"Lúc giông tố tơi bời
Lúc đường đời ngăn đôi
Đường đời ngăn đôi để một người sầu lên môi
Nên từ đó em buồn."

Lời bài hát "Từ đó em buồn" gợi cho mình nhiều cảm xúc liên quan đến tác phẩm "Giông tố" của nhà văn Vũ Trọng Phụng, về một bi kịch về tình yêu, tình thân, của một xã hội vào đầu thế kỷ XX, cụ thể là trong giai đoạn văn học Việt Nam 1930 – 1945.

Một tác phẩm khác được viết bởi nhà văn Vũ Trọng Phụng vào năm 1936. "Giông tố" bao quát hiện thực trên một phạm vi rất rộng, với cuốn tiểu thuyết này, nhà văn muốn dựng lên bức tranh toàn cảnh về xã hội Việt Nam đương thời, khi mà đồng tiền trở thành thứ thống trị lớn nhất, có thể sai khiến và làm nhũn bại đi bản chất của con người. Cốt truyện khá phức tạp với những tình tiết lôi cuốn, bất ngờ xung quanh một gia đình loạn luân, thối nát mà trung tâm của chính những bi kịch ấy là Nghị Hách - một tên bạo chúa tư bản với những tư tưởng đồi trụy, gian xảo. Bức tranh đã được tỉ mỉ khắc họa một cách táo bạo, gay gắt mà chân thực, toát lên lời kết án dữ dội mang đậm phong cách phê phán của Vũ Trọng Phụng, như một thước phim phóng sự về một xã hội Âu hóa, tân thời nửa mùa, đồi bại.

Câu chuyện bắt đầu vào một đêm tối, khi Nghị Hách có việc cần phải đi Hà Nội. Khi đi đến huyện Cúc Lâm, ngang qua một cánh đồng lúa, xe của hắn bất ngờ chết máy, phải dừng dọc đường. Đương bực tức vì hai thằng lái xe cứ loay hoay mãi không xong, Nghị Hách quyết định đi một vòng trong khi chờ đợi cho khuây khỏa. Tình cờ, hắn bắt gặp một đoàn người toàn những cụ già đang gánh lúa, gánh rạ đi ngang qua, theo sau đấy là một cô gái xinh đẹp độ 18, 19 tuổi. Nghị Hách bắt đầu nổi lên ý nghĩ đồi bại, hắn dụ cô gái ấy đến xe với lí do là sẽ mua giúp gánh rạ để chèn vào bánh xe hư, và chuyện gì đến cũng đến, cô gái quê ngây thơ chân chất đã sa vào bẫy của tên lang sói, và mất đi cái trinh tiết của mình trong đêm tối trời quạnh quẽ ấy. Xong việc, Nghị Hách vứt cho cô gái 5 đồng lẻ và đuổi cô xuống xe, tiếp tục đi làm công việc của mình mà không mảy may có một chút ân hận hay hối lỗi.

Hôm sau, khi cả làng biết tin Thị Mịch – con gái duy nhất của ông đồ Uẩn bị người ta cưỡng gian, đã cùng nhau bàn bạc và đâm đơn kiện. Ông lý trưởng là một người đỗ tiến sĩ, học thức cao, cần kiệm liêm chính đã huy động mọi người ký vào đơn kiện để ông mang lên nộp cho quan huyện, mong đòi lại công bằng cho đứa con gái xinh đẹp, tội nghiệp của làng. Nhưng trước sức mạnh của đồng tiền, lá đơn ấy không được chấp nhận và cả làng còn bị gán tội vu oan, vì trước đó Nghị Hách đã mua chuộc tên quan huyện, khiến hắn tỏ vẻ xem thường và chỉ làm việc qua loa lấy lệ hòng che giấu đi cái tội ác mà tên nhà giàu đã làm, khiến cho cả làng người người phẫn nộ.

Cùng lúc ấy thì Long, một người anh họ hàng xa, cũng là chồng sắp cưới của Mịch hay tin vợ mình gặp tin dữ. Chàng tức tốc chạy ngay về làng Quỳnh Thôn, để xem vợ mình ra sao thì Mịch đã toan tự tử. Nàng cho rằng việc mình bị xâm hại là nhơ nhuốc là bẩn thỉu, không còn xứng đáng với tình yêu của Long. Long khuyên răn Mịch, và hứa sẽ vẫn yêu và lấy Mịch, dù Mịch không còn tấm thân vẹn toàn. Chàng hứa sẽ giúp Mịch giải oan, và hẹn Mịch một tháng sau sẽ quay về, vì chàng có việc cần về Hà Nội gấp.

