《CỬU CHƯƠNG • TƯ MỸ NHÂN》- Khuất Nguyên

Tư mỹ nhân hề, lãm thế nhi trữ di.
Môi tuyệt lộ trở hề, ngôn bất khả kết nhi di.
Kiển kiển chi phiền oan hề, hãm trệ nhi bất phát.
Thân đán dĩ thư trung tình hề, chí trầm uyển nhi mạc đạt.
Nguyện ký ngôn vu phù vân hề, ngộ phong long nhi bất tương.
Nhân quy điểu nhi trí từ hề, Khương Tấn Cao nhi nan đương.
Cao Tân chi linh thịnh hề, tao huyền điểu nhi trí di.
Dục biến tiết dĩ tòng tục hề, quý dịch sơ nhi khuất chí.
Độc lịch niên nhi ly mẫn hề, khương bằng tâm do vị hóa.
Ninh ẩn mẫn nhi thọ khảo hề, hà biến dịch chi khả vi!
Tri tiền triệt chi bất toại hề, vị cải thử độ.
Xa ký phúc nhi mã điên hề, kiển độc hoài thử dị lộ.
Lặc kỳ ký nhi canh giá hề, Tạo Phụ vi ngã thao chi,
Thiên thuân thứ nhi vật khu hề, liêu giả nhật dĩ tu thị thì.
Chỉ Ba Trủng chi tây ôi hề, dữ huân hoàng dĩ vi kỳ.
Khai xuân phát tuế hề, bạch nhật xuất chi du du.
Ngô tương đãng chí nhi du nhạc hề, tuân giang hạ dĩ ngu ưu.
Lãm đại bạc chi phương chỉ hề, khiên trường châu chi túc mãng.
Tích ngô bất cập cổ nhân hề, ngô thùy dữ ngoạn thử phương thảo?
Giải biển bạc dữ tạp thái hề, bị dĩ vi giao bội.
Bội tân phân dĩ liễu chuyển hề, toại nuy tuyệt nhi ly dị.
Ngô thả nghi hồi dĩ ngu ưu hề, quan nam nhân chi biến thái.
Thiết khoái tại trung tâm hề, dương quyết bằng nhi bất sĩ.
Phương dữ trạch kỳ tạp nhữu hề, khương phương hoa tự trung xuất.
Phân úc úc kỳ viễn chưng hề, mãn nội nhi ngoại dương.
Tình dữ chất tín khả bảo hề, khương cư tế nhi văn chương.
Lệnh bệ lệ dĩ vi lý hề, đạn cử chỉ nhi duyên mộc.
Nhân phù dung nhi vi môi hề, đạn khiên thường nhi nhu túc.
Đăng cao ngô bất thuyết hề, nhập hạ ngô bất năng.
Cố trẫm hình chi bất phục hề, nhiên dung dữ nhi hồ nghi.
Quảng toại tiền họa hề, vị cải thử độ dã.
Mệnh tắc xử u ngô tương bãi hề, nguyện cập bạch nhật chi vị mộ dã.
Độc quỳnh quỳnh nhi nam hành hề, tư Bành Hàm chi cố dã.

Dịch:

