Quyển 1: Mười năm đèn sách
Chương 4

Tùng sống trên đời mười bảy năm rồi, phải tới lúc xuyên không nó mới cảm nhận được tính từ "thảnh thơi" này. Có lẽ thuở bé nó cũng từng được ăn no ngủ kỹ như bây giờ, chẳng qua khi đó nó nào có nhận thức gì về thế giới, cứ vô tri vô giác sống vui vẻ kiểu trẻ con vậy thôi.

Nó có ký ức khá sớm, ba tuổi nó đã bắt đầu nhớ được nhiều chuyện. Ai cũng nói trộm vía thằng cu này thông minh từ nhỏ, sau này nhất định học hành tấn tới. Bà nội Tùng khoái mấy lời khen đó lắm, có lần còn không nhịn được mà đi xem thầy, trong lòng ôm ấp ảo tưởng được thầy khen tiếp.

Ảo tưởng thành thật. Thầy bói nào cũng bảo đường học hành của Tùng rất sáng sủa. Nếu đặt vào thời xưa, dù chưa chắc đỗ đạt làm quan thì kiểu gì nó cũng là người hay chữ.

Thế là bà nội càng đặt nhiều kỳ vọng vào thằng Tùng. Bà chưa tới mức bắt nó học nhiều như mẹ, nhưng lời bà nói ý trong ý ngoài như một cái dây dắt vô hình, dẫn tới phương pháp giáo dục của mẹ nó ngày càng theo hướng cực đoan.

Ba tuổi thuộc bảng chữ cái, bốn tuổi thuộc bảng cửu chương, năm tuổi đọc thơ vanh vách, sáu tuổi nói tiếng Anh như người bản xứ. Ai nhìn vào mà chẳng nói nó là thần đồng, bà nội nó càng sung sướng, mẹ nó lại càng sắp xếp cho nó nhiều lớp học thêm hơn.

Mới cấp một mà lịch học của nó dày chẳng kém gì nam sinh cuối cấp ba chuẩn bị thi đại học cả. Huống chi trước khi xuyên không, nó thực sự là một nam sinh cấp ba chuyên, nghe thôi cũng biết một ngày nó phải học nhiều như thế nào.

Anh họ bảo nó sinh hoạt trên bàn học cũng không ngoa.

Vậy bố nó đâu? Ông cũng khó xử lắm chứ. Cả mẹ và vợ đều có suy nghĩ như kia, mình ông muốn thay đổi quan niệm của hai người phụ nữ gần như là điều không thể. Điều ông có thể làm là tranh thủ cuối tuần lén đưa Tùng đi công viên Thủ Lệ, dành tiền mua cho nó một cái laptop gaming, sinh nhật thì mua tặng nó game trên Steam.

Vậy nên Tùng mới sống ổn được đến giờ. Chứ bao nhiêu người như nó đều nhảy lầu hết hơn nửa rồi, chưa tới nửa còn lại thì đang suy nghĩ phương pháp tự đăng xuất khác.

Tùng gạt phăng những ký ức đó đi. Nó cũng là con người, nó có phải cái máy tính đâu mà không biết mệt là gì. Không phải nó chưa từng nghĩ tới cái chết, tuy nhiên khi ngoảnh lại nhìn, nó phát hiện mình đã đi xa tới vậy, không thể dứt khoát vứt bỏ được thành quả nhiều năm như thế.

Và giờ nó lại bỏ được sau lưng những vất vả đó.

Tùng ngẩn ngơ ngồi trên một chạc cây, phóng mắt nhìn ra khung cảnh xa xa. Cánh đồng trải dài thẳng cánh cò bay, màu xanh chạm tới dãy núi nơi cuối chân trời. Trên nền xanh ngát là mấy chấm nâu to to nhỏ nhỏ. Có thể là tấm lưng trần cõng nắng đội mưa của người nông dân, cũng có khi là con trâu đang cày ruộng. Tiếng sáo du dương văng vẳng, chẳng biết là đứa bé nào đang chăn trâu, rảnh rỗi thổi vài bài dân ca.