Ở Hà Nội, con trai của Nghị Hách là Tú Anh, một thầy giáo ở trường cao đẳng, tỏ ra rất bất bình với việc làm của bố. Anh là một người học sâu hiểu rộng, thấu tình đạt lý, vậy nên những việc làm đồi trụy nhũn bại đều bị anh hết sức xem thường. Anh bảo Nghị Hách phải lấy cô gái quê ấy làm vợ, để không thiệt thòi cho người ta, hơn là bồi thường đại một số tiền rồi người ta phải chịu thiệt suốt đời con gái. Nghĩ là làm, anh lập tức sai người làm của mình đi chuyển lời và giải quyết việc ấy. Trớ trêu thay, người làm của Tú Anh lại là Long, chồng sắp cưới của cô gái vừa bị bố anh cưỡng hiếp.

Quá bất ngờ trước cảnh ngộ mình đang gặp phải, Long rất đau đớn và không thể nén được nước mắt. Chàng đành chấp nhận nghe theo lời Tú Anh, sang tận Hải Phòng và thuyết phục vợ cả của Nghị Hách cho ông ta lấy vợ lẽ, lấy người mà đáng ra sẽ thành vợ của mình. Trong lúc ở nhà bà cả, Long gặp hai chị em Tuyết và Loan, con gái của bà cả và Nghị Hách, chàng bỗng nảy sinh ý định sẽ trả thù bằng cách làm vấy bẩn một trong hai cô nàng. Nhưng ở được một thời gian, Long lại bắt đầu có tình cảm với hai cô gái, và quên khuấy mất Mịch, người con gái làng quê đang chờ chàng trở về.

Cùng lúc đó, Tú Anh đến nhà Mịch ở làng Quỳnh Thôn và khuyên Mịch nên lấy Nghị Hách, bảo với Mịch đó là ý định của Long. Lúc này, Mịch đã mang thai, mang thai con của một tên hiếp dâm, một người đáng tuổi cha mình. Chưa kịp nguôi ngoai trước cú sốc thì lại nghe thêm tin Long khuyên mình lấy Nghị Hách, Mịch đau đớn, nàng hận Long, hận người đã bảo sẽ không rẻ rúng mình, không bỏ rơi mình, nhưng nay lại nhẫn tâm đem mình cho một người khác. Mịch đồng ý lấy chồng, vì lúc này nàng không còn gì để mất, trinh tiết, tiếng tăm, tình yêu, tất cả đều không còn. Nàng không còn đủ sức để hận, không còn đủ sức để yêu, thậm chí ý định tự tử như ngày ban đầu nàng cũng không còn nữa, Mịch lúc này chỉ là một con người vô cảm, xem mình như một con rối gỗ, mặc người bày bố.

Sau khi Mịch đồng ý làm vợ Nghị Hách, Long lại tỏ ra khinh bỉ Mịch, chàng cho rằng Mịch vì tiền mà chấp nhận trở thành bà hai của một tên bóc lột. Chàng cảm thấy Mịch không còn là cô gái quê chân chất khi xưa mà đã trở thành một người dâm đãng, ti tiện, dù sự thật chàng không hề biết là Mịch trở thành như vậy do Tú Anh ở sau giật dây. Long đến nhà Mịch (lúc này đã là vợ lẽ Nghị Hách) và hai người xảy ra xô xát, cuối cùng lại yêu đương vụng trộm với nhau. Đêm ấy, Mịch mặc kệ mình đã là người có chồng, cũng mặc kệ mình đang mang thai, nàng trao cho Long ái tình, quan hệ với người yêu cũ ngay trên chiếc giường của nàng và chồng mới, bằng những cử chỉ hết sức dâm đãng, không còn là cô gái quê rụt rè ngây thơ như trước nữa.

