Những ngày sau đó, không khí trong biệt thự họ Hoàng càng thêm tấp nập. Hoàng Đức Duy trở về mang theo làn gió mới từ Sài Gòn – những tư tưởng Tây học, những thói quen sang trọng, và cả những dự định làm ăn lớn của ông chủ với chính quyền thực dân. Anh ta thường xuyên ngồi trong phòng khách, đọc báo tiếng Pháp, hoặc bàn bạc chuyện thời cuộc với cha mình, đôi khi là những tiếng cười sảng khoái vang vọng khắp căn nhà.
Quang Anh vẫn lẳng lặng làm công việc của mình. Anh quét dọn sân vườn, chăm sóc từng khóm hoa, hay sắp xếp kho củi gọn gàng. Nhưng đôi tai anh luôn dỏng lên lắng nghe. Anh nghe lỏm được những câu chuyện về các công trình xây dựng đồ sộ của người Pháp, về những chuyến tàu chở đầy hàng hóa xuất nhập khẩu, và cả những tin tức vụn vặt, bị bóp méo về các cuộc khởi nghĩa của dân mình bị dập tắt ở những vùng xa xôi. Mỗi mẩu tin ấy, dù nhỏ nhặt đến đâu, cũng như một giọt nước lạnh, thấm dần vào tâm hồn anh, bồi đắp thêm nỗi căm phẫn và khát vọng tự do.
Một buổi chiều, khi nắng đã ngả màu mật ong, Quang Anh đang cẩn thận tỉa tót những bụi hoa lài trắng muốt trong vườn. Hương thơm dìu dịu bay trong gió. Anh nghe tiếng bước chân khẽ khàng, thanh thoát tiến đến. Anh không cần quay lại cũng biết đó là ai. Chỉ có bà trẻ mới có bước chân nhẹ nhàng và lòng trắc ẩn đến vậy.
“Quang Anh, con đây rồi.”
Anh quay lại, nụ cười hiếm hoi nở trên môi. Bà trẻ, trong bộ áo bà ba lụa màu mỡ gà, mái tóc búi cao gọn gàng, toát lên vẻ phúc hậu và nhân từ. Bà là người duy nhất trong ngôi nhà này nhìn anh không phải bằng ánh mắt của chủ nhân, mà bằng tình thương chân thành.
“Bà trẻ có cần con giúp gì không ạ?” Quang Anh hỏi, giọng cung kính.
“Không có gì. Ta chỉ muốn ra đây hóng mát một chút. Con đang làm gì vậy?” Bà trẻ nhẹ nhàng hỏi, ánh mắt hiền từ dõi theo bàn tay thoăn thoắt của anh.
“Con đang cắt tỉa lại mấy bụi lài cho gọn gàng hơn ạ. Sắp tới mùa hoa nở rộ rồi.”
Bà trẻ nhìn anh một lúc lâu, rồi khẽ thở dài, một tiếng thở dài mang theo nỗi niềm khó nói. “Con trai ta, con ngày càng khôn lớn. Đáng lẽ ra, con phải được học hành tử tế, được vẫy vùng ở một nơi nào đó rộng lớn hơn, không phải vất vả thế này.”
Quang Anh cúi đầu. Anh biết bà trẻ luôn đau đáu vì số phận của anh. “Con quen rồi ạ. Hơn nữa, bà trẻ đã dạy con biết chữ, biết đọc sách, thế là quý lắm rồi. Chữ nghĩa là kho báu, đúng không ạ?”
“Chữ nghĩa là kho báu, đúng vậy.” Bà trẻ gật gù, ánh mắt sáng lên. “Con có đọc những quyển sách ta cho con không? Đặc biệt là cuốn về lịch sử cũ của tiền nhân ta?”
“Dạ có. Con đọc đi đọc lại những cuốn đó, và cả những cuốn thơ văn bà trẻ đưa nữa. Con thấy lòng mình khó tả lắm, bà trẻ ạ. Có lúc là tự hào, có lúc là uất nghẹn.” Giọng Quang Anh chợt trầm xuống, ánh mắt anh xa xăm nhìn về phía chân trời, nơi có những mái nhà tranh liêu xiêu ngoài kia.
Bà trẻ nắm lấy bàn tay chai sạn của anh, nhẹ nhàng xoa xoa. Bà hiểu những gì anh đang nghĩ. Đó là nỗi đau chung của một dân tộc đang quằn mình dưới ách đô hộ, là sự bất lực của những con người yêu nước nhưng không thể làm gì. Bà không nói gì thêm, chỉ khẽ đặt tay lên vai anh, một cử chỉ an ủi đầy yêu thương.
