Quyển 1: Mười năm đèn sách
Chương 3

Tùng nhớ rõ nó vừa biết mình bị Covid xong, quyết định buông thả bản thân một ngày, chiếm giường anh họ ngủ một giấc thật đẫy. Phải lâu cỡ mười năm có lẻ rồi nó mới được thoải mái nghỉ ngơi như thế. Kết quả, nó nhắm mắt lại, giây sau mở mắt ra đã thấy mình bị biến thành em bé rồi. Đúng thế, nó biến thành em bé rồi! Một em bé mới sinh chưa được bao lâu, bị mẹ đẻ đặt đại dưới một gốc cây nào đó.

Người mẹ đó nhân lúc đêm khuya vắng lặng, mây trời che trăng, ôm theo một đứa bé còn đỏ hỏn chạy trong bóng tối. Bà ta tìm đại một chốn đủ che mưa chắn gió - một cái cây xum xuê, bỏ mặc đứa trẻ nhỏ xíu ở đó rồi rời đi chẳng thèm ngoái lại nhìn. Không ai thấy bà ta, chẳng ai hay trên đời lại có thêm một đứa trẻ bị bỏ rơi. Nếu đứa trẻ đó không phải Tùng, liệu nó có còn mở mắt thấy ngày mai được chăng?

Tùng lại đang phân tích tình huống. Não nó rất bình tĩnh, nói với nó rằng rất có thể đây chỉ là một giấc mơ vô nghĩa nào đó. Chẳng phải người ta nói ban ngày nghĩ gì, ban đêm mơ nấy sao? Chẳng phải hôm qua bố mẹ nó ly hôn, mẹ nó ngoảnh mặt bỏ đi mà không thèm nhìn nó lấy một cái đó sao? Chẳng phải ông anh họ ngốc nghếch của nó khoe rằng bản thân từng xuyên không đấy à? Kết hợp hai chuyện trên lại, nó mơ mình xuyên vào cơ thể một đứa bé bị mẹ bỏ rơi cũng không lạ.

Nó không tin mình không thoát khỏi giấc mơ này được. Nó bình tĩnh chờ đợi, bình thản ngủ thiếp đi mất, lại thong dong tỉnh giấc thêm một lần nữa.

Tèn ten! Nó trúng giải độc đắc rồi! Nó vẫn thấy tán cây y hệt hồi đêm. Tùng ngơ ra một giây, không khỏi nhớ lại câu chuyện của ông anh họ ngốc nhất quả đất. Bảo nói cậu trúng ba viên gạch vào đầu, tưởng thế là hết, tỉnh lại thấy mình đã thành một đứa bé con của một người đàn bà ăn mày. Bà sinh cậu xong thì mất, cậu lập tức thành đứa trẻ ăn mày mồ côi.

Tùng ngẫm lại bản thân mình, nó bị bệnh, nó chỉ đi ngủ thôi mà. Sao có thể đột nhiên xuyên không được nhỉ? Nó không chắc chắn lắm, bèn quyết định lặng lẽ quan sát thêm, tìm cách kiểm chứng xem đây là mơ hay là thực. Nó không bị ngáo như ai kia, không có minh chứng xác đáng, nó sẽ không đưa ra kết luận chính thức. Tùng cảm thấy phương pháp tự hại chắc là ổn, cơ mà cơ thể này của nó vừa mới đẻ, khả năng khống chế các chi chưa tốt lắm.

Nó chờ rồi lại chờ, chờ đến lim da lim dim thì chờ được một người thiếu nữ. Thiếu nữ còn ở tuổi trăng, mái tóc đen dài búi gọn lên cao, để lộ gương mặt bầu bĩnh đáng yêu. Nàng đang ôm một cái mẹt, Tùng dĩ nhiên chẳng thấy rõ trên mẹt có gì. Nó bé tin hin, góc nhìn thấp tè, nhưng cũng đủ để nó quan sát được trang phục của thiếu nữ.