Bi kịch được đẩy đến đỉnh điểm cho mối tình của hai người cũng như những mối quan hệ xung quanh là khi có sự xuất hiện của ông già Hải Vân, một người bạn thân thuở hàn vi của Nghị Hách. Ông ta và Nghị Hách vốn là bạn rất thân, nhưng vì tính tham lam, Nghị Hách đã gài bẫy để bạn đi tù, còn mình thì chễm chệ hưởng trọn tài sản. Việc Hải Vân xuất hiện được xem là một điều không thể lường trước được khi mà đó chính là chìa khóa mở ra hàng loạt cánh cửa bí mật mà Vũ Trọng Phụng đã bày trí sẵn. Mình xin phép không spoil ra ở đây, vì nếu spoil sẽ mất đi tính bất ngờ của bộ truyện.

Về hệ thống nhân vật, Nghị Hách, Mịch và Long đều là những nhân vật điển hình, đại diện cho cả một tầng lớp nhân dân trong xã hội lúc bấy giờ.

Nghị Hách, một lão địa chủ tàn bạo và độc ác. Ông ta vừa là một địa chủ nông dân vừa là một ông chủ tư sản mang bản chất bóc lột. Về tài sản, người đọc sẽ phải choáng ngợp trước cảnh sống giàu sang, xa hoa quyền quý như một ông hoàng của quan nghị Tạ Đình Hách. Xuyên suốt tác phẩm, mỗi khi nhắc đến Nghị Hách, từ cung cách sinh hoạt, cử chỉ hành động, lời ăn tiếng nói, đều cho thấy ông ta là một trọc phú khét tiếng miền trung thổ. Những hộp thuốc phiện trắng, những chai nước viten đổ đầy bồn tắm, những thực đơn sang trọng cùng mười một cô hầu lúc nào cũng thơm mùi nước hoa đắt tiền,.. tất cả những thứ ấy đều khiến người ta phải ham muốn, phải ganh tị, phải thèm khát, đến nỗi ai được hưởng qua một lần cũng đều trở nên sa đọa và tha hóa.

Ông ta thể hiện mình là một nhà tư sản đúng nghĩa với bản chất bóc lột và tính toán ăn thua, lời lỗ. Ngày ngày, ông ta chìm đắm trong việc chơi gái, buôn lậu và hút thuốc phiện, cờ bạc rượu chè không khi nào ngừng nghỉ. Nhưng khi trao đổi với Long về việc cư xử sao với Mịch – lấy làm vợ hay bồi thường, Nghị hách đã để lộ bản tính của một con buôn đốn mạt mặc dù là một đại gia giàu có. Ông ta xem Mịch như một món hàng hóa rẻ tiền và có ý định đền cả đời con gái của cô bằng 7 đồng, một cái giá chỉ xấp chỉ bằng mấy gánh lúa. Hơn nữa, Nghị Hách còn mang trong mình dòng máu của một tên bạo chúa đúng nghĩa. Những tội ác ông ta đã gây ra nhiều không kể hết, từ cưỡng hiếp gái nhà lành đến giết người, từ lừa đảo bạc trăm đến lừa đảo bạc vạn, từ buôn lậu thuốc lá đến buôn lậu thuốc phiện, từ bóc lột đến hối lộ, và bao gồm cả việc tẩy trắng tội ác bằng cách quyên góp tiền cho dân để được leo lên cái ghế nghị viện; tất cả đều khiến cho người ta phải rùng mình. Nhưng Nghị Hách chỉ xem việc đau khổ của Mịch, của cả làng Quỳnh Thôn là chuyện vặt vãnh, xem việc đói khát của dân đen là niềm vui của mình, xem việc sống chết của con người như chẳng có ý nghĩa gì. Vũ Trọng Phụng xây dựng nhân vật này với mong muốn tố cáo tầng lớp tư sản tàn bạo, đẩy nhân dân vào bước đường cùng và vẫn dửng dưng xem đó là một việc chẳng liên quan đến mình. Tội ác của Nghị Hách biểu hiện qua việc thông dâm với vợ người, hãm hiếp gái nhà lành, chiếm đoạt ruộng đất của nông dân, quăng người xuống giếng, đánh đập người tàn nhẫn bằng roi da, đầu độc cô hầu không thể chữa đẻ,.. đều cho thấy ông ta là một con quỷ đội lốt người, luôn mang trong mình cái vẻ đạo mạo của một tên "trí thức nửa mùa".