Nhớ về mỹ nhân, lau nước mắt nhìn về nơi xa.
Nào ai biết đường dài, có lời mà chẳng thể nói.
Ta mang một mảnh thành tâm mà bị vu oan, ta tiến thoái lưỡng nan mà vẫn im lặng.
Nguyện mỗi ngày nói lên suy nghĩ của ta, tâm tư chìm sâu khó mà để lộ.
Nguyện gửi thư này vào mây bay, nhưng mây nào chịu nói hộ ta.
Nhờ hồng điểu thay ta gửi thư ấy, hồng điểu bay cao nào đâu tuân mệnh.
Ta khó mà bì nổi với đế Khốc, có thể được Phượng Hoàng trao cho trứng.
Muốn phản bội để đi theo thói tục, ta tự biết hổ thẹn mà không dám làm.
Nhiều năm qua ta không ít lần suy sụp, nhưng uất hận trong lòng chẳng thể nào nguôi.
Thà cứ mãi như vậy chứ ta nào có thể dễ dàng khuất chí?
Ta biết rõ đường này khó đi, nhưng ta không thể không đi đường ngay.
Chẳng quản ngựa ngã xe đổ, ta vẫn nhìn về con đường phía trước.
Ta lại đặt yên cương lên ngựa tốt, mời Tạo Phụ vì ta mà cầm cương.
Chầm chậm mà đi, chẳng cần gấp gáp, để ta lưu luyến quang cảnh này.
Chỉ hướng núi Ba Trủng phía Tây, Hàn Thủy kia là nơi bắt đầu.
Tiến về phía hoàng hôn ảm đạm, cùng chớ chê đường xá xa xôi.
Ta tạm đợi năm sau lại đến, mặt trời xuân lại rực rỡ miên miên.
Ta muốn tự do ca hát, tiêu dao bên bờ sông mùa hạ.
Ta trèo lên hái cỏ Phương Chỉ trong thân cây, nhặt lấy quyển thư trên cồn cát.
Tiếc rằng ta và cổ nhân không thể cùng thời, hái được hương thảo thì phải cùng ai thưởng thức?
Hái cỏ thơm cũng có thể kết thành đai đeo.
Cũng chưa từng vì nhất thời không đẹp, mà bị hủy đến mức úa tàn.
Ta tạm thời cứ vui vẻ tự do, thưởng thức điều khác lạ của người phương Nam.
Chỉ cầu cho tâm ta luôn vui vẻ, để phẫn uất cho người ngoài suy xét.
Hương thơm hòa lẫn vào ô uế, hoa thơm cuối cùng cũng nổi bật lên thôi.
Hương thơm ngào ngạt mùi tất sẽ lan xa, nội bộ tốt đẹp bên ngoài tự khắc có quang mang chiếu rọi.
Chỉ cần lòng chân thành vẫn còn thì tất sẽ không vong, thanh danh sẽ phá bỏ hết điều cản trở.
Muốn vịn dây leo lên trên cao, lạo sợ vướng vào cây non. (1)
Muốn hái đóa sen thay ta làm mối, lại sợ lội nước làm ướt áo ta. (2)
Đi lên cao, ta không vui vẻ, lội xuống nước ta cũng chẳng làm được.
Dĩ nhiên do tay chân ta không thuận, lòng do dự nên không thể quyết.
Hoàn toàn y theo lối cũ, trước sau không hề thay đổi.
Ta không quản mệnh có gian nan, nhân lúc thời gian còn chưa hết.
Một mình cô độc hướng về phía Nam, chỉ theo đuổi gương của Bành Hàm.

CHÚ THÍCH

Mỹ nhân: Ở đây mang ý chỉ Sở Hoài Vương. Còn gọi là Sở Khoảnh Tương Vương.

Lãm: kìm nén tâm tư, ở đây ý là "lau khô".

Trữ di: đứng nhìn.
Khác với "di" ở câu dưới nghĩa là tặng cho (chỉ lễ vật, giống "di" trong " Cao Tân chi linh thịnh hề, tao huyền điểu nhi trí di")

Kiển kiển: dáng vẻ chính trực

Tương truyền bà thứ phi của Đế Khốc Cao Tân thị là bà Giản Địch vốn là con gái bộ lạc Hữu Nhưng hôm đó đi tắm ngoài bờ suối thấy một quả trứng chim Huyền Điểu bèn nuốt lấy nuốt chửng rồi thụ thai mà sinh ra. Kinh Thi có câu: "thiên mệnh Huyền Điểu, giáng nhi sinh Thương " nghĩa là trời cho chim đen giáng hạ thành Thương cũng bởi ở điển tích này vậy, Tiết có công giúp đế Nghiêu đế Thuấn trị thiên hạ nên được ban họ Tử và thưởng cho đất Thương - ngày nay thuộc khu vực phía nam huyện Thương Khâu tỉnh Hà Nam - làm thực ấp.

Thân đán: thân trong sạch

Trầm uyển: chìm xuống rồi tích tụ

Phong long: Thần mây

Linh thịnh: Chỉ thần linh

Ly mẫn: gặp phải tai họa

Bằng tâm: trong lòng phẫn uất

Ẩn mẫn: kìm nén u sầu

Toại: thuận lợi

Tạo Phụ: có tài dùng roi, lập được không ít công to nên được Chu Mục Vương phong làm đại phu lấy Triệu thành làm thực ấp nên đổi sang họ Triệu.

Thiên: do dời

Thuân thứ: đi chầm chậm

Tây ôi: phía Tây của ngọn núi

Huân: hoàng hôn

Lãm: hái (khác với "Lãm" trong "Lãm thế nhi trữ di". Đại khái như từ nhiều nghĩa)

Phương chỉ: một loại cỏ thơm

Khiên ( 搴): lựa chọn

Biển bạc: ý chỉ cỏ dại mọc thành bụi

Nghi hồi: bồi hồi

Thiết: bí mật, không công khai

Quyết bằng: tâm phẫn uất

Văn: thanh danh

Chương: đồng nghĩa với "rõ ràng"

Đạn: sợ hãi

Cử chỉ: bước lên

Khiên ( 褰): hái lên

Nhu: thấm ướt

Thuyết: đồng nghĩa với "duyệt" nghĩa là vui vẻ

Dung dữ: dáng vẻ lưỡng lự, chần chừ.

Quảng toại: không như ý

Bành Hàm: là một hiền sĩ đời Ân, can vua mà vua không nghe mới ôm đá mà tự trầm.

(1), (2): Hai câu này ý rằng không muốn tự làm oan chính mình.