"Có những tình cảm viết thành tuồng thì dễ, nhưng để hạ bút gọi tên nó... thì không ai đủ can đảm."

Buổi hội thảo sáng thứ bảy, trời mát dịu, nắng xuyên qua những tán lá xanh um, tạo nên những vệt sáng vàng trên mặt sân trường. Trường đại học tổ chức tọa đàm "Di sản phi vật thể và thế hệ kế thừa", với một chuyên đề nhỏ về sân khấu hát bội chủ đề mà Duy đã dành trọn tâm huyết.

Duy là khách mời chính, ngồi ở ghế giữa, áo sơ mi trắng giản dị, giọng vẫn nhẹ nhàng, nhưng ánh nhìn không hề dứt ra khỏi lũ sinh viên khi họ trình bày bài nghiên cứu của mình.

Cậu không biết hay đúng hơn là cậu không biểu lộ sự biết rằng ở hàng ghế cuối, gần cánh cửa thoát hiểm, có một người đang lặng lẽ lắng nghe. Anh đội chiếc mũ lưỡi trai sậm màu, mặc áo khoác vải thô, tay cầm bút ghi chép.

Gương mặt anh lẫn vào đám đông, không ai nhận ra. Chỉ có Duy, cậu thoáng liếc một lần mắt dừng đúng ba giây. Không biểu hiện gì rõ ràng trên gương mặt, không đổi sắc. Chỉ khẽ nghiêng micro, ra hiệu cho sinh viên tiếp tục bài thuyết trình.

Quang Anh ngồi lặng lẽ. Ghi chép vài dòng nguệch ngoạc. Rồi anh lại ngước nhìn lên sân khấu nơi Duy đang say sưa nói về "vai diễn không được ghi danh" và "người giữ trống cho kẻ khác tỏa sáng." Lòng anh lặng như đài trống trước giờ khai màn, một sự tĩnh lặng đầy chất chứa.

Kết thúc hội thảo, mọi người dần ra về. Duy bước ra sân trường, ngồi xuống chiếc ghế đá quen thuộc nơi cậu vẫn hay ngồi soạn bài, gọt giũa từng câu chữ cho kịch bản. Và cậu thấy một chiếc hộp phấn gỗ quen thuộc được đặt cẩn thận dưới chân ghế. Vẫn là hộp cũ ấy. Nhưng lần này, không khóa.

Duy không mở ngay. Cậu để tay nhẹ trên nắp hộp. Gỗ vẫn ấm như mới được ai đó ôm giữ suốt một quãng đường dài. Cậu ngẩng lên, nhìn quanh. Không còn một ai. Chỉ có làn gió nhẹ thổi qua, và bóng nắng xuyên qua tán cây bằng lăng vừa nở tím rực rỡ.

Buổi chiều hôm đó, một sinh viên tìm gặp Duy, trên tay cầm theo một bọc vải đỏ.

"Thầy ơi, lớp em sáng nay nhận được một thùng đạo cụ. Gồm mặt nạ, áo tuồng, cả giày vải... từng món đều rất công phu và có vẻ cổ. Mà không có người gửi, chỉ có mảnh giấy dán này, thầy xem thử"

Duy giật mình.

Cậu mở một tấm thẻ nhỏ: "Kẻ phản trắc có thể là người từng trung thành nhất." Và một tấm khác: "Tôi rời sân khấu, nhưng chưa bao giờ rời khỏi lời thoại của mình." Nét chữ nghiêng, nhỏ, quen thuộc như vết kim châm âm ỉ trong tim.

Duy biết, chỉ có Quang Anh mới viết như thế. Và chỉ anh mới hiểu, khi không còn được diễn dưới tên mình, thì sẽ để lời thoại lên tiếng thay cho những gì chưa nói được.

Tối đó, Duy về phòng, ngồi trước kịch bản đang viết dở. Trên bàn là hộp phấn mở nắp, nằm cạnh quyển sổ tay chứa đầy những nét bút mực tím. Không dòng nào viết rõ tên người nhận. Không lời tỏ tình, không thư từ trao đổi. Nhưng cậu hiểu rất rõ.

"Anh chưa từng rời khỏi sân khấu, chỉ là không còn dám bước ra với tên thật của mình. Và tình yêu thì không thể viết tên rõ ràng trong một vở diễn, nhưng... nó có thể lẩn khuất trong từng lớp áo, từng nét phấn, và những món đạo cụ không ai nhận là của mình."

Duy viết thêm một cảnh mới trong kịch bản. Chỉ vài câu thoại giữa hai nhân vật: một người đã chết trên sân khấu, và một người ở lại đánh trống cho cái chết ấy vang xa, như một sự tiếc nuối và tiếp nối.

"Anh không gọi tên em. Em không bước tới. Nhưng mỗi lần em đặt một món đồ lên sân khấu, là em lại đang nói với anh: 'Tình yêu của chúng ta, không cần diễn. Chỉ cần giữ.'"

Hộp phấn gỗ vẫn nằm đó, không ai khóa, không ai mang đi.

Vì đó không còn là kỷ vật đơn thuần, mà là lời nhắn, là lời chưa dám thốt ra, viết bằng phấn son, mà chỉ có người từng yêu, từng thấu hiểu nhau đến tận cùng, mới đủ kiên nhẫn để hiểu cho hết.