[LÊ UY MỤC VÀ MỐI TÌNH KHÁ .... NÊN THƠ]

Có lẽ các bạn không còn lạ lẫm gì với cái tên Lê Uy Mục, một trong những vị bạo chúa khét tiếng nhất trong lịch sử Việt Nam. Lê Uy Mục chính là người chịu trách nhiệm chính cho sự suy tàn của nhà Lê, là người đã phá tan nền thịnh trị mà ông nội của mình (Hoàng đế Lê Thánh Tông) gầy dựng và đưa nước Đại Việt vào một cục diện rối ren và tăm tối. Tuy nhiên ít ai biết được rằng, Lê Uy Mục lại là một người khá nặng tình khi ông có một sủng phi đầu ấp tay gối suốt cả cuộc đời mình. Đó chính là Quý phi Lê thị. Tạm thời gác lại những tội ác không thể biện hộ được của Uy Mục đế thì câu chuyện tình giữa Lê Uy Mục và Quý phi Lê thị khá... nên thơ và đáng yêu.

Uy Mục đế Quý phi Lê thị, không rõ tên gọi, là người xã Sa Lung, châu Minh Linh (nay là hai huyện Vĩnh Linh và Gio Linh thuộc tỉnh Quảng Trị). Theo Phả hệ họ Lê làng Sa Lung viết từ năm 1663, cha bà tên Lê Viết Thức, nguyên người huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định, sau di cư đến châu Minh Linh và khai khẩn ra làng Sa Lung. Ông có một người em trai tên là Lê Quang Phú, sau khi ông Thức mất thì người chú này phụ dưỡng cả 3 anh chị em nhà bà. Tuy nhiên, không rõ vì lý do vì sao mà về sau bà lại trở thành quan tì ở kinh sư.

Lê Uy Mục, tên húy là Lê Tuấn, ông là con trai thứ 2 của Hoàng đế Lê Hiến Tông, sinh vào khoảng năm 1488, mẹ đẻ là cung tì Nguyễn Thị Cẩn, người Phù Chẩn (sau này được con trai truy tôn là Chiêu Nhân Hoằng Ý Hoàng Thái hậu - 昭仁弘懿皇太后). Mẹ ông qua đời ngay sau khi sinh ra ông, nên từ nhỏ ông được Kính phi Nguyễn thị nuôi dưỡng theo di nguyện của mẹ mình. Do thân phận tiện tì của mẹ ruột, Lê Tuấn không được bà nội là Trường Lạc Hoàng Thái hậu lẫn phụ hoàng Lê Hiến Tông yêu thương. Khi ấy, Hoàng Trưởng tử Lê Tuân thiếu đức độ (sử ghi ông thích.. mặc quần áo phụ nữ), Hoàng Nhị tử Lê Tuấn không được xem trọng, nên Lê Hiến Tông đã bất chấp cả lễ, lập Hoàng Tam tử Lê Thuần làm Thái tử. Sau khi Hiến Tông băng hà vào năm 1504, Lê Thuần lên ngôi, tức là Lê Túc Tông, trở thành vị quân chủ thứ 7 của nhà Lê sơ.

Tuy nhiên, Túc Tông từ nhỏ yếu ớt, trị vì chưa được hơn nửa năm đã qua đời. Trước khi mất, Túc Tông di chiếu lập anh trai mình là Lê Tuấn kế thừa ngai vàng. Trường Lạc Thái hoàng Thái hậu lúc đó thế lực rất lớn trong triều, bà không vừa ý vì xuất thân hèn kém của Lê Tuấn nên ra sức ngăn cản và muốn lập một người khác trong Hoàng tộc Lê lên ngôi. Nguyễn Kính phi cùng Nguyễn Nhữ Vy câu kết quan viên, lừa Thái hoàng Thái hậu ra khỏi kinh sư để cuối cùng đưa Lê Tuấn lên ngôi vào ngày 18 tháng 12 năm 1504, sử xưng Lê Uy Mục. Ít lâu sau, Lê Uy Mục hạ lệnh giết chính bà nội của mình và truy phong bà nội mình là Huy Gia Tĩnh Mục Ôn Cung Như Thuận Thái hoàng Thái hậu (徽嘉靜穆溫恭柔順太皇太后) để tạm xoa dịu mâu thuẫn từ triều thần.

