Điều 4 của Hiến pháp qui định: “Đảng cộng sản việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác- Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội…”

-       Đảng lãnh đạo đối với nhà nước và xã hội thông qua những “kênh”cơ bản sau đây:

+      Đảng hoạch định cương lĩnh, đề ra chủ trương, đường lối, chính sách lớn trong từng giai đoạn, thời kỳ, trên các lĩnh vực của đời sống xã hội

+      Đảng phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng những Đảng viên và những người tiêu biểu ngoài Đảng giới thiệu với các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội, qua cơ chế tuyển chọn, bố trí vào các chức vụ chủ chốt trong các cơ quan Nhà nước và các tổ chức chính trị-xã hội.

+      Đảng kiểm tra hoạt động của các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng. Từ đó, Đảng kịp thời phát hiện những lệch lạc, sai lầm và có biện pháp khắc phục.

-       Sự lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị về thực chất là sự lãnh đạo chính trị mang tính chất định hướng. Từ đó, Nhà nước và các tổ chức chính trị – xã hội có cơ sở để chủ động và sáng tạo trong tổ chức và hoạt động bằng những công cụ và biện pháp thích hợp của mình.

-       Phương pháp lãnh đạo của Đảng là phương pháp dân chủ, giáo dục, thuyết phục, dựa vào uy tín, năng lực của các đảng viên và các tổ chức Đảng.

-       Những năm vừa qua, phương thức lãnh đạo của Đảng đã có nhiều tiến bộ, tạo tiền đề cho việc kiện toàn và phát huy vai trò, hiệu lực quản lý của nhà nước cũng như tính tích cực, tự giác của các tổ chức xã hội, xây dựng và đổi mới hệ thống chính trị, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Tuy nhiên, sự lãnh đạo của Đảng vẫn chưa theo kịp sự vận động, thay đổi trong điều kiện, tình hình mới. Tình trạng Đảng bao biện, can thiệp vào công việc thuộc chức năng của cơ quan nhà nước vẫn còn tồn tại, chưa phát huy tốt tính tự quản của các tổ chức chính trị-xã hội, các tổ chức xã hội nghề nghiệp. Tình trạng tham nhũng, suy thoái ở một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên là rất nghiêm trọng. Để khắc phục những khuyết điểm nói trên, Đại hội Đảng X đã đề ra phương hướng và mục tiệu tổng quát của công tác xây dựng Đảng trong thời kỳ tới là: tiếp tục tự đổi mới, tự chỉnh đốn Đảng, tăng cường bản chát giai cấp công nhân và tính tiên phong, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức cách mãng trong sáng, có tầm trí tuệ cao, có phương thức lãnh đạo khoa học, luôn gắn bó chặt chẽ với nhân dân.

Vì sao ta không thực hiện đa nguyên, đa đảng :

Điều 4 Hiến pháp nước CHXHCNVN đã nêu rõ : Đảng CSVN là Đảng duy nhất cầm quyền và lãnh đạo đất nước Việt nam, thực tiễn cách mạng Việt nam đã chứng minh : Chỉ có Đảng CSVN mới lãnh đạo dân tộc Việt nam hoàn thành thắng lợi cuộc cách mạng dân tộc dân chủ, đem lại độc lập tự do và xây dựng thành công chế độ XHCN theo chủ nghĩa Mác - Lê nin và Tư tưởng Hồ Chí Minh.

Trong Cương lĩnh xây dựng đất nước được Đại hội Đảng lần thứ XI thông qua cũng đã tái khẳng định: Việt nam chỉ có duy nhất Đảng CSVN lãnh đạo đất nước kiên định con đường xây dựng CNXH theo chủ nghĩa Mác -Lê nin và Tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là minh chứng hùng hồn cho việc tại sao chúng ta không thực hiện đa nguyên đa đảng.