ!" Tiếng đáp vang lên như sấm.

Xoay cổ tay, duỗi chân, vươn vai, bật nhảy. Rồi tấn, đấm, gạt, đá - từng nhịp lặp đều. Cai đội lướt qua, ngón tay chỉnh cổ chân, khuỷu tay, không một lời thừa.

Hổ quyền bắt đầu. Liên hạ thấp trọng tâm, vuốt hổ vươn ra, móng cào không khí, gầm tưởng vang trong lồng ngực. Cơ đùi căng, bàn chân bám đất như rễ, hơi thở hòa tiếng gió rít. Mỗi thế đánh dứt khoát, liên hoàn như mãnh hổ xuống núi: trảo pháp xé, cầm nã khóa, tảo pháp quét.

Luyện quyền kết thúc, các đội nhanh chóng tách ra luyện binh khí. Tiếng thép va, tiếng côn quật gió vang lên rộn ràng.

Ở góc sân, Huỳnh Thị Cúc nắm lấy đầu côn, đôi mắt nghiêm như mặt gương. Mỗi đường vung tay là một con sóng dậy, khi dội lên cao, khi đổ ập xuống nặng nề như núi lở. Bụi đất bật lên dưới bước chân chị, hòa vào tiếng côn vun vút như sấm dội.

Ngay bên, Trần Thị Lan lướt tới, mái tóc buộc gọn khẽ vẫy theo đà. Cây thương trong tay cô sáng loáng, ánh thép lướt qua nắng như đường chớp ngang trời. Mỗi cú đâm gọn gàng, dứt khoát.

Một khoảng sân khác, Nguyễn Thị Dung khom người, dáng nhỏ mà vững vàng. Đoản đao trong tay xoáy một đường uốn lượn như rắn, uyển chuyển mà hiểm hóc.

Tầm mắt của Liên nhìn ra xa. Khu vực giữa sân, Bùi Thị Xuân đang múa song kiếm. Đường kiếm trái quấn gió, kiếm phải xé thẳng không trung. Gió rít theo nhịp chuyển, bụi đất bật lên quanh gót chân. Một vòng xoay, tà áo quét qua đất. Lưỡi kiếm lượn mềm như liễu rủ, rồi đột ngột trút xuống, ánh bạc vẽ thành hai vệt chéo sáng loá.

Tiếng hô lan dần, tiếng gió, tiếng binh khí va chạm hòa thành nhịp trống thúc giục. Liên siết chặt cây côn tre. Cô hít sâu, mùi mồ hôi, mùi bụi, và cả kí ức cũ ùa về: tiếng gậy tre đập chan chát vào hình nhân gỗ, trời mưa trơn trượt, đất sình dính chặt vào chân, bầm tím loang dài theo ngày tháng. Tất cả hiện lên rõ rệt, tưởng chừng chỉ vừa hôm qua. Cô nhún gối, xoay cổ tay - nhập trận.

"Chuẩn bị thế tấn!" Giọng Cúc vang lên:

"Đòn số một, bổ thẳng!"
"Đòn số hai, quét ngang!"
"Ba, xoay trụ - phản đòn!"
"Ra đòn - nhanh!"

Tiếng hô đáp lại vang rền, đều nhịp như sóng vỗ. Chỉ sau vài lượt, một số người đã hụt hơi, tay trượt khỏi côn, trụ chân lỏng khiến cát văng ra từng vệt. Riêng Liên, nhịp càng dồn, côn trong tay càng nhuần. Mỗi cú bổ, cú quét đều ăn sâu vào phản xạ - đòn đi, thân theo, tiếng gió rít bén như lưỡi dao.

Khi phần giao đấu bắt đầu, tiếng côn va nhau vang dội khắp sân. Liên đang đảo mắt tìm người thì giọng Cúc cất lên, dứt khoát:

"Liên... cô bước qua đây." Cúc đứng yên, ánh nhìn sắc như đường chém thẳng. "Thử sức với ta."

Liên khẽ cúi đầu, hạ thấp trọng tâm. Không còn đội trưởng, chỉ có đối thủ.

Cúc ra đòn trước. Cú bổ từ trên xuống, nhanh đến nỗi chỉ nghe tiếng gió vút qua. Liên nghiêng người, xoay côn đỡ. Lực dội khiến tay tê rần. Cúc xoay trụ, quét chân; Liên bật lùi, côn chém chéo phản công, nhưng chỉ chạm vào khoảng không. Cúc đã trượt sang bên, di chuyển như nước lùa qua khe đá.