Tùng hoảng hốt. Nó hoảng thật. Nó học chuyên Văn, đương nhiên phải học nhiều kiến thức khoa học xã hội tương quan khác, chẳng hạn như lịch sử. Có thể nó không phân biệt được đây là triều đại có thật hay chỉ là triều đại giả tưởng dựa trên bối cảnh lịch sử nào đó, song nó chắc chắn biết đâu là trang phục cổ đại, đâu là trang phục cận hiện đại và hiện đại. Nó thấy rất rõ, thiếu nữ mặc một cái áo yếm màu đất, bên ngoài khoác thêm một cái áo dài tay cổ đứng, váy đen dài quá gối, thắt lưng đeo một miếng vải dài màu xanh đen, buộc thả múi ở phía trước bụng.

Một trang phục đậm chất phong kiến Việt Nam. 

Tùng bất giác "oe" một tiếng. Nó khóc cho mình, chủ yếu bởi nó chắc tới sáu mươi phần trăm rằng mình xuyên không rồi. Việt Nam những năm này toàn phim luân lý gia đình chứ không có phim cổ trang, dù có phim cổ trang thì trang phục chưa thể chân thật đến như thế được. Nó thà rằng thấy cảnh mình là Cậu Vàng bị Lão Hạc bán, còn hơn thấy cảnh mình trở thành một em bé sống trong một thời đại nó còn không biết có thật không.

Tiếng "oe" đầy đau lòng của nó thu hút người thiếu nữ kia. Nàng quay đầu nhìn về phía nơi âm thanh phát ra, phát hiện một cái bọc nhỏ xíu đang run rẩy. Nàng vội bỏ cái mẹt trên tay xuống, bước tới nhìn thử.

- Ôi chao! Ai lại bỏ em ở đây?

May mà nàng nói tiếng Việt, Tùng thầm thở phào. Cũng tại ông anh họ ngu hết thuốc chữa, suýt nữa hại nó tưởng mình phải học ngôn ngữ lại từ đầu.

Thiếu nữ không ngại miếng vải bọc bên ngoài bám đầy bùn đất, ôm Tùng lên, vừa dỗ nó vừa quay đầu tìm xem có người nào ở gần đây không. Động tác của nàng rất dịu dàng, từng cái vỗ trên lưng dần khiến Tùng bình tĩnh lại. Nó ngơ ngác nhìn thiếu nữ, mơ màng đắm chìm.

Nó thích sự dịu dàng này. Nó thích sự bình yên dù chỉ ở nơi vòng tay ấy. Nó tự hỏi, đây phải chăng là cảm giác trong lòng mẹ? Nó không nhớ rõ lần cuối mẹ nó ôm nó nữa, dù có khi bà chưa bao giờ ôm nó cả.

Tự dưng nó nhớ bố. Nó chợt nghĩ nếu hôm đó, nó không bỏ nhà đến nhà bác thì liệu nó có được ở cùng bố lâu hơn chút không. Cơ mà chuyện đã rồi, không biết bao giờ nó mới được trở về làm Tùng.

- Cái Uyên à? Đứng đấy làm cái gì đấy?

Một giọng nói ồm ồm vang lên sau lưng thiếu nữ, dọa Tùng giật nảy mình. Cơ thể trẻ con theo phản xạ khóc ré lên. Thiếu nữ vội vàng đung đưa tay dỗ dành nó, tranh thủ xoay người lại trả lời người đàn ông vạm vỡ kia:

- Có người bỏ con ở đây ạ.

Qua đôi mắt nhòe nước, Tùng lờ mờ thấy vóc dáng cao to, cơ thể sạm nâu, cơ bắp cuồn cuộn của người đàn ông nọ. Nó lập tức nín khóc, nấc cụt. Người đàn ông đó để quả đầu trọc bóng loáng, giữa tiết trời se se này mà chỉ quấn độc một cái khố màu nâu. Dường như người kia hay cau mày, giữa mày có vết nhăn rất sâu, làm cả gương mặt trông nghiêm nghị đến có phần hơi đáng sợ. Người kia thấy Tùng trong vòng tay của thiếu nữ tên Uyên, hé miệng khạc nhổ một bãi nước bọt, mắng một tràng dài:

- Ôi thế à? Ai ăn ở thất đức thế nhỉ? Đẻ cho cố xong bỏ, còn bỏ ở cái nơi vắng toe hoe thế này, khác gì muốn giết chính con mình đâu.