Thị Mịch, người nông dân bị dồn ép vào con đường cùng đến mức tha hóa. Nàng một người con gái ngây thơ, hiền lành, chất phác, chung tình, sinh ra và lớn lên ở một làng quê nhỏ, cha thì dạy học, mẹ thì phải thức khuya dậy sớm làm mướn mới đủ ăn. Mịch cũng lao vào làm việc, nàng đi gánh rạ đêm để bán mong phần nào phụ giúp được cho cha mẹ đỡ cực. Nàng là một người con gái có sắc đẹp làm say lòng người, một vẻ đẹp căng tràn sức sống của một cô gái trẻ tuổi, lúc nào cũng lạc quan yêu đời. Vẻ đẹp ấy đã khiến cho Nghị Hách chao đảo, say mê từ lần gặp đầu tiên và đó cũng là một trong những nguyên nhân cho bi kịch mà Mịch gặp phải. Ngoại hình cùng với sự ngây thơ dễ tin người và sự tham lam (vì Nghị Hách ngỏ ý muốn ít rạ với giá cao) trong phút chốc đã đẩy Mịch vào tận cùng của bi kịch khiến cho mọi người đều gièm pha, xem thường. Kể từ đêm tối đó, "giông tố" đã ập đến với một cô gái đáng thương, tội nghiệp và nó cũng đã góp phần đẩy cô vào con đường tha hóa, tội lỗi.

Nỗi ám ảnh về đêm tối ấy đã khiến Mịch như bị dằn vặt về sự tham lam nhất thời của mình mà để cho hỏng cả một đời con gái. Nhưng sự tham lam ấy không hề đáng trách, khi mà nàng chỉ đơn giản nghĩ rằng 5 đồng lẻ mà tên địa chủ ấy đưa có thể phần nào giúp cha mẹ bớt cực nhọc. Trong xã hội bấy giờ, khi mà cuộc sống của người nông dân hết sức khổ sở, và đồng tiền là thứ duy nhất họ cần, để trang trải cho cả gia đình, nếu người đêm đó không phải là Mịch mà là một cô gái khác, ắt hẳn cô ấy cũng sẽ quyết định như vậy.

Mịch yêu Long, một tình yêu ngây thơ mà chân thành. Chính bởi vì quá yêu, nên nàng càng đau khổ, càng dằn vặt bản thân mình bấy nhiêu. Nàng cho là mình không còn nguyên vẹn, không còn xứng đáng với Long, nên năm lần bảy lượt Mịch muốn tự tử. Mịch cho rằng chỉ có cái chết mới có thể giúp mình làm tròn bổn phận với người mình yêu, giữ trọn lòng chung thủy và có thể phần nào giúp nàng vơi bớt đi nỗi xấu hổ khi bị người khác gièm pha.

Khi cả làng thua kiện, Mịch lại vô tình làm liên lụy biết bao nhiêu người, vừa cha mẹ, vừa bà con hàng xóm, vừa người yêu. Sống trong một xã hội mà tiền và quyền chi phối toàn bộ số phận của những người nông dân nghèo, cái xã hội mà Vũ Trọng Phụng gọi là "chó đểu", công lý bị đảo ngược, thì cái công bằng mà Mịch đang tìm kiếm ấy chỉ là một thứ hão huyền, mơ mộng, một thứ không thể nào tồn tại. Thế lực ấy đáng sợ đến nỗi những cụ già đi cùng với Mịch ngày hôm ấy là nhân chứng cũng sợ sệt mà xin rút đơn kiện, vì sợ bị liên lụy. Mịch cũng không là ngoại lệ khi mà vụ kiện ấy chẳng thanh minh cho Mịch một chút gì, mà lại khiến cho nàng từ một nạn nhân đáng thương lại trở thành một tội đồ, một "đứa con gái hư" để từ đó, đánh dấu một bước chuyển đầy đau đớn cho số phận của nàng, từ một người con gái hiền lành, chất phác trở thành một thiếu phụ gian dâm, xảo quyệt.

Cuộc sống của Mịch ngay từ giây phút ấy đã trở nên đảo lộn, không còn bình yên như trước. Sự thay đổi trong suy nghĩ của Mịch càng trở nên rõ rệt khi mà mọi hành động của nàng đều không còn tự nhiên được nữa. Mịch bắt đầu thấy sợ hãi khi đi vớt bèo một mình, không dám vén quần cao, nàng luôn ngó trước ngó sau, gồng mình để bảo vệ bản thân như thể sợ sẽ lại bị cưỡng bức một lần nữa. Vũ Trọng Phụng đã đưa ta bắt đầu đi vào thế giới nội tâm đầy phức tạp của Mịch, những gì xảy ra ở hiện tại khiến nàng nhớ về quá khứ, khi cha mình vẫn còn dạy học, khi nhà mình vẫn còn đủ ăn đủ mặc. Nhưng sự thật cay nghiệt vẫn diễn ra trước mắt, Mịch buông tiếng thở dài, một tiếng thở dài của sự thất vọng về tương lai như một dự cảm chẳng lành, sợ rằng lại có thêm một cơn "giông tố" sắp sửa kéo đến, chẳng biết rồi sau này bản thân sẽ ra sao.