Tùng xuyên không bốn năm rồi. Thời gian như thoi đưa, hoặc thời gian cho sự rảnh rỗi chưa bao giờ quá nhiều. Tùng từ sự bứt rứt ban đầu vì không có việc gì làm, cho tới bây giờ chỉ thích ngồi trơ ra tận hưởng cuộc sống. Nó thật sự chỉ ngồi trơ ra đó, không làm gì cả, không nghĩ gì hết, như một bức tượng đá trưng bày ngoài trời.

Nó rất thảnh thơi. Tùng thích sự thảnh thơi này, sướng phải biết. Nó chẳng phải làm gì cả, chỉ việc sống, làm những sinh hoạt cần thiết cho việc kéo dài sự sống, vậy thôi. Cuộc sống thời phong kiến tương đối đơn giản, ngoại trừ vệ sinh có hơi bất tiện thì Tùng khá hài lòng.

Chẳng như anh họ nó chán bớ đời mà muốn bị lừa bán sang Trung Quốc, Tùng thà rằng xuống tóc chính thức đi tu. Nó thèm có một cơ thể như cụ trụ trì lắm luôn, mà chẳng hiểu sao các nhà sư cứ mãi cản nó. Rõ ràng sư Tâm, nhà sư bế nó vào chùa, thương nó nhất, chiều nó đến độ nó muốn gì cũng được, vậy mà chỉ riêng học võ là không được.

Nó không tin ba nhà sư trong chùa không biết võ. Đời này Tùng đâu có bị cận nặng đến thế, mắt nó 10/10 chứng kiến toàn cảnh một mình sư Tâm cân ba thằng đầu trọc bặm trợn thích “đánh thuế” người đời.

Dù nó có hơi bất ngờ vì băng đảng “đánh thuế” nơi nào cũng có, thời nào cũng thấy, nhưng càng bất ngờ hơn với ngón nghề một cước hạ gục địch của sư Tâm. Nó lân la hỏi dò nhà sư còn lại trong chùa, sư Tình, thì được biết trước khi xuống tóc, cả cụ trụ trì và sư Tâm đều từng liên quan tới nghiệp nhà binh.

Nói trắng ra là từng đi nghĩa vụ quân sự đúng không nhỉ? Tùng nhủ thầm. Không biết ở đây nó có đi nghĩa vụ được không, chứ dám chắc lúc nào về lại thế giới cũ, nó sẽ đi nghĩa vụ thật.

Con trai mà, ai mà chẳng thích body mình ngon như thanh socola. Tùng lại gầy như cây sậy nên hơn ai hết, nó muốn body mình phải như vận động viên Olympic.

Tiếc là đời chẳng như mơ, sư Tình tận tình chỉ ra một sự thật đáng buồn:

- Cả người chỉ có chữ đinh, nào thấy tráng đâu mà đòi làm lính. [1]

[1] Chữ “đinh”: 丁 (con trai)

Chữ “tráng”: 壯 (mạnh mẽ)

Tráng đinh chỉ người con trai khỏe mạnh. Ngày xưa người ta cũng có tiêu chuẩn tuyển lính, trong đó có yêu cầu phải “tráng”, nên ngày xưa hay thấy từ “lính tráng” đó.

Anh lính trên huyện còn thẳng thừng hơn:

- Người như con gà luộc thế này thì ăn thua gì.

Tùng sầu lắm. Nó rầu rĩ mấy ngày liền, mất ăn mất ngủ. Cơ mà cụ trụ trì chẳng những không hề mủi lòng, còn đá nó đi chơi với lũ trẻ trong làng. Có trời mới biết Tùng không biết cách giao tiếp với loài người như nào chứ đừng nói gì tới trẻ con.

Thế là nó cứ thẫn thờ ngồi trên chạc cây, chờ đến giờ cơm thì lết xác đi về. Có thằng cu béo mải mê nghịch bùn dưới gốc cây. Nhóc ngồi nghịch có một mình, tự nặn con trâu múp míp, con lợn méo mó và con chim gãy cánh. Tùng chẳng biết nhóc béo tên gì, chỉ biết nhóc ta cũng hay lủi thủi một mình như nó.

