Trong tất cả những câu truyện trước, chi tiết tôi hay nhắc đến nhiều nhất là con sông và dải bãi bồi trải dài đoạn qua Ngọc Thuỵ. Sông Hồng dường như lúc nào cũng chứa đựng trong nó những điều kì lạ, và cả những thứ khó giải thích đến mức phi lý.

Như tôi đã kể ở trên, ngày xưa, mạn Gia Lâm còn 1 cái bãi bồi to lắm. Bãi này trải dài từ chân cầu Long Biên về phía học viện Hậu cần bây giờ. Có những năm nước sông rút sâu đến mức cảm tưởng rằng có thể bơi một chút là sang được đến bãi giữa.

Trên bãi bồi rộng mênh mông đấy, người làng tôi trồng đủ thứ cây: ngô, khoai, rau rợ,... và cả khai thác cát. Cái bãi rộng và chắc đến mức mỗi mùa nước rút, dân cho máy xúc ra khoét sâu xuống, rồi đưa cả ô tô ben từng đoàn vào chở cát ra, để lại những cái hố sâu hoắm, rộng hoang hoác.

Sau một mùa nước lên và rút, nước tràn vào gần như tạo thành một cái "hồ" trên mặt bãi bồi. Cứ thế, năm này qua năm khác, cái "hồ" rộng dần ra, thành một dải sông thu nhỏ ngay sát bờ, như cái "bể bơi" của tự nhiên.

Nhà tôi nằm cách cái hồ đấy gần trăm mét.

Hồi nhỏ, ông ngoại hay đưa anh tôi bọn tôi ra chỗ đấy để tập bơi. Chỗ nông chỗ sâu, bì bõm, y hệt một cái sông con con nhưng không có sóng. Bọn trẻ con đứa nào cũng khoái chỗ đấy, vừa được tắm sông, vừa như được đi bể bơi. Nhưng có một điều cấm kỵ, gần như có thể gọi là "luật bất thành văn" ở làng tôi, đó là nghiêm cấm tuyệt đối không ai được ra sông vào tầm giữa trưa và ban đêm. Nếu vào tầm đó mà còn có việc ở ngoài bãi thì không được mon men ra bờ sông hoặc cái hồ đấy. Bà tôi bảo:

- Làng mình có Ma Nam.

Ma Nam là linh hồn của những người chết đuối trên sông, chết bất đắc kỳ tử như bị sụp cát hoặc chìm tàu, và những người chết trôi dạt vào làng. Những người này không thể siêu thoát, họ tụ tập nhau trên triền sông vào mỗi buổi trưa và tối để tìm người. Họ chỉ có thể đầu thai nếu bắt được người hợp vía chết thay, gọi là "trả mạng cho Hà Bá".

Vào những buổi đấy, người làng tôi vẫn thỉnh thoảng nghe tiếng ủm ủm nhảy xuống nước hay tiếng cười đùa ở bờ sông vào giữa khuya. Những người câu nhái đêm còn kể:

- Có nhiều lần trên cái hồ đấy vào nửa đêm, từng tốp bóng trắng toát cứ nhảy ùm ùm, rồi lại cười khe khé với nhau...

Làng tôi tuyệt nhiên không ai ra sông vào những giờ cấm kỵ cả, trừ một vài tay cứng đầu cứng cổ tỏ ra coi thường, trong đó có cậu cả nhà tôi, cậu Dũng.

Ông bà ngoại có 4 người con, mẹ tôi là chị cả, thứ hai là cậu Dũng, rồi đến cậu Chiến và dì Tâm là út. Cậu Chiến là người thông minh, nhanh nhẹn, học 1 hiểu 10, con đường sự nghiệp sáng lạn, nhưng trái lại, cậu Dũng lại rất nghịch. Cậu tôi nghịch từ bé, lớn lên làm trùm du côn, hở ra là cà khịa, ngứa mắt là đánh nhau. Cả làng ai ai cũng đều ngán ổng, gọi ổng là "Dũng bẹt".

Đỉnh điểm của sự việc là khi cậu tôi tham gia đánh người gây thương tích, bị công an bắt đi tù mấy năm. Lúc trở về, cậu lại càng đâm lầm lì, khó tính. Trong các thứ trên đời, cậu tôi ghét nhất là mê tin dị đoan và những thứ thuộc về tâm linh như ma quỷ, thánh thần. Ai nhắc đến những chuyện đó trước mặt ổng, nếu là bề trên thì cậu tỏ ra coi thường, hoặc nói lại gay gắt, còn nếu là bề dưới thì cậu tát luôn. Cậu tôi bảo:

- Tao vào sinh ra tử bao lần rồi, cái đất Gia Lâm này làm gì có ma với chẳng quỷ!