Dần dần, mọi người trong làng Quỳnh Thôn bắt đầu khinh rẻ Mịch, họ luôn bàn tán ra vào rằng Mịch là đứa gái hư, đứa chữa hoang, và có những lời lẽ không tốt với cha mẹ Mịch. Tất cả những điều ấy như một chất xúc tác vô hình, khiến Mịch đồng ý chấp thuận lời đề nghị của Tú Anh mà không cần suy xét đúng sai. Nàng chỉ mãi nghĩ về những lần rẻ rúng, miệt thị của người đời, để rồi từ một cô thôn nữ trong sáng hiền lành, đã biến thành một thiếu phụ dâm đãng khi bước vào nhà Nghị Hách. Lấy chồng, Nghị Hách chỉ đến nhìn Mịch đúng một đêm, rồi từ đó biệt tăm biệt tích. Ở một mình trong căn nhà lớn, Mịch bắt đầu có những rạo rực về thể xác, sự trống vắng ấy khiến nàng như phải chịu nỗi bứt rứt tột cùng mà không được thỏa mãn. Thế rồi, Mịch dần có những cái suy nghĩ đồi trụy, muốn "ngoại tình trong tư tưởng" với những gã đàn ông đi ngang qua ngoài cửa sổ, nàng cảm thấy bản thân không khống chế được trước sự ham muốn của ái tình, không còn sợ sệt như trước, giờ đây Mịch lại thấy thích thú, muốn được đắm chìm trong khoái lạc ngày càng nhiều. Chính vì vậy mà bất chấp bản thân mang thai, Mịch đã ăn nằm với Long trong những đêm vụng trộm sau lưng chồng, cuồng nhiệt "y như một con dâm phụ". Có lẽ, chính vì mong muốn được trả thù đời, cùng với ham muốn ái tình đã chiếm hết tâm trí Mịch, khiến nàng không còn nghĩ được những điều thuộc về lẽ phải, luân lí hay đạo đức nữa.

Mịch là một trong những nhân vật tha hóa được Vũ Trọng Phụng khắc họa hết sức chân thực, rõ nét. Đó là sự tha hóa của những người phụ nữ nói riêng và những người nông dân nghèo khổ nói chung. Họ không có tiếng nói và cũng không có quyền được phản kháng, chỉ có thể chấp nhận bị xã hội vùi dập, dồn vào đường cùng và biến chất theo thời gian. Bởi lẽ, chẳng một ai giành lại được công bằng cho người con gái đáng thương ấy. Nàng là nạn nhân của một xã hội đầy bất công, chỉ có quyền lực và đồng tiền mới có tiếng nói và có quyền quyết định tất cả. Tất cả đã quay lưng với Mịch, người đáng lẽ phải nhận được sự đồng cảm, chở che, nhưng chỉ vì nàng không có tiền, không có quyền nên không thể phản kháng, không thể tìm được một lối thoát cho bản thân. Vết thương về thể xác cũng như vết thương trong tinh thần mãi mãi không được chữa lành, Mịch chỉ còn cách phải trả thù, nàng trả thù Nghị Hách, trả thù dân làng, trả thù người yêu, trả thù xã hội và trả thù bằng chính sự tha hóa của mình.