Côn chạm côn - gạt, phản đòn, lùi, tiến. Mỗi nhịp va đập vang lên như tiếng sấm nén. Mồ hôi Liên trượt theo gò má, rơi xuống đất cùng nhịp thở. Cúc giữ đều nhịp, đòn nào cũng chắc, gọn, hiểm.

Một cú móc côn bất ngờ của Cúc suýt đánh bật cây côn khỏi tay Liên. Liên trượt lùi, hít sâu, côn khẽ run trong tay. Cơ bắp toàn thân đang căng cứng, đau nhức vì phải đẩy tới giới hạn mà cô đã lãng quên suốt thời gian qua. Ánh mắt Cúc vẫn không đổi - sắc lạnh, như soi vào bên trong đối thủ. Liên đáp lại ánh nhìn đó, không bằng lời, mà bằng cách siết chặt côn, trụ vững. Khi Cúc lao đến với cú gạt ngang, lần này, cô không tránh mà đối đòn. Hai cây côn va chát chúa. Cả hai dừng lại nửa nhịp.

Cúc lùi nửa bước, khẽ gật.

"Đủ rồi!"

Cúc hạ côn xuống ngang chân, ánh mắt lướt qua Liên. Trong thoáng chốc, vẻ nghiêm khắc tan đi, nhường chỗ cho một tia tán thưởng rất khẽ.

"Khá lắm. Côn pháp vững, phản ứng mau lẹ."

"Dạ."

Liên lặng lẽ quay lại hàng ngũ, tay vẫn siết chặt lấy côn. Trong lòng, một luồng khí nóng như đang trào dâng. Từng thớ cơ, từng nhịp thở, như được đánh thức, đều hướng về một điều duy nhất: đứng vào hàng ngũ này, trở thành một phần của đội quân ấy. Không còn là kẻ đứng ngoài nhìn lịch sử chảy qua, mà là kẻ đang sống giữa nó.

Không khí sau trận đấu lắng lại, nhưng ánh mắt quanh sân vẫn hướng về phía cô. Có ánh nhìn tò mò, có ánh nhìn nể phục, cũng không thiếu những cặp mắt cau lại vì hoài nghi. Từ xa, Lan dõi theo toàn bộ cuộc giao đấu, ánh mắt sắc như lưỡi dao. Khóe môi khẽ nhích lên, không hẳn là nụ cười, mà là chút kì vọng giấu kín. Dung vẫn im lặng, chỉ liếc qua một cái rồi cúi xuống lau đao. Trong thoáng nhìn ấy chứa cả một chuỗi đánh giá lặng thầm. Cô từng thấy nhiều người đến rồi đi, chẳng mấy ai chịu nổi nhịp luyện và kỉ luật nơi này. Cô vốn không dễ ấn tượng, nhưng lần này, buộc phải ghi nhận: Liên không chỉ đến để thử sức - mà là để ở lại.

Sau buổi tập, hàng ngũ dần tản ra nghỉ ngơi. Tiếng trò chuyện lác đác hòa cùng tiếng lách cách của sắt thép được lau chùi, xếp lại. Liên tìm một gốc cây mát, tựa lưng xuống, hít một hơi sâu.

Đào tiến lại gần, bước chân nhanh nhẹn mang theo sự hào hứng rõ rệt:

"Côn pháp của em thật tốt. Bên nữ quân hiếm ai trụ nổi quá ba chiêu của chị Cúc. Phải chăng em học võ đã lâu?"

"Dạ... em học chín năm rồi. Lâu không đánh lại, tay vẫn còn chưa quen."

Nghe thấy con số "chín năm", Đào tròn mắt. Cô há miệng định nói điều gì đó, như muốn hỏi "Từ bao giờ cơ?", rồi không nén được mà bật cười:

"Vậy là em tập từ hồi... còn rất nhỏ rồi!"

Nụ cười hồn nhiên của Đào khiến Liên chợt nhận ra mình vừa để lộ sơ hở về tuổi tác và kinh nghiệm.

"À... không, em nói nhầm. Em bắt đầu từ chín tuổi." Cô vội vàng chữa lời, giọng có chút luống cuống.

Đào không truy hỏi thêm, chỉ đưa tay vỗ nhẹ vào vai Liên một cái:

"Ta cứ tưởng em nhỏ bé, ai ngờ võ nghệ đầy mình. Sau này, hai chị em mình cùng luyện."

"Dạ."

Trong lòng Liên lại dậy lên một cơn sóng nhẹ. Cô biết, mỗi lời nói, mỗi cử chỉ ở đây đều là một phần của vỏ bọc mà cô phải giữ thật kĩ.