Hai đứa một mình đi với nhau là thành hai mình. Tùng lặng lẽ chấp nhận sự xuất hiện của nhóc béo, còn văn vẻ gọi tình bạn vô hình giữa hai đứa là loại tình bạn thân thiết dù cả hai không nhớ nổi mặt nhau.

- Ê thằng béo, qua đây kêu tiếng lợn đi!

Mấy thằng nhóc đầu gấu vừa đuổi nhau từ đầu làng tới cuối làng, mồ hôi nhễ nhại, mặt mũi đỏ bừng vì hứng chí. Chắc lúc này chạy đến thấm mệt rồi, chúng nó muốn tìm trò mới dễ chơi đây mà.

Nhóc béo nghe cái yêu cầu vô lý của lũ trẻ mà chẳng hiểu mô tê gì. Nó liếc mắt dòm đám trẻ một lượt, cực kỳ đanh đá chống nạnh:

- Không đấy!

Tùng chống cằm. Ừ, nó không lo lắng lắm. Nhóc béo trông béo tròn nên sức phòng thủ cũng như cái bị bông, đấm vào là bị bật ra liền.

Lũ trẻ không ngờ mình bị từ chối. Thằng nhóc xấc xược cầm đầu mặt đỏ gay vì tức. Bình thường nó trêu gà chọc chó quen rồi, nghịch như quỷ sứ, cha mẹ còn không làm gì được nó nên nó thích làm trời làm đất. Lũ trẻ đều sợ nó, ai nấy đều nghe nó răm rắp, làm gì có ai dám từ chối yêu cầu của nó đâu.

Nhóc béo không phải trẻ con trong làng. Nhóc mới theo gia đình tới đây sinh sống nên đâu có biết sự tích của thằng nhóc xấc xược. Nhóc béo không sợ gì cả, hất cái mặt mum múp thịt lên, vẻ khiêu khích lắm.

- Tao bảo mày kêu tiếng lợn cơ mà! - Thằng nhóc xấc xược giãy đành đạch, tí nữa thì lăn ra đất ăn vạ liền.

Lũ trẻ con đằng sau nó không dám hó hé gì, chỉ liếc ngang liếc dọc quan sát tình hình. Tùng ngồi trên cây còn thong thả hơn, nó đổi tư thế chống cằm, nhìn chăm chăm xuống phía dưới.

Nhóc béo vẫn hiên ngang:

- Không đấy! Không đấy! Sao tao phải nghe mày kia chứ!

Tâm lý thằng nhóc xấc xược trông thế mà mỏng như tờ giấy, chọc cái đã thủng. Nó tức phát khóc, bù lu bù loa làm cả làng nghe thấy:

- Hu hu hu. Tao mách bà, mày chả chịu kêu tiếng lợn cho tao nghe. Mày béo như lợn thế còn gì... Hu hu hu...

Nhóc béo luống cuống. Vừa mới đốp chát nhau rất bình thường thôi mà đột dưng thằng oắt này khóc ré lên, làm như nhóc ta là kẻ bắt nạt không bằng. Nhóc ta mới là người đang yên đang lành lại bị yêu cầu vô lý kìa, nhóc ta còn chưa có khóc đâu.

Tùng nghe thằng nhóc xấc xược khóc mà ngứa cả tai. Nó với tay bẻ lấy cành cây gần nhất, thẳng tay ném xuống đầu thằng nhóc xấc xược. Bất chợt bị cái gì đó rơi trúng đầu, thằng nhóc xấc xược lập tức nín khóc, ngẩng đầu lên, thấy là một thằng bé nhỏ có mẩu đang trượt xuống cây.

Tùng "nhỏ có mẩu" dường như không quan tâm mình thấp bé hơn các bạn cùng lứa. Nó đi đến đứng trước mặt nhóc béo, ưỡn ngực, dõng dạc bảo:

- Mặt đỏ như cái đít khỉ, tay dài như đười ươi thế kia, không ấy mày giả làm con khỉ nhảy nhót cho bọn tao xem đi.

Thằng nhóc xấc xược nhăn mặt không chịu:

- Mày nói là tao phải nghe à?

Tùng chỉ nhóc béo, dùng lý lẽ của thằng nhóc xấc xược đốp lại:

- Mày bảo nó là nó phải nghe à?