Sau cùng là Long, một nhân vật đại diện cho tầng lớp trí thức tiểu tư sản cũng bị dồn ép đến tha hóa. Chàng là một điển hình nhất cho sự tha hóa về nhân cách, là một nạn nhân của thế lực đồng tiền. Sinh ra đã mồ côi cha mẹ, phải sống trong trại nuôi dưỡng Bảo Anh, mãi đến khi lên mười hai mười ba tuổi, Long mới biết được mình có họ hàng xa với cô em gái họ là Mịch. Hai người yêu nhau, một tình yêu chân thành tha thiết, thấy Long mặt mày sáng sủa, lại có chí cầu tiến, cha mẹ Mịch đã hứa sẽ gả con gái duy nhất của mình cho chàng. Nhưng đâu ai ngờ khi ngày vui sắp đến thì xảy ra biến cố. Ban đầu, Long xuất hiện như một tia hy vọng có thể giành lại công bằng cho Mịch và gia đình nàng. Long đại diện cho tự do, công bằng và lẽ phải. Chàng là người chứng kiến vợ sắp cưới của mình tự tử hụt trong nhà thương, chính nỗi căm hờn cái xấu xa độc ác và yêu lẽ phải, Long đã thề là sẽ trả thù cho Mịch, để đòi lại sự trong trắng cho nàng, đưa nàng thoát khỏi vực thẳm của sự gièm pha.Long của những hồi đầu tác phẩm như một nhà trí thức học cao hiểu rộng, cùng với mong muốn dẹp đi những đen tối ẩn sau xã hội, đưa cuộc sống của người dân sang một trang mới.

Nhưng rồi, khi nhìn thấy cơ ngơi đồ sộ của Nghị Hách, trong Long bắt đầu có những suy nghĩ hỗn độn, nản chí. Chàng hiểu rõ vị trí của bản thân mình trong xã hội, đã không có tiếng nói, nay lại phải càng khúm núm hơn trước. Với quyết tâm trả thù của mình, Long phải nghe theo lời bàn tính của Tú Anh, và hạ thấp mình cầu xin Nghị Hách và vợ cả của ông ta. Khi sang nhà bà cả, Long muốn vấy bẩn hai cô con gái nhưng dần dần lại xiêu lòng, và chàng quên luôn cả Mịch. Lúc này, người ngày xưa từng bảo với Mịch "có phải lỗi tại Mịch đâu sao anh rẻ rúng Mịch được" đã bắt đầu có những suy nghĩ khinh miệt Mịch, chàng cho là Mịch đã trở nên dơ bẩn, không còn trong sạch như Tuyết và Loan. Ban đầu, khi Tuyết bảo Long giữ xe cho mình tập và xảy ra những lần đụng chạm thân xác, Long đỏ mặt. Nhưng rồi dần dần chàng thấy thích thú, và bắt đầu phân vân giữa việc "nên chọn cô chị hay lấy cô em", mà quên mất lời hứa với Mịch năm xưa.

Khi gặp lại Mịch (lúc này đã là vợ Nghị Hách), hai người hóa giải được hiểu lầm do Tú Anh gây nên, Long đã ăn nằm với Mịch. Sau khi thức dậy, chàng lại tiếp tục rẻ rúng Mịch khi bảo nàng là một ả đàn bà dâm phụ. Sự thay đổi của Mịch khiến Long choáng ngợp, không còn là cô gái ngây thơ dịu dàng như trước, Mịch đã trở thành một người đàn bà độc mồm độc miệng. Lời hứa yêu khi xưa không còn giữ được nữa, Long liên tiếp xem thường Mịch, với Long, Mịch giờ đây chỉ như một cô gái giang hồ, một con đĩ không hơn không kém.

Long hoang dâm với Mịch rồi bỏ rơi Mịch, hoang dâm với Tuyết rồi bỏ rơi Tuyết, đến cuối chàng lại tiếp tục hoang dâm với Minh Châu – một cô ả trong lầu xanh. Từ ngày về làm em rể Tú Anh, Long ăn chơi trác táng, bao nhiêu tài sản đều đổ dồn vào những cuộc rượu chè đàn đúm, hút thuốc phiện thâu đêm suốt sáng, bỏ mặc vợ là Tuyết ở nhà, dù trước đó lúc mới phá thân người ta, Long đã hứa hẹn đủ điều. Nhưng trên thực tế, ta vẫn thấy được Long cũng là nạn nhân, một quân cờ bị người sắp đặt. Trên con đường đi tìm hạnh phúc của mình, Long đã để những cám dỗ điều khiển bản thân, nau náu xuất hiện những ý nghĩ trái đạo lý vợ chồng. Có nhiều lần chàng tự nhìn lại mình, tự đấu tranh tâm lý, những khoảnh khắc khi đắm chìm trong cơn đê mê của thuốc phiện, hay hòa mình vào cuộc hoang dâm của thể xác, Long đã ngộ ra rằng người con gái chàng yêu nhất vẫn luôn là Mịch, nhưng tất cả giờ đã quá muộn. Chàng đã từ một anh hàn sĩ đầy lòng thương đời, ghét cay ghét đắng những cái xa hoa vật chất, đã trở thành một kẻ hư hỏng, có tư cách con nhà phá của.

