Tôi đã đi qua những năm tháng tuổi thơ, dòng đời đẩy đưa, những bước chân trưởng thành đưa tôi đi xa khỏi miền quê dấu yêu có cánh đồng, có dòng sông xanh, có bụi tre rợp bóng trưa Hè và nếp nhà đơn sơ ngủ yên dưới vòm trời thanh tịnh.

Quê hương - tuổi thơ chỉ còn là vệt kí ức rực rỡ trong tim tôi, để rồi mỗi khi gió Xuân hây hẩy lùa trong nắng, lòng tôi lâng lâng nhớ về nơi cắt rốn chôn nhau, căn nhà nhỏ có khoảng sân phía trước, cây rơm vàng đứng ngắm thời gian và bụi dong riềng bên hè có đôi gà mái mơ lon ton chạy vào cục ta cục tác.

Mùa Xuân đẹp nhất của tôi có lẽ là mùa Xuân tuổi thơ, mùa Xuân phương Nam nắng gió hanh hao, cội mai già ông trồng trước sân bung nở từng chùm bông vàng ửng.

Lòng tôi khắc khoải ngóng trông, chiều Ba Mươi lũ trẻ chạy ra ngắm khói đốt đồng, ngắm bầu trời xanh có vài cụm mây trắng bay qua, tự cảm thấy tâm hồn mình cũng trong veo như mây trời biêng biếc. Tôi thường nằm bên bờ ruộng mùa Xuân, vụ gặt kết thúc trước Tết, lúa đã vào bồ và gốc rạ nằm lởm chởm trên mặt đất. Cha tôi đốt lửa, khói bay lơ đãng trong chiều. Tôi không nhớ mình đã bao nhiêu lần nằm ngửa mặt trên cánh đồng mênh mông của cha, cánh đồng bao dung như lòng mẹ, mắt tôi nhìn theo cánh chim trời tự nghĩ mai này mình cũng sẽ như chim bay đi thật xa, bay qua đại dương bao la, bay qua bao miền đất lạ, quê hương yên bình chỉ còn là khoảng trời nhỏ xíu trong tôi.

Tôi cứ nhớ hoài những kỉ niệm ngọt ngào trong mùa Xuân năm cũ. Đôi lần tôi thấy mình của những năm tháng xa xưa, không phải bôn ba mà cứ sống bình yên dưới mái nhà mưa nắng. "Tết quê mình vui lắm!", bà tôi bảo vậy. Mà vui thật! Người nhà quê đã nhận ra cái không khí se lạnh của mùa Xuân vào những ngày đầu tháng Giêng, gió thổi miên man chỉ đủ để lay nhẹ ngọn cỏ may mọc lưa thưa bên triền sông ngập nắng.

Ôi cái tuổi thơ vụng dại, đã bao lần tôi được tắm trong làn nắng mùa Xuân nhẹ nhàng chứ không gắt gỏng như nắng trưa Hè rôm rốp trên mặt nước sông quê. Ngoài sân mai vàng khoe sắc, trong nhà, má tôi lom khom quét tước, chùi bộ lư hương trên bàn thờ tổ tiên, chiều cuối năm bà tôi ngồi gói bánh tét trên bộ vạc ông kê trước sân nhà, dưới tán cây vú sữa đương hồi sai quả. Lũ trẻ xóm nghèo ngồi lại xung quanh nghe bà kể chuyện "Hồi xửa hồi xưa", rằng: "Chúng bây sướng hơn tao với ông bây ngày trước, ngày xưa cơ cực lắm, có mấy bộ đồ mặc mươi niên, vá chằng vá đụp vẫn phải mặc ra đồng, đi chợ...".

Bà tôi lặng người kể về nỗi cơ hàn của bà, của cuộc đời bôn ba trên những dòng sông nắng gió. "Đời thương hồ nhọc nhằn trăm bề, tủi nhất là ăn Tết xứ người, long đong chìm nổi". Những năm tháng ấy suốt đời bà tôi vẫn không quên được. Bà vừa gói bánh vừa kể chuyện chúng tôi nghe, đêm Ba Mươi tôi ngồi canh nồi bánh tét nổ lửa lép bép, nước sôi ùng ục trong nồi. Đôi lúc anh em tôi buồn ngủ ríu cả mắt vẫn nhắc nhau "Lâu lâu giở nắp nồi coi nước, ráo lại châm".

Ở quê, bao giờ chúng tôi cũng thức trọn khoảnh khắc Giao Thừa đón năm mới. Đã qua biết bao đêm Giao Thừa, vậy mà mỗi lần năm tháng chuyển giao, tôi lại thấy thời khắc ấy thiêng liêng kỳ diệu. Đèn xóm nghèo sáng rực, bà tôi đon đả cắt bánh tét cúng bàn thờ gia tiên, gạo muối trắng trong cúng đất trời tám hướng, tôi bắt chước bà chắp tay khấn vái, cả xóm nghèo xao động tiếng nói cười. Có đứa trẻ nào hứng chí vung mồi lửa đốt cháy trụi cả đống rơm khô để rồi qua Tết người lớn nhớ lại lỗi lầm đêm Giao Thừa mà "ban cho" roi đòn "nứt đít"?!

Tết quê ngọt ngào, bình dị lắm! Tết quê đơn sơ, chẳng bánh mứt cao sang, chẳng lì xì rủng rỉnh vẫn vui vút lưng trời. Hương mai dịu nhẹ bay trong gió. Sáng năm mới, lũ chúng tôi xúng xính áo quần chạy rong ruổi khắp xóm nghèo, tôi nhớ hoài cái khoảnh khắc má nắm tay tôi dắt đi trên con đê cỏ mọc xanh mướt. Về nhà ngoại. Nhà ngoại nằm cuối dòng sông, năm nào má cũng tranh thủ về thăm ngoại, về để tôi được ngoại ôm ấp vỗ về, để được nghe ngoại thủ thỉ bên tai đứa cháu thương yêu, dành cho tôi quà bánh ngọt ngào, dẫu đơn sơ nhưng tình thương đong đầy chan chứa...

Giữa bộn bề phố xá, tôi lại tìm về mảnh ruộng bờ đê, tìm về những kí ức êm ấm trong mùa Tết năm nào, tìm về những yêu thương lưng chừng bỏ ngỏ. Tôi về ngồi lại dưới mái nhà xưa, nghe bà kể chuyện năm nào – những câu chuyện đời bà kể mãi cũng chưa bao giờ là cũ. Về để ăn món thịt kho trứng vịt, bông súng nấu canh cua của má, ăn bánh tét của bà, nghe ông kéo đờn cò giai điệu rớt lại bên hè và thỏ thẻ với má: "Má thay áo đi, áo má đã rách hết cả rồi, còn lành lặn gì nữa đâu mà mặc?"...

Đời má cực như con đò trên sông.
Tết này, tôi về thăm xóm cũ.
Tìm những yêu thương thơ ấu.
Để lòng mình bình yên trong những năm tháng cuộc đời...

ST.