Trong khi bên nữ quân đã tạm nghỉ, tiếng trò chuyện rì rầm vang lên dưới bóng vài gốc cây thưa lá, thì ở phía nam quân, tiếng gió rít qua binh khí vẫn chưa dứt. Liên đưa mắt sang, ngạc nhiên hỏi:

"Bên nam vẫn chưa nghỉ hả chị?"

Đào đưa tay che trán nhìn ra sân:

"Phải. Mình được nghỉ sớm nửa canh giờ. Để ta kể sơ qua vài cai đội bên đó cho em."

Dưới nắng trưa gay gắt, hàng đội vẫn bền bỉ luyện tập, như dòng thác trắng cuộn mãi không thôi. Vũ khí chuyển động theo nhịp trống, tạo thành một bức tranh sống động, hào hùng. Ở trung tâm, một người đàn ông đang múa đại đao - mỗi đường chém xé gió, sắc và dứt khoát.

Đào chỉ tay:

"Trần Quang Diệu, chỉ huy trại Nam. Đao pháp xuất quỷ nhập thần."

Liên nhận ra ngay - người từng đi cùng Xuân trong ngày đầu cô đặt chân tới vùng đất này. Anh không cần gầm thét, không cần phô trương; sự trầm tĩnh của anh mới là thứ khiến cả sân tập như nín thở.

Cánh trái, một thân hình đồ sộ vung đao bản lớn. Không hoa mỹ, từng đường chém dứt khoát, đầy uy lực.

"Võ Văn Dũng. Trại chủ từng có lời khen: Phá giặc trong núi thì dễ, đỡ nổi một đao của Văn Dũng mới là khó[24]."

Bên cánh phải, một người vung thanh côn sắt nặng nề. Bóng côn xoay tít như cơn lốc, bước chân nhẹ như lướt trên mặt nước.

"Võ Đình Tú." Đào nói, mắt sáng lên: "Côn pháp tuyệt đỉnh, người đời gọi thiết côn vô địch."

Mỗi cú đánh của Đình Tú như rắn độc quấn mồi, bất ngờ và hiểm hóc, không theo quy luật nào.

Cuối hàng, tiếng roi vút lên như sét xé ngang trời, quất xuống để lại vệt dài hằn trên đất, bụi bay mù mịt. Đào khẽ cười:

"Lê Văn Hưng. Trước kia là tay cướp, chuyên trừng trị bọn ác bá, chưa hề lấy của dân lành."

Dưới nhịp trống dồn dập và tiếng gió rít quẩn quanh, Liên nuốt khan, tay vô thức siết chặt. Cờ Tây Sơn đỏ rực, bóng họ in trên đất như vết kiếm khắc vào sử xanh.

Ánh mắt Liên lướt chậm qua khoảng sân rộng, nơi những người đàn ông đang tập luyện dưới nắng gắt. Khẩu lệnh vang dội, nhịp bước đều đặn gõ xuống đất như trống trận thúc quân. Cô nheo mắt, tìm một bóng dáng cao hơn đám đông, vẫn không thấy.

Liên nghiêng sang thì thầm:

"Chị Đào... Chị có biết anh Bình không?"

"Em nói tổng chỉ huy à?" Đào nhích môi cười: "Trong trại này, ai mà chẳng biết."

Liên nhìn ra sân tập:

"Nhưng em không thấy anh ấy..."

"Anh Bình dăm bữa mới ra chỉ huy." Đào chợt hạ giọng: "Có lần luyện trận pháp lúc tờ mờ sáng. Lệch một bước là tập lại từ đầu. Cả trăm người tiến, lùi, xoay, hợp - tim đập theo nhịp chân. Đến khi trời sáng, đội hình thẳng tắp như dao cắt. Không ai dám kêu ca một lời."

Lời của Đào khiến Liên ngẩn ra. Trong suy nghĩ của cô, Quang Bình là người điềm tĩnh, vẫn giữ thái độ hòa nhã, kể cả khi còn nghi ngờ. Một người có thể tế nhị đến mức đọc được nỗi sợ trong ánh mắt cô giữa dòng suối hỗn loạn, lại cũng có thể nghiêm khắc khiến cả trại nín thở chỉ vì một nhịp chân lệch nửa gang. Cô nhìn về phía cờ lệnh, như chờ một bóng người vẫn chưa xuất hiện.