Nói đoạn, ông bảo Uyên:

- Thôi, mày ôm nó lên chùa đi. Để nó ở ngoài, bắt nó xin ăn để sống thì tội nó quá. Ít ra trong chùa các thầy cho ăn cho học.

Uyên gật đầu dạ vâng, thủ thỉ an ủi Tùng. Nó tự giác nghe tai này lọt tai kia, nhưng cũng thầm cảm ơn hai người này. Anh họ nó không được may mắn lắm, xuyên không xong bước đầu tiên là đi làm một ăn mày ngay giữa đất kinh đô. Còn nó ít ra được mang lên chùa, có nơi để ở, có cơm để ăn.

Tùng bất giác xác nhận mình đã xuyên không, cũng bất giác chấp nhận sự thật đó. Nghe thì có vẻ đau lòng, nó tự nhận mình chưa từng có một ngôi nhà thật sự, vậy nên với nó, ở nơi nào cũng như nhau.

Khác biệt duy nhất có lẽ là thời đại.

***

Uyên bế nó lên chùa. Ngôi chùa gần làng nhất nằm trên một ngọn núi nhỏ. Từ dưới chân núi, cái mũi nhỏ của Tùng đã ngửi thấy mùi hoa thơm, có khi nào hương hoa phủ khắp núi không nhỉ. Cảnh núi không quá hùng vĩ như Tùng từng thấy trên phim ảnh, nhưng đủ để nhìn một lần là nhớ suốt nhiều năm. Núi không cao, chắc chỉ hơn quả đồi, đủ để vắt nơi lưng chừng một dải mây mềm. Vách núi chẳng cheo leo, cây mọc um tùm, chim reo ríu rít. Mấy con chim sẻ nhảy lon ton trên từng bậc thang sạch sẽ không mảnh lá rụng, có con mèo mướp ưỡn người trên một tảng đá, có tiếng nước chảy réo rắt xa xa. Khung cảnh thiên nhiên bình yên đến lạ.

Ngôi chùa cổ dần hiện ra trước mắt. Mảng rêu xanh kéo dài nơi góc tường, mái ngói đã hơi ngả màu, cánh cổng bằng gỗ đã vỡ vài miếng, mang trên mình màu của thời gian. Trước cổng chùa, một nhà sư đang quét lá, thấy có người đi tới , thầy dừng tay lại, hơi nghiêng người chào:

- Cô Uyên đấy ư? Sao đột nhiên lên chùa thế này?

Người làng đều quen biết các sư và ngược lại. Dẫu sao lễ lạt gì họ cũng lên chùa, nhà có việc cũng phải mời các thầy về cúng kiếng.

Uyên lễ phép cúi người.

- Dạ, con chào thầy. Con tìm thấy bé này bị bỏ rơi, nên con muốn gửi lên chùa để nhờ các thầy chăm sóc ạ.

Sư thầy chắp tay:

- Chao ôi...

Rồi vươn tay đón lấy Tùng. Tùng nằm ngoan, không thấy khó chịu lắm, hẳn bình thường các sư thầy cũng hay chăm em bé. Sư thầy thấy nó tròn mắt nhìn mình, thích lắm, dùng ngón tay chọc chọc má nó trêu. Tùng thấy nhột, hé cái miệng không răng cười mấy tiếng cho người ta vui.

Uyên nghĩ chắc ổn rồi bèn chắp tay xin phép về. Trước khi đi, nàng nói với sư thầy tình huống của Tùng, rằng nó được đặt ở dưới gốc cây lê trong góc làng, chắc bị bỏ từ đêm hôm qua, nhờ các thầy xem nó có bị bệnh gì không.