Thằng nhóc xấc xược chẳng thấy có gì sai cả:

- Chứ sao? Bà tao bảo tao muốn gì chẳng được!

- Bà của mày chứ có phải của nó đâu? - Tùng cười khì. - Sao nó phải nghe?

Thằng nhóc xấc xược á khẩu. Hình như cũng đúng. Nó dám làm mưa làm gió ở nhà còn không phải vì bà nó bao bọc nó quá sao? Đến nỗi cha mẹ mắng nó, bà sẽ mắng lại họ, khiến nó còn không thấy sợ cha mẹ mình bao nhiêu.

Còn nhóc béo này chẳng biết bà nó là ai, thế thì sao phải nghe nó nhỉ? Thằng nhóc xấc xược bắt đầu đăm chiêu.

- Thằng nào dám bắt nạt cháu bà, bà xé xác nó ra!

Một mụ đàn bà chanh chua ục ịch xách theo một cái muôi to tướng xồng xộc lao tới, trông y chang chuẩn bị ra trận đánh giặc. Mụ lôi thằng nhóc xấc xược ra sau lưng mình, đôi mắt ti hí lườm Tùng và nhóc béo.

Lũ nhóc vẫn câm như hến, nhóc béo thấy có người lớn tới thì cũng im thin thít cúi gằm mặt, thành ra chỉ có mỗi mình Tùng dám đối mặt với người đàn bà kia. Tùng tặc lưỡi, quay đầu bảo nhóc béo:

- Mày về mách mẹ mày đi.

Ca này phải để người lớn chửi nhau mới đúng. Nó mà ra mặt, kiểu gì cũng bị chửi là láo, không ai dạy, mất nết các kiểu. Dù Tùng cũng khá quen với việc bị chửi như thế rồi, nhưng bị mẹ chửi và bị người lạ chửi là hai cảm giác hoàn toàn khác nhau.

- Giờ mới biết gọi mẹ à? Hả! Con cháu nhà nào hư đốn, không ai dạy thì tao dạy!

Nói đoạn, mụ chẳng cần biết đầu cua tai nheo gì, cứ vậy muốn phang thẳng cái muôi về phía Tùng và nhóc béo. Nhóc béo nhanh tay kéo Tùng né sang một bên, bản thân nhóc thì bị ngã nhào xuống đất theo quán tính.

Tùng loạng choạng đứng thẳng dậy, vẫn cố giữ sự lễ phép mà chịu chút nhún nhường nào:

- Nếu nó có sai thì gia đình nó dạy lại, không đến phiên bà giơ tay đánh nó! Bà không sợ nhà nó báo quan à?

Mụ đàn bà dĩ nhiên biết chuyện mình mà đánh con người ta, dù mình có lý thì vẫn sẽ bị lôi lên quan bình thường. Mụ bắt đầu thấy hơi sợ. Con trai mụ trượt thi Hương mấy lần rồi, đang ôn tập để năm sau thi lại. Nghe đâu bây giờ triều đình siết chặt khoa cử, ai mang tiếng xấu thì bản thân và con cháu đều không được dự thi [2].

[2] Trong lệ thi Hương dưới thời Lê Thánh Tông có quy định sau: “...người nào thực có đức hạnh mới được khai vào sổ ứng thí. Những người bất hiếu, bất mục, loạn luân, điêu toa, dẫu có học vấn văn chương, cũng không được vào thi. [...] Những nhà làm nghề hát xướng cũng là nghịch đảng ngụy quan và người có tiếng xấu, thì bản thân và con cháu đều không được đi thi.”

Mụ không dám làm gì nhóc béo ngoài chửi rủa, nhưng khi ngó lại Tùng, mụ lại sáng mắt lên. Bao cơn giận dồn nén lập tức trút ra như lũ tháng bảy, tất thảy đều hướng về phía Tùng:

- Không đánh nó thì đánh mày! Cái thằng không cha không mẹ, mồ côi mồ cút, ăn nhờ ở đậu nhà mày!