Chuyện kể rằng, khi Hoàng nhị tử Lê Tuấn đến tuổi vào thư phòng, theo học quan vương phó (không rõ họ tên), thì Lê phi cũng theo đó mà vào cùng học. Tương truyền, Lê Tuấn thấy bà lấy làm vừa ý, hai bên trở nên quyến luyến nhau. Một hôm, hoàng tử dùng chân khèo chân bà, khi về bà đem chuyện ấy kể lại với nữ quan, bà nói rằng: "Vậy là ngài thử lòng con, sau này nếu con thấy ngài làm như thế thì dùng hai tay che chân của ngài lại để tỏ ý thân". Hôm sau bà làm đúng như kế của nữ quan đã bày, Hoàng tử rất vừa lòng, từ đó về sau không cố ý chọc ghẹo nữa. Riêng bà cũng giữ kín mối tình đẹp chẳng hề lộ ra.

Sử chép rằng ngay khi vừa lên ngôi, Uy Mục đế đã cho vời Lê thị vào cung. Vốn là người thông minh, lại quen biết Uy Mục từ lâu, nên bà rất được sủng ái, dần dần lên đến bậc Quý phi. Về sau, Uy Mục nạp hai chị em Trần thị vào cung, lập người chị là Trần Thị Tùng làm Hoàng hậu, đây là một sự kiện đặc biệt. Vốn từ thời Lê Thái Tổ cho đến đời Lê Túc Tông, các vị quân chủ nhà Lê sơ vốn không lập Hoàng hậu mà chỉ lập đến bậc Quý phi là cao nhất, xem là chính thê. Lê Uy Mục là người phá vỡ truyền thống này và đã lập một Hoàng hậu khi mình còn tại vị.

Quý phi Lê thị là người có địa vị cao thứ hai trong hậu cung của Lê Uy Mục, địa vị chỉ kém Hoàng hậu.Tuy nhiên Đại Việt Thông sử vẫn nhận định vị trí của Quý phi Lê thị không lung lay, bà nắm trọn mọi tình yêu của Uy Mục trong hậu cung và chịu nhiều sự thù ghét từ Hoàng hậu Trần thị và người em của mình.

Thời đại của Lê Uy Mục bị chi phối bởi cả 3 thế lực ngoại thích: thế lục Phù Chẩn (quê mẹ đẻ - Chiêu Nhân Duệ Hoàng hậu), thế lực Hoa Lăng (quê mẹ nuôi – Kính phi Nguyễn thị) và thế lực Nhân Mục (quê Hoàng hậu Trần thị). Bên cạnh đó, gia đình Quý phi Lê thị cũng được hiển quý không kém. Anh trai bà là Lê Viết Đáo được ban là Hiệu lệnh Xá nhân Tư mã chỉ huy sứ, sau làm Cai tri bản châu Minh Linh. Do giỏi ứng xử công việc nên được phong tước Tấn Trung tử. Người em trai (không rõ họ tên) làm Kinh lược sứ, chuyên lo việc khẩn hoang lập làng mới.

Về sau, Giản Tu công Lê Oánh khởi binh chống lại sự tàn bạo của Uy Mục đế, giết và để xác vào họng súng đại bác để bắn tan tành. Lê Oanh lên ngôi, tức Lê Tương Dực. Các họ ngoại Phù Chẩn và Hoa Lăng bị bãi chức, còn Hoàng hậu Trần thị cùng gia tộc họ Trần tại Nhân Mục bị tru sát hết cả.

Số phận Quý phi cũng không rõ, theo Đại Việt thông sử thì bà bị Vũ Tá hầu Phùng Mại bắt vào dâng lên cho Tương Dực đế, còn theo câu chuyện dân gian làng Sa Lung thì bà trở về cố hương và sống hết đời giúp dân chúng khai khẩn đất hoang.

Quý phi Lê thị với một cuộc đời khá kì lạ: là sủng phi của (có thể) hai vị hôn quân khét tiếng của nhà Lê sơ nhưng bà vẫn giữ được tính mạng của mình chứng tỏ rằng bà là một người đức độ, khôn khéo và biết giữ chừng mực. Nhưng tiếc thay bà đã sinh ra ngay thời đại loạn lạc và tăm tối nhất của triều Lê sơ nên vinh sủng của bà có cả nước mắt và máu của nguời dân.

nguồn: thiên nam lịch đại hậu phi