Sư thầy mang Tùng vào trong chùa. Chùa làng nhỏ, chỉ có ba nhà sư, ngoài ra Tùng không phát hiện thấy có đứa trẻ nào khác. Hay nó đoán nhầm? Hoặc có khi ở nơi này, không có bao nhiêu nhà bỏ con cũng nên.

Cụ trụ trì là một ông lão râu bạc phếch bạc phơ, không rõ bao nhiêu tuổi nhưng còn dẻo dai lắm. Một mình cụ gánh hai xô nước đầy, không thở mạnh lấy một hơi. Để tiện làm việc nặng, cụ cởi hẳn áo ngoài, để lộ khuôn ngực nở nang và sáu múi bụng làm Tùng lóa cả mắt. Không thể tin nổi cụ trụ trì với cái giao diện ông cụ mà hệ điều hành lại là gymer chuyên nghiệp.

- Thưa thầy.

Sư thầy bế Tùng gọi một tiếng. Cụ trụ trì bỏ hai xô nước xuống, gật đầu coi như đáp lại. Dòm được em bé trên tay sư thầy, cụ lập tức hiểu mọi chuyện. Cả đời cụ đã mấy mươi năm, cụ đâu lạ gì chuyện người ta bỏ con nơi cổng chùa cổng làng. Càng quan sát Tùng, mắt cụ càng sáng rỡ. Cụ còn minh mẫn lắm, xem người chỉ có chuẩn thôi. Cụ trỏ tay vào Tùng, hớn hở nói:

- Làng ta có Tiến sĩ [1] rồi!

[1] Tiến sĩ: ngày xưa, người đỗ đạt trong thi Đình được gọi là Tiến sĩ. Để được danh hiệu Tiến sĩ, nho sinh phải thi đỗ thi Hội, được tham gia thi Đình. Về bản chất, thi Đình là kỳ thi sắp xếp lại bảng xếp hạng của thi Hội (dù thường không thay đổi nhiều), nhằm chọn ra ba người Tiến sĩ nhất giáp (Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa), sau đó chọn ra các Tiến sĩ xuất thân (nhị giáp) và đồng Tiến sĩ xuất thân (tam giáp).

Tùng khinh bỉ bĩu môi, nó còn chưa thi đại học, chưa học bằng cử nhân thì tiến sĩ [2] cái chó gì. Ngay cả đại học học trường gì nó còn chưa nghĩ tới, huống chi là chuyên ngành nghiên cứu sau này.

[2] Cử nhân, tiến sĩ: ở đây chỉ học vị, trình độ chuyên môn ở hiện đại nên tôi sẽ không viết hoa chữ cái đầu để phân biệt.

Cụ trụ trì cứ mãi xuýt xoa, lẩm bẩm Tùng vừa mới sinh đã có mùi bút mực, nhìn mặt đã biết nhiều đời chỉ đọc sách, làm sư thầy đang bế Tùng cũng mừng như được mùa. Thầy không nghi ngờ gì lời cụ trụ trì nói, bởi lẽ ai ở vùng này mà không biết cụ một lời thành sấm kia chứ. Xứ Kinh Bắc [3] của họ cũng được xem là đất học, không thiếu người đỗ đạt, nhưng biết làng mình có người đỗ Tiến sĩ thì ai lại chẳng mừng.

[3] Xứ Kinh Bắc: nằm ở phía bắc Thăng Long, tên hành chính thực tế dưới thời Lê Thánh Tông là Đạo thừa tuyên Bắc Giang. Nghe tên là biết, chính là khu vực hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang.