Cậu tôi coi tất cả chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng. Đó là cho đến một ngày...

Cách đây 9 năm, hồi tôi mới vào lớp 10, cậu tôi bị dạ dày cấp. Đi bệnh viện 108 mổ, bác sĩ cắt đi 2/3 dạ dày. Kể từ đó, gã đàn ông lực lưỡng cứ suy sụp từng ngày. Đến năm tôi kết thúc học kì I của lớp 10, cậu tôi gầy nhẳng, cao 1 mét 6, nặng tầm hơn 40kg, mỗi bữa ăn được lưng bát cơm là chịu. Thế nhưng tính hổ báo của cậu vẫn còn y nguyên, lại có phần nặng hơn trước. Cậu tôi đâm ra bất mãn với đời, càng tỏ rõ thái độ với những chuyện tâm linh.

Trưa hôm đấy, 2 ông cậu rủ nhau ra sông tắm. Phàm là dân sông nước, ai cũng thích bơi lội, đặc biệt là ở ngoài bãi. Đến gần giữa trưa, cậu Chiến của tôi giục cậu Dũng cùng về ăn cơm, nhưng cậu Dũng gạt đi. Thuyết phục không được, cậu Chiến bỏ về trước.

12 giờ rưỡi, chưa thấy cậu tôi về, cả nhà dáo dác đi tìm. Vừa chạy ra đầu bãi thì cậu tôi lững thững đi vào. Mặt mày trắng bệch, cứ dấm dúi bước đi từng bước một như người say rượu. Nghĩ chồng bị trúng gió hoặc cảm nắng, mợ tôi hoảng quá, vội kéo cậu vào trong nhà bôi dầu. Cậu Dũng cứ giãy giụa, mắt đảo như rang lạc.

Vào đến sân, cậu tôi giật ra, ngồi phịch xuống, mặt như người điên, ngửa mặt lên trời cười ha hả. Mợ và bà sợ quá, gọi điện cho bố mẹ tôi về xem cậu thế nào để đưa đi viện. Cả nhà tôi tất tả phóng về quê.

Lúc nhà tôi đến nơi, nắng đã chếch quá đỉnh đầu, cậu tôi đầu trần ngồi giữa sân, ai đem ô ra che là cầm gạch ném, rồi lại quay ra chỗ cũ ngồi cười. Lần đầu tiên trong đời, tôi nhìn thấy một người như thế. Đầu tóc cậu tôi bù xù, lưỡi lè ra ngoài dài ngoằng, nâu xỉn, cái tròng mắt trắng ởn không còn thấy tròng đen. Cậu tôi cứ ngửa mặt lên trời cười ế ế, rồi lại giật cục.

Cả họ nhà tôi, bao gồm 6 gia đình trong khu nhà tôi, gia đình tôi, và 3 gia đình trong khu nhà bà chị bà tôi đứng quanh sân, trố mắt nhìn cậu Dũng

Biết có chuyện chẳng lành đã xảy ra, bà tôi nhảy ra trước cậu Dũng, trỏ thẳng tay vào mặt, quát:

- Mày là thằng nào ? Mày ở đâu về đây?

Lúc này cậu tôi mới nhìn liếc về phía bà tôi, nói bằng cái thứ giọng mà vĩnh viễn trong đời không bao giờ tôi quên, nó phảng phất, nghe như cái loa rè, hoặc như khi cắm dây loa lỏng, chỉ nghe tiếng rào rào mà không rõ tiếng.

- Quê tao ở Hải Dương.

Cả họ nhà tôi như chết lặng. Rồi "nó" lại cười khé khé như một người điên. Chỉ thấy bà tôi bảo vọng lại:

- Ma Nam!

Rồi bà đi ra phía cổng, chẳng ai biết bà đi đâu.

Lúc này "nó" hiện nguyên hình không phải là ông cậu của tôi. "Nó" bảo nó tên là Nguyên, quê ở Hải Dương, làm ăn buôn bán ở trên này, gặp mùa nước lũ bị chết đuối từ năm 1996. "Nó" lang thang quanh bãi mấy năm, rồi bỗng hôm nay gặp ngày, lại gặp được ông cậu tôi hợp vía nên nó nhập. "Nó" vẫn cứ nói bằng cái giọng đấy, mặt vẫn ngửa lên trờ, trời vẫn nắng chang chang.

