Oke, sau khi đã có hình dạng lãnh thổ rồi, chúng ta sẽ đến với Địa lý đại cương: Thuyết kiến tạo mảng và sự hình thành đồi núi, thung lũng,... Ở chap này, ta sẽ học cách tạo núi tạo đồi cho cái map lạc quẻ ấy!

Bước 1: Chia mảng kiến tạo

Hãy chia cái map của bạn thành các mảng kiến tạo, nó sẽ giống như bạn xé map thành các phần nhỏ rồi ghép lại, tách ra vậy. Đây là dựa trên khái niệm của Thuyết kiến tạo mảng: Các mảng kiến tạo bị nứt vỡ sau quá trình hình thành trái đất và thạch quyển, tự do di chuyển trượt trên lớp manti trên quánh dẻo, thường gồm cả lục địa và đại dương, nhưng cũng có mảng chỉ có phần đáy đại dương (mảng Thái Bình Dương). Trong khi dịch chuyển, chúng có thể xô vào nhau hoặc tách xa nhau.

Luyên thuyên đủ rồi, nói chung là bạn cứ chia mảng ra. Ở đây là bản đồ khu vực, nó có thể... nằm trọn trong một mảng kiến tạo. Nhưng điều đó không có nghĩa bạn không có đồi núi! Hãy vẽ khoảng ba đường để giả vờ như "đây là nơi giao nhau giữa các mảng kiến tạo" cho dễ ha, thử làm theo mình là được.

Bước 2: Tạo các dạng địa hình

Sau khi tạo ra các mảng kiến tạo, hãy thiết lập vận động cho nó: Nó đang tách ra khỏi nhau hay đang áp sát vào nhau? Từ đó bạn sẽ hình dung được các khu vực địa hình:

- Hai mảng lục địa xô vào nhau, bị nén ép mạnh đến đứt gãy -> Các dãy núi cao, đồ sộ. Note: Tuyệt đối KHÔNG CÓ một ngọn núi cô độc nào, núi không đi lẻ, nó được tạo nên từ sự xô vào nhau nên sẽ luôn là dãy núi, trừ khi nó bị tách khỏi dãy núi chính bởi hình dạng mảng (rất hiếm) hoặc nó được tạo nên bởi sức người (fantasy mà, tôi đoán sẽ có ông bốc đất lên xây nguyên ngọn núi, quyền sáng tạo lmao)

- Mảng đại dương xô vào mảng lục địa và bị hút chìm -> Các vực biển sâu

- Hai mảng kiến tạo tách xa nhau -> Vết nứt lớn, phun trào magma cùng động đất, núi lửa, tạo nên các sống núi ngầm dưới đáy đại dương

Ngoài ra, bạn có thể biết thêm rằng: Vận động theo phương ngang của Trái Đất cũng tạo ra những dạng địa hình khác nhau do vỏ Trái Đất bị nén ép và tách dãn gây ra uốn nếp và đứt gãy.

- Uốn nếp: Đất đá bị uốn thành nếp nhưng không phá vỡ tính liên tục -> Đồi núi, cao nguyên lớn và khá "mượt"

- Đứt gãy: Xảy ra ở vùng đá cứng (cái này tính sau), đất đá bị gãy vỡ tạo thành các hẻm vực, thung lũng, địa hào, địa lũy,...

Đánh dấu tất cả vào bản đồ của bạn bằng một lớp mới ở Ibis Paint, nơi nào là núi, nơi nào là thung lũng, hẻm vực,... Sau đó ta sẽ đến với bản đồ phân tầng địa hình nếu bạn không muốn dừng lại ở một cái bản đồ thiếu chuyên nghiệp 🐧

Bước 3: Xây dựng bản đồ phân tầng

Đến giờ học vẽ bản đồ chuyên nghiệp rồi, lấy giấy bút ra nào (ý mình là phần mềm đồ hoạ, phần mềm vẽ, chứ giấy bút e là không đủ) Trước hết, hãy kiếm cho tui một hệ thống thang màu đo độ cao địa hình, anh em sẽ cần dùng màu ở thang đo để tạo nên các dạng địa hình.

Bây giờ, đừng vội bắt tay vào vẽ núi, chúng ta cần biết vài kiến thức về hướng của địa hình: Hướng núi và hướng nghiêng. Cả hai đều được quy định bởi hướng của các mảng nền cổ, tức các mảng kiến tạo, vậy nên với chức năng thể hiện độ dốc, thoải, thể hiện tính hợp lý của địa hình, ngoài ra, núi lan ra càng sát biển thì vùng biển có nước càng sâu! Anh em cần làm như sau:

- Trên một lớp vẽ của bản đồ, hãy khoanh vùng khu vực sâu nhất (tức có độ cao địa hình thấp nhất) và khoanh vùng khu vực cao nhất (tức có độ cao địa hình cao nhất).

- Tiếp theo, vẽ các đường thể hiện các tầng địa hình (đường đồng mức, đường bình độ): Chỗ nào anh em muốn nó dốc thì cho các đường phân tầng dày lên, chỗ nào anh em muốn nó thoải thì vẽ thưa ra. Đến đây, hãy chiếu theo các vùng núi để vẽ cho hợp lý, vì phần này sẽ tạo nên dãy núi, đồng bằng, cao nguyên, đáy biển cho anh em. Chỗ này nói thật là sẽ phải tính toán kỹ, hướng nghiêng địa hình cùng phải khá đồng bộ giữa các vùng chung mảng kiến tạo, vậy nên bạn không thể vẽ chỗ dày chỗ thưa tùy ý được đâu. Mình không thể giúp gì hơn, vậy nên chỗ này các bạn xem mình vẽ rồi làm theo nhé!

- Sau khi tạo các vành đai phân tầng xong, chúng ta sẽ tô màu vào để có cái nhìn dễ dàng hơn. Như vậy, bản đồ phân tầng đã hoàn thành, bạn có thể đọc được bản đồ thế giới của chính mình: Đâu là núi cao, đâu là đáy biển, đâu là cao nguyên, đâu là đồng bằng, địa hình có dốc không,...

Phụ lục

Dành cho anh em không có ý định vẽ nghiêm túc, muốn bản đồ không quá hiện đại, thể hiện đủ để biết chỗ ấy là địa hình gì là được, có phần giống bản đồ cổ đại: Sau bước 2, ta đã có vị trí dãy núi, việc của bạn là... vẽ ký hiệu núi vào thôi, hihi :>

Ngoài ra, để dễ dàng hơn khi thiết kế map, tui mong mọi người tìm hiểu về bản đồ địa lý các khu vực: Dãy Himalaya, dãy Andes, vành đai sinh khoáng Thái Bình Dương, vành đai lửa Thái Bình Dương, sống núi ngầm giữa Đại Tây Dương,...

Trông nó sẽ như thế này nè (Mình lấy từ background một video của kênh Sử Lược, các bạn có thể vào kênh để trải nghiệm thêm nhaaa).