Nghề đọc sách ở thời buổi này là nghề cao quý nhất, triều đình đương thời cũng trọng người đọc sách nhất. Khoa cử từ thời Thái Tông [4] đã có những chuyển biến rõ rệt. Đến những năm Quang Thuận [5] hiện tại, khoa cử càng nắm giữ vai trò quan trọng trong việc tuyển chọn nhân tài. Mỗi khoa thi chỉ chọn ra được khoảng trăm người hoặc ít hơn đỗ Tiến sĩ. Mà khắp cả Đại Việt có tổng bao nhiêu người đây? Đủ để thấy khoa cử khó khăn nhường nào, có người học đến bạc đầu cũng chỉ là Hương cống [6], thậm chí còn chẳng đỗ nổi thi Hương. Nói rằng phải đọc cả vạn quyển sách để bước đến điện vua vào tháng tư [7] cũng không ngoa.

[4] Chỉ thời vua Lê Thái Tông. Năm 1434, vua Lê Thái Tông định lệ thi Hương, thi Hội ba năm một lần.

[5] Quang Thuận: niên hiệu của vua Lê Thánh Tông, từ năm 1460 đến 1469.

[6] Hương cống: từ thời Lê đổ về trước, người thi đỗ thi Hương được gọi là Hương cống, sau này Hương cống được đổi thành Cử nhân. Triều Nguyễn có cách gọi là ông cử để chỉ những người đỗ thi Hương. Chỉ khi đỗ Cử nhân mới được tham gia thi Hội.

[7] Ở đây chỉ kỳ thi Đình. Thi Đình còn được gọi là đình thí, điện thí, được tổ chức ngay tại sân điện, do đích thân vua ra đề và chấm thi. Đặc biệt, thi Hội thường được tổ chức vào tháng ba, tháng tư cùng năm sẽ diễn ra thi Đình.

Tùng nào biết những suy nghĩ của họ. Nó lại buồn ngủ rồi, cơ thể em bé của nó chỉ biết ăn rồi ngủ, không còn sức quan tâm đến nhiều chuyện hơn nữa. Chắc tiềm thức nó cho rằng bản thân đã an toàn, có nơi ăn chốn về nên thả lỏng hẳn, dẫn dắt nó vào giấc mộng ngày đêm chỉ cần chơi điện tử ngọt lịm.

Nào hay biết tương lai xán lạn đang chờ.

***

Tác giả tám nhảm: Tôi cũng không ngờ mình gõ xong chương này nhanh đến vậy 😂 chắc dạo này rảnh quá, lại bùng nổ idea nữa.

Như vậy đã rõ, Tùng xuyên không vì bị Covid 🐧 ngày đi học của nó còn dài lắm, nó phải đỗ Tiến sĩ cơ 😌

Sắp tới chắc không chỉ có 7 chú thích như chương này đâu, nhưng mạch truyện thì vẫn chậm như rùa khà khà.

Fact: truyện được tôi lên plot từ năm 2021, nhiều tài liệu tôi đã lưu trữ, phân tích và nghiên cứu từ năm 2021 đến nay. Nếu ai có hứng muốn xem tôi có những tài liệu gì thì tôi mạn phép để ở dưới nhé.

1. Khâm Định Đại Nam Hội điển sự lệ

2. Lịch triều hiến chương loại chí I và II

3. Việt Nam phong tục

4. Đại Việt sử ký toàn thư

5. Từ điển chức quan Việt Nam

6. Ngàn năm áo mũ

7. Đại Việt thông sử

8. An Nam Chí Lược

9. Khâm Định Việt Sử thông giám cương mục

10. Khoa cử thời Lê sơ và bài văn sách đình đối về Phật giáo

11. Lịch sử cổ đại Việt Nam

12. Trang phục Thăng Long

13. Văn hiến Thăng Long

14. Trung Quốc sử lược

15. Từ điển tiếng Việt :)))

16. Wikipedia (có chọn lọc và kiểm chứng thông tin)

17. Trang web chính thức của Văn Miếu

18. Tứ Thư Bình Giải

19. Ngũ Kinh

20. Bách Gia Chư Tử

21. 100 bài thơ Đường

22. 1000 bài thơ Đường

23. Thơ Đường Tống tuyển dịch

24. Thơ văn Lý - Trần

Từ số 18 đến số 24 chưa chắc tôi đã cho vào, vì thật sự quá dài và tôi không hiểu hết được.