Qua giờ trưa, Đào dẫn Liên đến khu nhà phía tây. Những ngôi nhà gỗ năm gian dựng đơn sơ mà chắc chắn trên nền đất nện. Hai người dừng trước một gian nhà. Đào đẩy cánh cửa gỗ. Trong phòng thoáng mùi bông vải ấm, vài người phụ nữ ngồi bên khung cửi, tay thoăn thoắt đưa thoi, tiếng gõ lách cách đều đặn.

Góc trong cùng, người phụ nữ mặc áo chàm đen ngồi thẳng tắp trên ghế tre, lưng không dựa vào đâu. Tóc búi gọn bằng chiếc trâm bạc cũ. Da bánh mật bóng lên dưới ánh đèn dầu, những đường gân nhỏ nổi trên mu bàn tay khi chị đưa thoi. Khi ánh mắt chị lướt qua Liên, khóe mắt chỉ khẽ cong một đường rất mỏng.

Đào khẽ cúi đầu:

"Chị Ya Đố, đây là cô Liên, mới vào trại được ít hôm."

Đào quay sang thì thầm bên tai Liên:

"Chị là vợ thứ của chúa công. Mọi manh áo, hạt gạo trong trại đều qua tay chị."

Liên cúi đầu:

"Em chào chị."

Ya Đố gật nhẹ, mắt lướt qua gương mặt ngại ngùng của Liên:

"Trước đây em từng học dệt vải chưa?"

"Dạ chưa ạ."

Ya Đố khẽ đẩy khung cửi về phía cô một chút, mỉm cười: "Vậy thì khởi đầu từ những điều cơ bản. Đào, cô chỉ bảo thêm cho em ấy."

Đào kéo Liên đến thúng bông lớn, lấy một nắm đặt vào tay cô: "Đánh bông trước. Phơi khô rồi dùng cung gảy cho tơi."

Đào cầm cây cung, gảy nhẹ. Dây rung lên, từng cụm bông nở bung như mây. Liên cầm thử, dây cung bật vào tay đau điếng. Một lần, hai lần... bông vẫn vón cục.

Đào mỉm cười:

"Từ từ sẽ quen."

Liên làm theo, dần cũng quen tay. Xong phần đánh bông, Đào chuyển sang bàn quay sợi:

"Tiếp theo là kéo sợi. Chân đạp đều, tay rút bông theo nhịp quay."

Liên ngồi đối diện, chăm chú làm theo. Dưới tay cô, từng sợi bông trắng dần thành sợi mảnh. Những ngón tay quen lướt trên bàn phím, quen chỉnh màu ảnh sản phẩm giờ lúng túng giữ lấy từng sợi bông nhỏ xíu.

Trong tiếng khung cửi đều đặn, Liên lặng lẽ kéo sợi, lòng dâng lên những suy nghĩ vu vơ. Đã mấy ngày trôi qua, cô được đưa đi luyện võ cùng nhóm tân binh, vậy mà vẫn chưa thấy bóng dáng ai trong Tây Sơn tam kiệt. Không nén được, Liên khẽ hỏi:

"Chị Đào... trại chủ thường không có mặt trong trại sao? Em vào đây mấy ngày rồi mà chưa gặp."

Đào vừa định trả lời thì từ cuối phòng, Ya Đố cất giọng. Chị không ngẩng đầu, tay vẫn thoăn thoắt kiểm tra từng nếp vải:

"Anh Nhạc đi cùng chú Lữ rồi. Mấy hôm nay vào sâu trong rừng vận động người Thượng."

Liên thoáng ngừng tay, đặt nhẹ ống quay xuống:

"Người Thượng cũng tham gia sao, chị?"

Ya Đố quay hẳn lại nhìn Liên, giọng chị dịu dàng pha chút tự hào:

"Có chứ. Họ gọi anh là Tơ Mo Bok - Vua Trời. Anh từng giúp họ chống cường hào, nên nay sẵn lòng góp sức. Người cho gạo rau, người theo nghĩa binh. Anh Nhạc không chọn người, chỉ chọn lòng tin vào nghĩa lớn."

Liên lặng im. Tiếng khung cửi vẫn lách cách. Mỗi vòng quay như nối liền cô với bao phận người ngồi trước khung cửi, cùng kéo từng sợi chỉ, dệt nên ngọn cờ tung bay trên khắp non sông này.
___
[23]Thước: đơn vị đo độ dài mà người Việt từ xưa sử dụng, 1 thước (xích - 尺) khoảng 47 cm.

[24]Nguyên văn: Phá trung sơn giặc dị, thắng Văn Dũng đao nan.