Một lúc sau, "nó" đòi ăn cháo. Mợ tôi vào nấu cháo, bưng ra trước mặt "nó", cái xoong đang nghi ngút khói bỗng nhiên nguội hẳn rồi thiu luôn, chứ tuyệt nhiên không vơi đi 1 giọt, hay thấy "nó" thò vào ăn.

Ăn xong, "nó" bảo vẫn chưa no. Lúc này bố tôi cáu quá nhảy ra chửi. "Nó" chẳng nói chẳng rằng, lết từng bước vào nhà bếp. Nhà tôi trồng ngô, thế nên hay tích ngô, lèn chặt trong những cái thùng phuy đặt trong bếp. Một thùng đầy nặng phải hơn tạ.

"Nó" lết vào đến bếp, lừng khừng đứng dậy rồi sốc cả cái phuy đầy ngô đặt lên vai tiến ra vườn. Cái phuy đấy 2 người ôm còn vất vả, vậy mà ông cậu tôi gầy nhẳng, vác trên vai, đi nghiêng ngả ra vườn.

Đến bờ tường, "nó" bất ngờ hất tung cái thùng văng qua, rơi sang vườn nhà bà trẻ. Bố tôi với cậu Chiến nhảy vào giữ, chỉ thấy "nó" lắc lắc mấy cái, 2 ông bắn về 2 hướng. Xong xuôi, "nó" lại về chỗ cũ ngồi.

Cả họ nhà tôi vẫn không rời mắt nửa bước khỏi "nó". Con chó nhà cậu Chiến nuôi hằng ngày hay sang vườn nhà cậu Dũng chơi, hôm nay rúc hẳn trong chuồng rên ư ử. Mọi người dạt hẳn ra, nhưng vẫn cố quây thành vòng tròn kín để đề phòng "nó" dắt cậu tôi ra sông. Bà trẻ tôi lần tràng hạt lầm nhẩm kinh liên tục, nhưng đáp lại, "nó" chỉ cười phe phé.

Trời càng lúc càng nắng gắt, "nó" bắt ông cậu tôi cứ cởi trần, mặc quần đùi ngồi giữa sân gạch, thế nhưng mặt vẫn trắng bệnh, và nhờ nhờ thiếu sinh khí.

Đúng lúc này thì bà tôi về !

Bà tôi cầm trên tay là cành dâu vặt ngoài nghĩa địa, rồi không biết kiếm đâu ra nước tiểu trẻ con tẩm vào. Bà tôi nhìn thẳng vào "nó", gọi to tên cậu tôi 3 lần:

- Dũng! Dũng! Dũng!...

Cứ mỗi câu "Dũng!" là 1 phát bà quật thẳng cái cành dâu đầy gai đấy vào người của cậu tôi.

Lúc này "nó" đã thôi cười, và quay sang nhìn bà tôi gườm gườm với ánh mắt sắc lẻm không có tròng đen nhưng tuyệt nhiên không làm gì cả. Bà tôi vẫn quật. Đến cái thứ 6 thì "nó" quỳ sụp xuống, chắp tay lạy bà. "Nó" bảo đã biết lỗi, chỉ xin ít tiền đi đường. Bà tôi vẫn chẳng nói chẳng rằng mà vụt tiếp.

Được 9 cái thì người cậu tôi giật tưng tưng, sùi bọt mép, rồi nằm yên không động cựa. Mợ tôi ré lên, lao vào ôm cậu khóc, gào ầm lên: "Mẹ giết chồng con rồi!". Bà tôi cũng khóc, nhưng bảo cậu tôi không sao đâu, cứ đưa vào nhà nằm là được, đã trục được con yêu ra ngoài, giờ bà sẽ lo phần còn lại. Rồi bà tôi lại bỏ đi...

Đưa cậu vào nằm trong nhà, quả nhiên sáng sau cậu tôi tỉnh lại thật, nhưng không nhớ bất cứ chuyện gì. Điều cuối cùng cậu tôi nhớ là thấy mình bị ấn mạnh xuống nước, rồi khi mở mắt ra thì đang nằm ở nhà. Kể lại thì cậu cứ khăng khăng không tin, bảo cả nhà bịa chuyện, rồi lại chửi bới ầm ĩ như mọi khi.

Chuyện cậu Dũng chưa qua được ít lâu, thì vài tháng sau đến lượt bác Nga.