Chị đến thăm tôi ngày mùng Năm tháng Năm Âm lịch. Chị xách lủng lẳng hai xâu bánh ú lá tre. Một xâu chị tặng mẹ tôi và xâu kia chị mang về cho ba chị. Mẹ mất sớm, ba chị không đi bước nữa. Với công việc bảo trì thiết bị điện trong nhà máy của Pháp, cuộc sống của hai cha con chị ngày ấy tương đối dư dả. Chị học bán trú trường Thánh Linh, chiều đứng ở cổng chờ ba đón về.

Sau năm 1975, cơ quan ba chị giải thể. Ông đã đóng một chiếc xích lô để kiếm cơm nuôi chị học Đại học. Với số tiền học bổng nhỏ nhoi, thêm ba bù đắp, chị có cuộc sống thong dong hơn các bạn. Tuy nhiên, đó là thời kỳ khó khăn nhất của đất nước, thời Bao Cấp. Những ngày lễ Tết, thực phẩm, bánh kẹo sản xuất với số lượng giới hạn và được phân phối khá khiêm tốn cho từng gia đình. Ngày mùng Năm tháng Năm, chuyện có xôi vò cơm rượu, bánh ú... là điều xa xỉ với nhiều gia đình nghèo khó. Vậy mà tối mùng Năm tháng Năm nào, ba chị cũng về nhà với xâu bánh lủng lẳng trên tay. Bánh ú lá tre!

Ngày xưa khi bà nội còn sống, ngày Tết Đoan Ngọ, mùng Năm tháng Năm, bà thường vò cơm rượu trước đó hai tuần, để sáng mùng Năm, cả gia đình diệt trừ sâu bọ. Sau khi bà mất đi, xôi vò cơm rượu ba đặt dì Tư hàng xóm làm giùm và ông chỉ có "nhiệm vụ" mua về cho chị một xâu bánh ú lá tre.

Thời gian cứ trôi, chị tốt nghiệp và dạy một trường gần nhà. Chị chỉ muốn ba ở nhà. Ba chị nói còn sức, còn phụ chị, lương giáo viên có bõ bèn gì. Ông chạy xe buổi chiều, sáng ở nhà cơm nước cho con gái có cái ăn sau khi tan trường và chuẩn bị tiết dạy chiều.

Chị lập gia đình với người bạn hàng xóm. Tiền hai người dành dụm mua được một gian nhà nhỏ trong xóm. Ba chị vui với hạnh phúc của con, và tập quen dần cuộc sống chỉ còn ông lẻ bóng trong căn nhà nhỏ. Con gái chị ra đời lấp đầy khoảng trống đó. Ông không còn lý do gì để giữ chiếc xích lô nữa. Xích lô cũng bị hạn chế trong thành phố. Với số tiền nhỏ trong ngân hàng và khoản trợ cấp của chị, ba chị cũng có cuộc sống tạm ổn. Hằng ngày cháu ngoại vẫn sang chơi cùng ông.

Một sáng, sau khi mở cửa cho cháu, ba chị chợt ngã dài trên sàn. Đi cấp cứu kịp thời nhưng ông cũng bị yếu đi, phải ngồi xe lăn sau cơn đột quỵ. Căn nhà hai vợ chồng chị được cho thuê để tăng thu nhập, và cả gia đình chị dọn về sống cùng ông. Ngày mùng Năm tháng Năm, chị hỏi ông muốn ăn gì. Ông cười nhẹ như tơ... Chị biết ông thích những xâu bánh ú lá tre, ngoài xôi vò cơm rượu.

Năm nay cũng vậy, một xâu bánh ú, một hộp sữa Ensure và trái cây. Gia đình chị cùng ông đón một ngày Tết Đoan Ngọ thật tươm tất. Tôi nói tháng Sáu, ở Mỹ có Ngày của Cha. Chị cười vui: "Cũng trùng hợp, tháng Sáu Tây có Tết Đoan Ngọ, một dịp mình nhớ về hình ảnh ba mình với xâu bánh ú lủng lẳng ngày trước".

ST.