Tiếng bước chân dứt khoát, mạnh mẽ của đàn ông vang lên. Hoàng Đức Duy đi tới, trên tay cầm một tập giấy tờ dày cộp. Anh ta vận một bộ complet kaki màu kem, trông rất ra dáng một người trí thức cấp tiến.
“Mợ Hai đây rồi. Con đang tìm mợ. Cha con muốn mợ xem qua bản hợp đồng thuê đất mới này. Có một số điều khoản khá phức tạp, con muốn mợ góp ý.” Đức Duy nói, giọng điệu tự tin, nhưng khi ánh mắt anh ta lướt qua Quang Anh, một thoáng ngạc nhiên, rồi sau đó là sự lạnh nhạt chợt xuất hiện.
Bà trẻ mỉm cười với Đức Duy. “Duy đấy hả con? Để ta xem. Con cứ bận rộn làm gì vậy?”
“Con đang chuẩn bị một số hồ sơ quan trọng cho cha. Tụi con sắp có một phi vụ làm ăn lớn với bên Pháp, liên quan đến việc thu mua đất đai của dân nghèo ở vùng Cần Giuộc để xây dựng đồn điền cao su.” Đức Duy giải thích, vẻ mặt đầy hứng thú.
Tim Quang Anh chợt thắt lại. Cần Giuộc… nơi đó nổi tiếng với những cánh đồng lúa bạt ngàn, nơi những người nông dân đã gắn bó bao đời. Thu mua đất đai của dân nghèo? Từ "thu mua" nghe có vẻ hợp pháp, nhưng anh biết rõ nó đồng nghĩa với việc cướp bóc trắng trợn, đẩy hàng trăm gia đình vào cảnh bần cùng. Máu trong người anh như sôi lên, nhưng anh vẫn cố gắng giữ vẻ mặt bình thản, chỉ im lặng cúi đầu.
Đức Duy lướt mắt nhìn Quang Anh một lần nữa, rồi quay sang bà trẻ, như muốn đổi chủ đề. “Mợ Hai vẫn thường ra vườn ngắm hoa như vậy sao? Nhờ vậy mà hoa lá trong vườn nhà mình luôn xanh tốt.”
Bà trẻ cười nhẹ: “Không hẳn là ta ngắm hoa. Ta ra đây để xem Quang Anh làm việc thôi. Con ấy mà, siêng năng lắm, lại còn có mắt thẩm mỹ nữa.”
Đức Duy thoáng nhướn mày. “À… vâng. Quang Anh vẫn vậy.” Giọng anh ta hơi hờ hững, rồi chợt nhìn đồng hồ đeo tay. “Thôi, con xin phép mợ, con còn có việc. Mợ xem qua giúp cha con nhé.”
Nói rồi, Đức Duy lịch sự cúi chào bà trẻ, rồi xoay người bước đi. Anh ta thậm chí không hề liếc nhìn Quang Anh một lần nào nữa. Khoảng cách vô hình giữa họ, một lần nữa, lại được khẳng định rõ ràng như một bức tường thành không thể vượt qua.
Quang Anh nhìn theo bóng Đức Duy khuất dần sau cánh cửa chính. Cái cảm giác bị phớt lờ, bị coi thường không làm anh buồn, mà nó lại thổi bùng lên ngọn lửa âm ỉ trong lòng. Anh không còn là cậu bé lặng lẽ theo sau nữa. Anh đã lớn, đã thấu hiểu nhiều điều, và anh biết rằng, con đường của anh sẽ khác với con đường của Hoàng Đức Duy.
Bà trẻ vẫn đứng đó, ánh mắt bà dõi theo Đức Duy, rồi lại nhìn Quang Anh. Bà thở dài một tiếng, một tiếng thở dài nặng trĩu những lo âu về tương lai của hai đứa trẻ, hai số phận bị ràng buộc bởi cùng một mái nhà nhưng lại bị số phận xô đẩy đi theo hai hướng đối lập.
“Con đừng bận lòng, Quang Anh.” Bà trẻ nói khẽ, như đọc được suy nghĩ của anh. “Mỗi người một số phận. Điều quan trọng là con biết sống đúng với lương tâm mình.”
Quang Anh siết chặt cây kéo tỉa cây trong tay. “Con biết, bà trẻ ạ.” Ánh mắt anh không còn sự cam chịu, mà thay vào đó là một tia nhìn kiên định, ánh lên sự phản kháng. Anh biết, con đường phía trước sẽ không dễ dàng. Nhưng anh đã sẵn sàng.