Tùng nhăn mày, trong lòng rất khó chịu song vẫn bình tĩnh biện giải:

- “Ngưỡng bất quý ư thiên, phủ bất tạc ư nhân” [3]. Tôi mồ côi nhưng tôi sống chẳng sai với đời, ai cho tôi ăn thì tôi nhớ, ai có ơn với tôi thì tôi sẽ đền đáp hết. Còn bà... - Tùng bạo dạn chỉ tay vào mặt mụ đàn bà. - Sinh ra không cha mẹ là lỗi tôi à? Tôi ăn cướp nhà bà à mà bà đòi đánh tôi? Bà nhìn mà dạy lại cháu bà đi, tự nhiên bắt con nhà người ta kêu tiếng lợn thì thôi, người ta không chịu lại giãy nảy lên. Nó nghĩ nó là ai mà có quyền sỉ nhục người ta như thế? Hay cả nhà bà coi khinh nhà người ta?

[3] Mạnh Tử viết: “Quân tử hữu tam lạc, nhi vương thiên hạ bất dự tồn yên.

Phụ mẫu câu tồn, huynh đệ vô cố, nhất lạc dã. Ngưỡng bất quý ư thiên, phủ bất tạc ư nhân, nhị lạc dã. Đắc thiên hạ anh tài nhi giáo dục chi, tam lạc dã.

Quân tử hữu tam lạc, nhi vương thiên hạ bất dự tồn yên.”

Dịch: Mạnh Tử nói: “Người quân tử có ba niềm vui, nhưng làm bậc vương cả thiên hạ không ở trong những niềm vui đó.

Cha mẹ đều còn, anh em không xảy ra điều gì, đó là niềm vui thứ nhất. Ngước lên không thẹn với Trời, cúi xuống không tủi hổ với người, đó là niềm vui thứ hai. Được dạy dỗ những người tài giỏi trong thiên hạ, đó là niềm vui thứ ba.

Người quân tử có ba niềm vui, nhưng làm bậc vương cả thiên hạ không ở trong những niềm vui đó.” (bản dịch trong Tứ Thư Bình Giải của Lý Minh Tuấn)

Dừng một lúc, Tùng nói tiếp:

- Nhà bà dột từ nóc! Thằng cháu hư là một chuyện, bà chẳng phân rõ phải trái đúng sai, chưa gì đã đòi đánh đòi giết người ta lại là một chuyện khác. Người ta nói cháu hư tại bà quả không sai! Sau này cháu bà có vào tù ra tội thì gốc rễ cũng từ bà mà ra đấy!

Mụ đàn bà còn muốn cãi lại thì bỗng từ đâu vang lên tiếng khen ngợi. Một người đàn ông lịch lãm bước tới, bóng lưng thẳng tắp như tùng, bước đi mạnh mẽ khoan thai. Đầu đội mũ Ô Sa, người mặc áo đoàn lĩnh trơn màu xanh dương đậm [4], từ dáng vẻ đã thấy không phải người bình thường. Người dân vây xung quanh từ bao giờ thấy người đàn ông đó bèn vội tránh đường, cung kính chắp tay vái lạy.

[4] Trang phục ngày thường của quan viên triều Hậu Lê. Khá giống hình dưới nhưng áo không có họa tiết gì.

Btw bên dưới là tranh vẽ Nguyễn Trãi nhé.

Người đàn ông gật đầu, tiến lại gần quan sát Tùng một lượt, chợt hỏi một câu:

- Cháu từng đọc Mạnh Tử [5]?

[5] Mạnh Tử: Mạnh Tử (chữ Hán: 孟子; bính âm: Mèng Zǐ; 372 TCN – 289 TCN) là triết gia Nho giáo Trung Quốc và là người tiếp nối Khổng Tử. Ông được xem là ông tổ thứ hai của Nho giáo và được hậu thế tôn làm "Á thánh Mạnh Tử" (chỉ đứng sau Khổng Tử). (Wikipedia)

***

Tác giả tám nhảm: Tôi gõ xong chương này từ hồi thứ bảy 22 tháng 11 cơ, cơ mà phải đến hôm nay mới đăng sau khi check lại thông tin cũng như chính tả.

Kỳ lạ là càng gõ càng thấy mình viết ra một Tùng nghiêm túc quá chừng, chẳng bù cho hồi viết thằng Bảo tẻn tẻn biết bao nhiêu.