Đáng buồn thay, kết cục của sự tha hóa là Long phải trả một cái giá quá đắt, bằng chính mạng sống của mình. Khép lại cuộc đời với những nỗi dằn vặt đau khổ đeo bám dăng dẳng không dứt, chàng đã phải tự tay kết liễu cuộc đời. Hầu như không ai trong xã hội lúc bấy giờ không bị tha hóa bởi vật chất và đồng tiền, nhất là những tầng lớp nghèo khổ không có tiếng nói. Long đã không thể quay trở lại với những ngày sống với lý tưởng cao đẹp của mình, cũng không thể cùng Mịch xây dựng một tổ ấm hạnh phúc như bản thân chàng đã mơ ước, xung quanh Long giờ đây chỉ là vỏ rượu, là tàn thuốc, là quần áo, là tiền, là tất cả những thứ vật chất khốn nạn, đẩy chàng đến với cái chết đau đớn nhất cuộc đời.

Tóm lại, "Giông tố" không chỉ đơn thuần là một cuốn tiểu thuyết, mà nó là một bản phóng sự đầy chân thật về một xã hội đầy rẫy nhưng cám dỗ khiêu khích tâm lý con người. Nhưng ẩn sâu sự xa hoa trụy lạc ấy là cả một nhân cách thối nát đến tàn bạo của tầng lớp tư sản. Họ bóc lột, đàn áp, dồn ép người dân nghèo vào đường cùng, đến mức phải tha hóa và không thể quay đầu lại, chỉ còn cách tự kết liễu cuộc đời mình. Tình tiết truyện lôi cuốn, và khiến người đọc đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác, không lường trước được. Vũ Trọng Phụng đã miêu tả một cách chân thực những khung cảnh diễn ra bi kịch, đều là vào đêm tối hoặc những khi trời nổi cơn giông tố. Cũng như tội ác luôn bị che đậy dưới cái vỏ bọc hào nhoáng của đồng tiền, để rồi khi ánh sáng rọi vào, bản chất thật được lộ rõ và bị lấp liếm bằng những thứ vật chất rẻ mạt. Hệ thống nhân vật được xây dựng đều là điển hình cho cả một tầng lớp con người trong xã hội, các nhân vật đều được liên kết với nhau hết sức chặt chẽ, không một ai là thừa hay thiếu. Tâm lý được khắc họa sâu sắc để thấy được những chuyển biến trong nội tâm của con người, khi họ phải đối mặt với những bi kịch diễn ra với chính số phận của mình.

Tác phẩm này được xem là một trong những cuốn tiểu thuyết quan trọng nhất của Việt Nam vào đầu thế kỷ XX, khi mà trào lưu văn học hiện thực phát triển mạnh mẽ. Bằng giọng văn cứng rắn, đanh thép của mình, tác giả sẽ dẫn người đọc đi qua hàng loạt những bi kịch của một gia đình danh giá bậc nhất Hà Nội lúc bấy giờ, để thấu hiểu được những sự thật đen tối luôn được lấp liếm đến mức hoàn hảo. "Giông tố" ở đây vừa là giông tố ngoài trời, cũng vừa là những cơn giông tố nối tiếp không ngừng trong chính bản thân mỗi người, họ phải đối mặt với nó một cách bế tắc, mà không thể tìm được lối thoát nào hơn ngoài tự tay kết liễu bản thân mình.

Đoạn kết, Long thở dài một cái, tiếng thở dài cuối cùng như trút bỏ hết nỗi vướng bận trong lòng. Chàng vớ lấy con dao cạo, chỗ cổ tay trắng trẻo của Long có hai đường gân và một mạch máu nỗi lên như con giun xanh. Long để lưỡi dao vào cổ tay, nhắm mắt lại, nghiến răng, tay phải mạnh mẽ khía một nhát...

Trời đã hưng hửng sáng.

Ngoài phố, thằng bé mồ côi rao bán bánh rán nóng, bà lão già rao bánh tây, người phu lục lộ đã dụi mắt đứng lên với cái chổi quét đường. Bọn thợ máy, nhà ga lũ lượt đi làm nện guốc xuống mặt đường lốp cốp.

Hết.